Laat scholen zelf bepalen hoe zij burgerschap invullen

Gepubliceerd op 13 januari 2020 door Drs. Martin van den Bogaerdt

VOS/ABB vindt dat onderwijsminister Arie Slob niet mag bepalen hoe scholen moeten omgaan met burgerschap. ‘Ik vind dat je dat aan de scholen moet laten’, benadrukt directeur Hans Teegelbeckers in Trouw.

Een ander punt dat hij in de krant noemt, is dat in Slobs wetsvoorstel voor burgerschapsonderwijs spanning zit tussen de vrijheid van onderwijs en andere artikelen in de Grondwet. ‘Minister Slob vindt dat alle kinderen moeten leren over de democratische waarden in ons land. Daar hoort volgens de Grondwet bij dat iedereen gelijke behandeling verdient. Maar ondertussen staat hij bijzondere scholen nog steeds toe om leerlingen te weigeren. Wij zijn daar fel op tegen. Hoezo gelijke behandeling?’

Tolerantie en positieve verdraagzaamheid

Hij en directeur-bestuurder Marco Frijlink van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) wijzen er in een schriftelijke reactie op het wetsvoorstel op dat er discussie moet zijn om de verhouding tussen grondrechten. Daarbij zijn ‘tolerantie, positieve verdraagzaamheid en kennis van en respect voor basiswaarden cruciaal’, zo staat in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel. ‘Het expliciet opnemen van deze voorwaarden in de wet biedt meer waarborgen voor een daadwerkelijke gemeenschappelijke kern van burgerschapsonderwijs’, aldus Teegelbeckers en Frijlink.

Hun reactie op het wetsvoorstel gaat ook in op het idee van Slob om de term ‘sociale integratie’ te vervangen door ‘sociale cohesie’. Dit om nadruk te leggen op onderlinge verbinding en gedeelde waarden. Teegelbeckers en Frijlink vragen zich af of dan nog voldoende recht wordt gedaan aan het belang van actieve pluriformiteit: ‘De expliciete opdracht dat ‘leerlingen kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdsgenoten’ verdwijnt op deze wijze uit de wet.’

Diversiteit van levensbeschouwingen en culturen

Zij adviseren de minister en de Tweede Kamer om in de wet op te nemen dat alle scholen actief aandacht besteden aan diversiteit van levensbeschouwingen en culturen. ‘Dit is een essentieel en onmisbaar onderdeel van burgerschapsvorming en mag volgens ons niet missen in de wetstekst.’ Hun reactie gaat ook in op het belang van kinderrechten, democratie als ‘way of living’ en wereldburgerschap.

Leerlingen bedreigd om activiteit Coming Out Day

Gepubliceerd op 11 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een groep leerlingen van het interconfessionele Trinitas Gymnasium in Almere is ernstig bedreigd vanwege hun inzet op school bij festiviteiten rondom Coming Out Day, meldt Omroep Flevoland.

De regionale omroep noemt een brief van de school aan de ouders. In die brief staat dat een aantal jongeren berichten op sociale media heeft geplaatst ‘met een homofobe en dreigende toon’.

De rector van de school vertelt dat vanwege de bedreigingen de politie werd ingeschakeld. Die heeft actie ondernomen, maar hij wil niet vertellen hoe. Uiteindelijk konden de feestelijkheden in het kader van Coming Out Day doorgaan.

Diversiteit

De Almeerse wethouder Jerzy Soetekouw (PvdA) kwam naar de school om de regenboogvlag te hijsen. Deze vlag staat symbool voor diversiteit.

Soetekouw heeft tegen Omroep Flevoland gezegd dat hij de bedreigingen verschrikkelijk vindt. ‘Vandaag is juist een dag om met elkaar te laten zien dat je (…) in vrijheid en veiligheid mag zijn wie je bent’, aldus de wethouder.

Slob: ‘Respectvol omgaan met andersdenkenden’

Gepubliceerd op 22 mei 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Bij het onderwijs ligt een belangrijke taak om leerlingen de waarden van onze democratische rechtsstaat bij te brengen. Daar hoort volgens onderwijsminister Arie Slob respectvol omgaan met andersdenkenden bij. Dat meldt hij in antwoord op Kamervragen van de PVV.

