De Raad van State (RvS) veegt de vloer aan met het wetsvoorstel Uitbreiding bestuurlijk instrumentarium onderwijs. In een advies aan de regering staat dat het nut, de noodzaak en de proportionaliteit van dit wetsvoorstel onvoldoende zijn aangetoond.
Directe aanleiding voor dit wetsvoorstel waren het examendebacle in 2018 bij VMBO Maastricht en het bestuurlijk wanbeheer in 2019 en daarvoor bij het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
Wanbeheer
Met het wetsvoorstel wil de regering het sanctiestelsel uitbreiden, onder meer met een ruimere definitie van ‘wanbeheer’. Daarnaast voorziet het voorstel in de bevoegdheid van de minister om een spoedaanwijzing te geven als een schoolbestuur in een crisissituatie geen maatregelen neemt.
Bovendien wil de regering meer mogelijkheden krijgen om de bekostiging te beëindigen. Bijvoorbeeld als een school de zorgplicht sociale veiligheid schendt en/of de burgerschapsopdracht niet uitvoert.
Nut en noodzaak?
De regering maakt volgens de RvS niet duidelijk waarom het huidige instrumentarium ontoereikend zou zijn om wanbeheer door scholen aan te pakken. Bovendien wijst de raad erop dat de ellende bij VMBO Maastricht en het Cornelius Haga Lyceum mede het gevolg waren van ‘suboptimaal toezicht’ van de Inspectie van het Onderwijs. Het wordt volgens de raad niet duidelijk in hoeverre nieuw instrumentarium tot een (andere) oplossing zou hebben kunnen leiden.
De RvS merkt ook op dat een evaluatie van het huidige instrumentarium ontbreekt, terwijl die wel nodig is om eventueel over te gaan tot nieuwe wetgeving. Een adequate probleemanalyse ontbreekt volgens de RvS eveneens.
De raad merkt voorts op dat de regering het wetsvoorstel slechts summier motiveert in het licht van van de vrijheid van richting van het bijzonder onderwijs en de inrichtingsvrijheid van openbaar en bijzonder onderwijs (artikel 23 Grondwet).
Prullenbak
De RvS wijst erop dat wetswijzigingen gerechtvaardigd zijn wanneer deze overduidelijk bepaalde gebreken blootleggen. Daarvan is in dit geval geen sprake, vindt de raad. Daarom vraagt de RvS zich af waarom dit wetsvoorstel überhaupt nodig is.
Het advies van de raad komt erop neer dat het wetsvoorstel zoals het er nu ligt linea recta de prullenbak in kan.