VOS/ABB is tevreden over de proportionaliteit en het maatwerk in de nieuwe onderzoekskaders van de Inspectie van het Onderwijs, maar ziet ook verbeterpunten. Er ontbreekt bijvoorbeeld nog steeds een harde knip tussen de toezichthoudende en stimulerende rol in de uitvoering van de taak van de inspectie. Verder vraagt VOS/ABB zich af of de inspectie onder het begrip ‘bestuur’ ook de raad van toezicht schaart.
Proportionaliteit en maatwerk zijn volgens VOS/ABB belangrijke toevoegingen aan de toezichtkaders 2021, die per 1 augustus van het schooljaar 2021-2022 van kracht worden. Beleidsadviseur Annelie van Eck, die namens VOS/ABB het contact met de inspectie onderhoudt, wijst op een eerdere bijdrage van de vereniging, waarin staat dat met proportionaliteit en maatwerk meer recht wordt gedaan aan de veelzijdigheid van het Nederlandse onderwijs en de bestuurlijke context.
Harde knip tussen waarborgen en stimuleren
VOS/ABB vindt dat de inspectie moet beginnen met het afslanken van het externe toezicht door terug te gaan naar de kern, namelijk controle van onderwijskwaliteit, naleving van wet- en regelgeving en financiële rechtmatigheid.
‘Wij dringen aan op een harde knip tussen de waarborgfunctie en het stimulerende toezicht’, aldus Van Eck. ‘Het eerste uitgangspunt voor slanker en slimmer extern toezicht is volgens ons dat het stimulerende toezicht naar de achtegrond verdwijnt. Wij zien dat veel leden van VOS/ABB het stimulerende toezicht als behulpzaam zien, maar dat niet duidelijk is hoe het meeweegt in het oordeel van de inspectie. Het zou in ieder geval goed zijn om de twee rollen door verschillende inspecteurs te laten uitvoeren.’
Van Eck ziet het wel als een goede ontwikkeling dat de inspectie in de nieuwe onderzoekskaders het verschil tussen de waarborgfunctie en de stimulerende rol; duidelijker maakt. ‘De inspectie brengt bij elke standaard de wettelijke eisen duidelijk in beeld. Ook gebruiken ze straks geen voorbeelden meer voor mogelijke ambities. Zo wil de inspectie duidelijk maken dat besturen en scholen hun eigen ambities mogen bepalen.’
Ook extern toezicht op raad van toezicht?
Van Eck merkt verder op dat de inspectie onder het begrip ‘bestuur’ ook het intern toezicht schaart, maar dat niet helder wordt of er ook extern toezicht wordt uitgeoefend op de raad van toezicht.
‘Als dat inderdaad het geval is, hoe oefent de inspectie dat toezicht dan uit? ‘vraagt zij zich hardop af. ‘Wij missen een precieze formulering die geen enkele ruimte laat voor interpretatie. De ervaringen van onze leden is dat er tijdens het bestuurstoezicht slechts een algemeen gesprek plaatsvindt.’
Nieuwe burgerschapswet
Van Eck geeft ten slotte aan dat VOS/ABB positief is over het feit dat de eisen uit de nieuwe burgerschapswet zijn opgenomen in de nieuwe onderzoekskaders.
Na de Tweede Kamer is onlangs ook de Eerste Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel Verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs. In de nieuwe wet staat onder andere dat bij burgerschapsonderwijs het leren functioneren in de democratische rechtsstaat centraal moet staan.
De nieuwe burgerschapswet regelt ook dat de burgerschapsopdracht aan het primair en voortgezet onderwijs een meer verplichtend karakter krijgt. Bovendien voorziet de nieuwe wet voorziet in een zorgplicht voor het bevoegd gezag ten aanzien van de schoolcultuur.
U kunt de nieuwe onderzoekskaders downloaden:
-
Onderzoekskader 2021 voor toezicht op voorschoolse educatie en primair onderwijs
-
Onderzoekskader 2021 voor toezicht op voortgezet onderwijs
-
Onderzoekskader 2021 voor toezicht op (voortgezet) speciaal onderwijs
Informatie: Annelie van Eck, 06-31684939, avaneck@vosabb.nl