De vragen volgden op een artikel in de Telegraaf over een joodse docente van het interconfessionele Sweelinck College in Amsterdam. De krant meldde dat een groep islamitische collega’s haar weg wilde hebben vanwege kritische uitingen over de islam.

Slob antwoordt dat hij op basis van een krantenartikel niet op deze specifieke kwestie kan ingaan. Wel wil de minister in het algemeen zeggen dat de onderlinge verhouding tussen medewerkers primair de verantwoordelijkheid is van de schoolleiding.

Tevens stelt hij in zijn antwoorden dat er een belangrijke taak ligt bij leraren en scholen om hun leerlingen de waarden van onze democratische rechtsstaat bij te brengen. ‘Daar hoort ook het respectvol omgaan met andersdenkenden bij’, aldus Slob.

Culturele diversiteit goed voor welbevinden en prestaties

Gepubliceerd op 14 mei 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Scholen die de culturele diversiteit omarmen, zien het welbevinden en de prestaties van alle leerlingen verbeteren. Dat blijkt uit onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven.

Het onderzoek werd uitgevoerd bij 66 scholen voor voortgezet onderwijs in Vlaanderen met in totaal ruim 3100 leerlingen. Het richtte zich op de mogelijke invloed van het diversiteitsbeleid op het welbevinden en de leerprestaties van leerlingen.

Het werd duidelijk dat scholen die met culturele diversiteit aan de slag gaan, de kloof verkleinen tussen allochtone en autochtone leerlingen. Ze voelen zich beter en gaat ook beter presteren. Het maakt daarbij niet uit of ze een migratieachtergrond hebben.

‘Een multicultureel beleid krijgt zowel de minderheid als de meerderheid mee. Bovendien impliceert een multiculturele aanpak geen nivellering’, zo citeert de Vlaamse krant De Standaard onderzoeker Loes Meeussen.

Spaans tijdschrift over openbaar onderwijs in Nederland

Gepubliceerd op 6 mei 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

In het Spaanse tijdschrift Universidad, Escuela y Sociedad is een artikel verschenen over het actief pluriforme karakter van het openbaar onderwijs in Nederland. Het is geschreven door docent en onderzoeker Tom Schoenmaker van de pabo van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN).

In het Engelstalige artikel legt Schoenmakers uit wat actieve pluriformiteit en religieuze diversiteit binnen de Nederlandse openbare scholen inhouden. Ook besteedt hij aandacht aan het idee van VOS/ABB om een stap verder te gaan, namelijk naar actieve pluriformiteit als een ‘art of living’. Daarbij komen twee concepten aan bod: verhalen vertellen en vragen stellen en de dialoogschool.

Lees het artikel

Minister woont les bij over seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 28 maart 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Onderwijsminister Arie Slob heeft donderdagmorgen tijdens een bezoek aan het openbare Minkema College in Woerden een les bijgewoond over seksuele diversiteit. Transgenderleerling Sam Vermeulen vertelde over zijn transitie van meisje naar jongen.

Het werkbezoek van Slob stond in het teken van burgerschap en diversiteit. Hij sprak onder anderen met directeur-bestuurder Henk Heethuis en docent maatschappijleer Paul Simons. Het ging onder andere over de vraag of leraren in de klas hun mening mogen geven over actuele maatschappelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld in de politiek. Slob vind dat dat moet kunnen, mits er ruimte is voor meningen van anderen.

De les waarin de 17-jarige transgenderleerling Sam Vermeulen zijn verhaal vertelde, liet zien dat seksuele diversiteit in school absoluut geen taboe-onderwerp hoeft te zijn. Op de vraag of zo’n les ook in een christelijke school zou kunnen, antwoordde Slob dat hij toe wil naar open discussies over soms lastige onderwerpen op alle scholen.

‘In het openbaar onderwijs tref je vanouds de meeste pluriformiteit aan, maar ook het bijzonder onderwijs kan heel divers zijn’, aldus Slob.

Lees ook het bericht Minister prijst Minkema vanwege openheid over (trans)seksualiteit in de editie Groene Hart van het Algemeen Dagblad

Burgerschapsonderwijs

Het Minkema College heeft mede in het kader van het 100-jarige bestaan van de school een filmpje online gezet over burgerschapsonderwijs:

Nieuwe brochure ‘Daarom! Openbaar onderwijs verbindt’

Gepubliceerd op 25 maart 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) hebben de brochure Daarom! Openbaar onderwijs verbindt vernieuwd. Deze brochure gaat over het actief pluriforme karakter van het openbaar onderwijs en de rol van leraren.

Actieve pluriformiteit betekent dat er nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan verschillende waarden, zonder een uitspraak te doen over de juistheid van verschillende opvattingen. Openheid, ontmoeting en dialoog vormen de wezenlijke kenmerken van de openbare school.

Voor leraren betekent actieve pluriformiteit dat ze in staat en bereid moeten zijn de diverse stromingen onbevooroordeeld naar voren te brengen. Kritisch bewustzijn van de eigen politieke, maatschappelijke en levensbeschouwelijke opvattingen is een noodzakelijke voorwaarde voor een actief pluriforme benadering.

Download brochure

Kracht openbaar onderwijs zit in diversiteit!

Gepubliceerd op 6 maart 2019 door Tamar Kopmels

Het openbaar onderwijs in de komische tv-serie De Luizenmoeder wordt neergezet als angstig en vol vooroordelen over diversiteit. Dat komt gelukkig niet overeen met wat wij in de praktijk tegenkomen!

Afgelopen zondagavond trok De Luizenmoeder ruim 3 miljoen kijkers. De aflevering ging over de manier waarop de gefingeerde openbare basisschool De Klimop van onder anderen de gefrustreerde directeur Anton en de eigenzinnige juf Ank met religie en diversiteit omgaat.

De lachwekkende vooroordelen en karikaturen vlogen ons om de oren: de gelovige juf Ank die ‘gristelijk’ zegt, het oppervlakkige feest dat overblijft als je het kerstverhaal schrapt en de ‘koepel’ die krampachtig een religieus feest uit de openbare school weert. Er werd omwille van het vermaak een beeld neergezet van een openbare school die bang is voor diversiteit en van een schoolbestuurder die als hoogste in de boom zonder enig overleg neutraliteit doordrukt.

De aflevering ging dus over belangrijke vraagstukken waar wij in het openbaar onderwijs voor staan. Hoe gaan we om met religieuze diversiteit en met wederzijds respect en gelijkwaardigheid? Hoe maken we werk van de actieve pluriformiteit van het openbaar onderwijs?

Sterk merk

Wij komen als adviseurs op het gebied van identiteit bij veel openbare scholen. Gelukkig zien we daar schoolbestuurders, directeuren en leraren die helemaal niet bang zijn voor diversiteit. Er is juíst aandacht voor verschillende levensbeschouwingen op basis van wederzijds respect en gelijkwaardigheid.

Keuzes worden niet gemaakt op basis van vooroordelen, pragmatiek, gewoonte of angst, maar vanuit de kracht van het openbaar onderwijs. Kortom: wij zien dat openbaar onderwijs een sterk merk is dat past bij de huidige diverse samenleving!

Advies

Natuurlijk signaleren wij als adviseurs op het gebied van de identiteit van het openbaar onderwijs ook dat het niet overal perfect gaat. Geenszins pretenderen wij de wijsheid in pacht te hebben en we komen ook niet met een kant-en-klare formule voor de ideale openbare school. Wel kunnen wij met schoolbestuurders, directeuren, leraren en het liefst ook met ouders de dialoog aangaan over de vraag wat het karakter en de opdracht van de openbare school is en hoe je daar vorm en inhoud aan kunt geven.

Wilt u van VOS/ABB advies op het gebied van de identiteit van uw openbare school? Neem dan contact op met ons: Tamar Kopmels, Marleen Lammers of Eline Bakker.

Let op: advisering op het gebied van de identiteit van het openbaar onderwijs kost u als lid van VOS/ABB voor de eerste vier dagdelen niets. Dit valt binnen uw lidmaatschap van VOS/ABB!

Nashville-verklaring past bij reformatorisch onderwijs

Gepubliceerd op 11 januari 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Documentatie van de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS) over seksuele diversiteit komt op hoofdlijnen overeen met wat er in de Nashville-verklaring staat, meldt de VGS. In reactie op de omstreden verklaring heeft onder andere het openbare Rembrandt College in Veenendaal de regenboogvlag gehesen, omdat die symbool staat voor diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect.

‘Het begin van het nieuwe jaar is helaas minder rustig gestart dan gehoopt’, zo meldt de VGS naar aanleiding van de commotie over de omstreden Nashville-verklaring. Deze verklaring is onder anderen door dominees uit reformatorische kringen overgenomen van de Southern Baptist Convention, met 15 miljoen leden het grootste protestants-christelijke kerkgenootschap in de Verenigde Staten.

In de verklaring staat onder meer dat alle niet-heteroseksuelen een geaardheid hebben die niet past bij de Bijbelse uitgangspunten zoals God die zou hebben bedoeld. Het homohuwelijk wordt afgewezen en het zou een zonde zijn om transgenders te accepteren. Critici stellen dat met de verklaring uitsluiting wordt gepredikt van iedereen die een niet-heteroseksuele geaardheid heeft.

De VGS meldt in reactie op de commotie te hechten aan een eigen visienota uit 2008 en een brochure over (homo)seksualiteit in het reformatorisch onderwijs en tevens aan een brochure uit 2014 over sociale veiligheid en seksuele diversiteit. De Nashville-verklaring komt hier volgens de VGS op hoofdlijnen mee overeen, ‘maar heeft een andere achtergrond, doelstelling en doelgroep’. Dat laatste wordt verder niet gespecificeerd.

Heldere Bijbelse lijn

In het Reformatorisch Dagblad zei voorzitter Pieter Moens van de VGS dat hij hoopt ‘dat we in de huidige discussie rond de Nashville-verklaring als gereformeerde gezindte met één stem blijven spreken’. De krant citeert hem ook als het over de inhoud van de omstreden verklaring gaat. Moens stelt dat de Nashville-verklaring aansluit bij de ‘heldere Bijbelse lijn zoals we die al jaren hanteren’.

Uit de ontstane ophef leidt Moens af dat er in het huidige debat geen enkele ruimte meer lijkt voor nuance: ‘Je bent het óf met alles eens óf je bent homofoob’, zo citeert het Reformatorisch Dagblad hem.

Kernwaarden openbaar onderwijs

De standpunten van het reformatorisch onderwijs over seksuele diversiteit staan haaks op die van het openbaar onderwijs. In de kernwaarden van de openbare scholen is opgenomen dat iedereen welkom is. Het openbaar onderwijs gaat nadrukkelijk uit van gelijkwaardigheid en wederzijds respect en sluit niemand uit.

Onder andere het openbare Rembrandt College in Veenendaal heeft in reactie op de Nashville-verklaring de regenboogvlag gehesen.

Juist vandaag gaat bij ons de #regenboogvlag in top. #iedereenwelkom #NashvilleVerklaring @VOSABB @GSAnetwerk @coc pic.twitter.com/S84lQ79TDh

— Rembrandt College (@Rembrandt_Coll) January 8, 2019

Lhbt-leerlingen krijgen veel naar hun hoofd geslingerd

Gepubliceerd op 14 december 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Nog altijd hebben veel niet-heteroseksuele leerlingen het zwaar in het voortgezet onderwijs. Dat meldt COC Nederland op basis van onderzoek dat de belangenorganisatie heeft uitgevoerd in samenwerking met de Amerikaanse Columbia University.

Volgens het COC worden op scholen veel negatieve dingen over homo’s gezegd, zowel door leerlingen als docenten. Bovendien zouden veel leraren niet adequaat optreden als leerlingen aangeven dat ze er last van hebben.

Bijna de helft van de zogenoemde lhbt-leerlingen werd het afgelopen jaar uitgescholden wegens hun seksuele oriëntatie. Ze zeggen ook dat andere leerlingen hen buitensluiten en over hen roddelen. Leerlingen die met geweld te maken krijgen, melden dit meestal bij het schoolpersoneel, maar dat doet er volgens het COC maar weinig mee.

Wet in stelling brengen tegen diversiteit? Niet doen!

Gepubliceerd op 2 november 2018 door Marleen Lammers

Een wet die vastlegt dat ouders hun kinderen kunnen thuishouden als met de klas een bezoek wordt gebracht aan een gebedshuis? Dat moeten we niet willen, want dat botst met de actief-pluriforme opdracht van de openbare scholen!

Het bevindelijk gereformeerde Tweede Kamerlid Roelof Bisschop van de SGP wil dat ouders wettelijk het recht krijgen om hun kinderen thuis te houden als er een excursie wordt georganiseerd naar bijvoorbeeld een moskee. Het gaat hem te ver dat kinderen daar kunnen ervaren hoe het is om als moslim te bidden.

Zijn wens krijgt kritiek uit eigen christelijke kring. Interimbestuurder Cor Clarijs van de christelijke profielorganisatie Verus vindt schoolexcursies naar niet-christelijke gebedshuizen prima. De gedachte dat kinderen in de moskee worden geïndoctrineerd of onderworpen aan de islam, is volgens hem nergens op gestoeld. We moeten ons verstand gebruiken, benadrukt hij, en ons niet laten regeren door onderbuikgevoelens.

Openbaar onderwijs

Daar ben ik het helemaal mee eens, met name ook vanuit de kernwaarden van het openbaar onderwijs. De openbare scholen weerspiegelen de diverse samenleving in al haar facetten en bereiden kinderen voor om daar op een positieve en opbouwende manier deel van uit te maken. Daar horen gelijkwaardigheid en wederzijds respect bij.

Er zijn verschillen – gelukkig maar! – en daar besteden openbare scholen aandacht aan. Soms schuurt het, maar dat biedt de kans om ook met ouders het gesprek aan te gaan, juist in het openbaar onderwijs. Als iedereen maar klakkeloos ja en amen zegt, wordt het een grijze wereld waarin we geen kleur meer kunnen bekennen.

Dus voorschrijven in een wet dat leerlingen niet hoeven deel te nemen aan dergelijke excursies? Nee, dat past niet bij de actief-pluriforme opdracht van het openbaar onderwijs. Het gesprek aangaan en kritisch kijken naar het waarom van bepaalde schoolactiviteiten? Ja graag!

Marleen Lammers, beleidsmedewerker VOS/ABB

Gemengde klas criterium voor toelating tot Nederland

Gepubliceerd op 29 augustus 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Syrische vluchtelingen die vanuit Turkije naar Nederland willen, komen ons land niet in als ze per se willen dat hun kinderen onderwijs krijgen in gescheiden klassen voor jongens en meisjes. Dat meldt de Volkskrant, die zich baseert op wat Paul van Musscher zegt. Hij is bij de politie de landelijk portefeuillehouder vreemdelingenzaken en migratiecriminaliteit.

Het criterium van de gemengde klassen en andere eisen die betrekking hebben op diversiteit en de gelijkheid van man en vrouw zijn volgens Musscher bepalend voor de toelating van Syrische vluchtelingen die op basis van de zogenoemde Turkije-deal naar Nederland willen.

‘Als jij zegt: mijn kinderen gaan koste wat kost niet in gemengde klassen of er wordt niet samen gezwommen, dan gaat er een streep door je dossier en kom je Nederland niet in’, zo citeert de krant de politiechef.

Hengelose leerlingen positief over seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 6 juli 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Minister Ingrid van Engelshoven van OCW complimenteert mede namens onderwijsminister Arie Slob de leerlingen van groep 8 van de openbare Anninksschool in Hengelo voor de positieve manier waarop zij met het thema seksuele diversiteit bezig zijn.

De complimenten volgen op kritische vragen van Tweede Kamerlid Kirsten van den Hul van de PvdA. Zij stelde die vragen naar aanleiding van een artikel in de Twentse krant Tubantia. Deze krant meldde dat de directeur van de school het geen goed idee vond om twee jongens in de eindmusical van groep 8 een stelletje te laten spelen. Dat zou bezwaarlijk kunnen zijn voor een meisje van ouders die tot de Jehovah’s Getuigen behoren.

‘Ik weet hoe mensen van dit geloof hierover denken. Je mag wel homo zijn, maar je mag het niet praktiseren. Ik achtte dus de kans zeer groot dat het bewuste meisje niet meer mee zou mogen doen met de musical, als we dit er in zouden laten. En mijn uitgangspunt is dat álle kinderen bij dit afscheid van school moeten zijn’, zo citeerde Tubantia de directeur van de Anninksschool.

Van den Hul plaatste de keuze van de directeur in een homofoob kader. Van de minister wilde ze onder andere horen dat ook kinderen van Jehovah’s Getuigen moeten worden voorbereid ‘op de Nederlandse samenleving waarin wèl mensen voorkomen die homoseksualiteit praktiseren en dat ook hun goed recht is’.

Respect en diversiteit

De minister benadrukt in haar antwoorden dat alle leerlingen op school les moeten krijgen over het respectvol omgaan met diversiteit, waaronder ook seksuele en genderdiversiteit. ‘Daarnaast is de school verantwoordelijk voor een sociaal veilig en inclusief klimaat, voor alle leerlingen, ongeacht seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie en ongeacht geloof’, aldus Van Engelshoven.

Op de vraag van Van den Hul wat de minister in deze zaak gaat ondernemen, antwoordt Van Engelshoven dat het hier gaat om ‘een debat dat in de school moet worden gevoerd’. Uit contact met de schooldirecteur blijkt volgens haar dat dit debat volop en op een positieve manier wordt gevoerd.

Om dit te illustreren, wijst de minister erop dat zowel de leerlingen van de musicalklas als de directeur in roze shirts naar school zijn gekomen, dat er gesprekken zijn geweest met ouders en dat de school met homobelangenorganisatie COC in gesprek is over het ontwikkelen van een protocol voor dit soort situaties.

Van Engelshoven spreekt nadrukkelijk haar complimenten uit voor de wijze waarop de leerlingen van groep 8 van de Anninksschool met het thema ‘seksuele diversiteit’ omgaan.

Goed burgerschapsonderwijs met aandacht voor diversiteit

Gepubliceerd op 4 juli 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Goed burgerschapsonderwijs vereist actieve aandacht voor diversiteit van levensbeschouwingen en culturen. Dat staat in een gezamenlijke bijdrage van VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) aan de internetconsultatie over het wetsvoorstel voor beter burgerschapsonderwijs.

VOS/ABB en VOO vinden ook dat het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind expliciet moet worden benoemd. ‘Het is namelijk essentieel dat kinderen hun eigen rechten en plichten kennen en dat dit verdrag ook binnen het onderwijs wordt nageleefd’, zo staat in de gezamenlijke bijdrage aan de internetconsultatie.

Ook zou er in de scholen meer aandacht moeten zijn voor democratie als een way of living. Het gaat dus meer dan alleen om kennisnemen van democratische waarden. ‘De school zou een democratische samenleving moeten zijn, waar kinderen actief participeren en meebeslissen.’

Een ander punt uit de gezamenlijke bijdrage is dat burgerschap zowel op micro- als macroniveau van groot belang is. ‘Ontwikkelingen zoals globalisering en digitalisering zorgen er immers voor dat de wereld vandaag de dag voor iedereen heel dichtbij is.’ VOS/ABB en VOO zien in dit kader ‘treden’ van burgerschap van gezin, school en buurt naar de woonplaats, Nederland, Europa en de wereld.

Lees de gezamenlijke bijdrage

VOS/ABB ondertekent RespectPact

Gepubliceerd op 14 juni 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB heeft donderdag in Den Haag het RespectPact ondertekend. Dit is een nationale alliantie van publieke, semi-publieke en private organisaties die zich samen inzetten voor een respectvolle samenleving.

Het RespectPact is een initiatief van de Respect Education Foundation, waarmee VOS/ABB sinds 2013 samenwerkt. Het pact moet ervoor zorgen dat we in Nederland met significant meer compassie en respect met elkaar omgaan.

Burgerschapskalender

Dat begint in het onderwijs. Daarom gaat de Respect Education Foundation werken met zogenoemde Raden van Actie, die bestaan uit afvaardigingen van kinderen en jongeren uit het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Een raad van docenten kan ook input leveren.

Projecten van de verschillende RespectPact-partners met betrekking tot respect komen in een portfolio. Scholen kunnen met behulp van dit aanbod een eigen burgerschapskalender ontwikkelen. Het portfolio zal centraal staan in de nationale Week van Respect (dit jaar van 5 tot en met 11 november).

Kernwaarden openbaar onderwijs

VOS/ABB vindt het RespectPact van belang, omdat het mede op basis van de kernwaarden van het openbaar onderwijs kan bijdragen aan een in alle opzichten gezonde samenleving die is gebouwd op diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect.

Het RespectPact is mede-ondertekend door onder andere Verus, ProDemos, Nieuw Wij,Talud, SIRE, Diversion en Maatschappelijke Alliantie Nederland. Het pact wordt de komende maanden verder uitgewerkt.

‘Godsdienstleraar kan moslimleerling beter overtuigen’

Gepubliceerd op 12 juni 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een juf op een openbare basisschool kan een islamitische leerling minder goed overtuigen dan een godsdienstleraar op een islamitische school, stelt Marietje Beemsterboer in NRC. Zij deed als promovenda aan de Universiteit Leiden onderzoek naar de religieuze identiteit van islamitische basisscholen in de maatschappelijke context waarin deze scholen zich bevinden.

Beemsterboer interviewde voor haar onderzoek directeuren, leraren en godsdienstleerkrachten van negentien islamitische basisscholen. Haar conclusie is dat islamitisch onderwijs de integratie van moslims kan bevorderen.

‘Door de geborgen omgeving kunnen moeilijke onderwerpen worden besproken. Als een boodschap met veel tact en respect voor de islamitische achtergrond wordt gebracht, is de kans groter dat een leerling zich ervoor openstelt. Hij of zij komt dan niet in een loyaliteitsconflict met de thuissituatie’, zo citeert NRC haar.

Homoseksualiteit

Als voorbeeld noemt ze homoseksualiteit. ‘Op een openbare basisschool zal de juf vertellen dat je verliefd kunt zijn op zowel mannen als vrouwen. Kinderen uit een islamitisch gezin denken dan: ‘Mijn juf weet dat misschien niet, maar die boodschap geldt niet voor mij.’

Op een islamitische basisschool wordt het onderwerp niet behandeld door de juf, maar door een godsdienstleerkracht. ‘Die wordt door leerlingen en ouders vertrouwd. Als díe vertelt dat homoseksualiteit in Nederland geaccepteerd is, en dat je niets te maken hebt met het privéleven van een ander, dan is de kans groter dat de boodschap aankomt’, aldus Beemsterboer.

Waar begin je? Gratis tool over seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 7 juni 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Onderwijsteams die het thema seksuele diversiteit met meer gemak willen benaderen, kunnen daarvoor de nieuwe gratis tool Waar begin je? gebruiken.

Het maatschappelijk debat over seksuele diversiteit kan soms fel zijn. Dit komt ook de klas in. Leraren kunnen het lastig vinden om hierop in te gaan. De tool Waar begin je? kan onderwijsteams hierbij helpen.

De tool wordt gratis ter beschikking gesteld door de Stichting School & Veiligheid.

Leerlingen denken positiever over homo’s

Gepubliceerd op 17 mei 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

In Nederland denken leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs steeds positiever over homo’s, lesbiennes en biseksuelen, maar het is voor een deel van de Nederlandse jongeren die niet heteroseksueel zijn nog steeds onmogelijk om op school uit de kast te komen. Dat blijkt uit het rapport Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Leerlingen in het voortgezet onderwijs schatten op basis van de situatie op hun school in of het mogelijk is om daar te vertellen dat ze niet heteroseksueel zijn. Eén op de vijf geeft aan dit tegen niemand te kunnen zeggen. Ruim de helft geeft aan dat dat wel kan.

Zoenen

Net als Nederlandse volwassenen denken scholieren negatiever over twee zoenende jongens of twee zoenende meisjes dan over een jongen en een meisje die zoenen. Een beperkt deel geeft aan dat lesbische, homoseksuele of biseksuele jongeren niet hun vrienden mogen zijn.

Tweede Kamer eist aandacht voor seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 25 april 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een meerderheid in de Tweede Kamer vindt dat er ‘passende maatregelen’ moeten volgen als blijkt dat een school geen aandacht heeft voor seksuele diversiteit.

De Kamer nam hiertoe een motie aan van SP’er Jasper van Dijk. De regeringsfractie van VVD, CDA en ChristenUnie stemden tegen, net als DENK, de SGP en Forum voor Democratie. Voorstemmers waren coalitiegenoot D66 en de oppositiefracties van PVV, SP, GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren en 50PLUS, die samen een meerderheid vormen.

De aanleiding voor Van Dijk om de motie in te dienen, was de constatering van de Inspectie van het Onderwijs dat 14 procent van de scholen in het primair en voortgezet onderwijs zich niet houdt aan de aangescherpte eisen met betrekking tot seksuele diversiteit.

Het wordt uit de motie niet duidelijk wat met ‘passende maatregelen’ wordt bedoeld.

Ouders vinden burgerschapsvorming belangrijk

Gepubliceerd op 20 april 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De meeste ouders in Nederland en Vlaanderen vinden levensbeschouwing, burgerschapsvorming en diversiteit belangrijke thema’s die op school aan bod moeten komen. Dat blijkt uit onderzoek van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en de Vlaamse ouderkoepel KOOGO.

Uit de reacties van ouders in Vlaanderen blijkt dat zij aandacht voor levensbeschouwing, burgerschapsvorming en diversiteit belangrijk vinden voor de ontwikkeling van hun kinderen tot mondige burgers. Ook zien ze de school als een plaats van ontmoeting waar hun kinderen leren omgaan met verschillen en waar ze in contact komen met verschillende visies en opvattingen.

Het onderzoek is vrijdag in Helmond gepresenteerd tijdens een expertmeeting over het openbaar onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door VOS/ABB en de Vlaamse zuserorganisatie OVSG.

U kunt het Nederlandse deel en het Vlaamse deel van het onderzoek downloaden.

Kernwaarden en neutraliteit

De expertmeeting werd geopend door directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB en zijn collega Patriek Delbaere van OVSG. Zij gaven een duopresentatie over de kernwaarden van het openbaar onderwijs in Nederland en de beginselverklaring van neutraliteit in Vlaanderen. Ze legden daarbij een link met burgerschapsvorming en levensbeschouwelijke onderwijs en gingen in op verschillen tussen Nederland en Vlaanderen.

Onderzoeker Goedroen Juchtmans van Katholieke Universiteit Leuven gaf een lezing over levensbeschouwelijke diversiteit in de klas.

Workshops

In het tweede deel van de expertmeeting waren er verschillende workshops:

Kalender met themadagen seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 13 april 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Gay & School presenteert de Aan de slag kalender voor het basisonderwijs. Daarop staan themadagen waarop in de klas aandacht kan worden besteed aan seksuele diversiteit.

‘Voor een kind bestaat seksuele diversiteit bijvoorbeeld uit het feit dat alle kinderen in de klas een andere thuissituatie hebben, soms ook met twee moeders of juist geen moeder’, aldus Gay & School, dat onderdeel is van School & Veiligheid.

‘Ook verschillen de kinderen in de dingen die ze leuk vinden om te doen (voetbal, ballet, vloggen) en in de kleren waarin ze zich prettig voelen. Niet alle jongens en niet alle meisjes vinden hetzelfde leuk. Op wie je verliefd wordt en hoe je je voelt en gedraagt als jongen/meisje: het speelt bij ieder kind in de klas.’

Gay & School wijst erop dat in de jaarplanning van het basisonderwijs themadagen staan waarbij deze onderwerpen goed aansluiten. ‘Denk aan Valentijnsdag, de Week van de Lentekriebels, Moederdag en de Nationale Voorleesdagen.’ De kalender speelt daarop in.

Publicatie ‘Seks op school’ over seksuele integriteit

Gepubliceerd op 15 november 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De nieuwe publicatie Seks op school laat zien voor welke uitdagingen scholen staan als het gaat om de seksuele integriteit van leerlingen en medewerkers.

De publicatie van de stichting School en Veiligheid biedt scholen handvatten om zich niet alleen reactief op te stellen als het gaat om seksueel gedrag, maar ook proactief werk te maken van respect voor seksualiteit en seksuele diversiteit. De nieuwe publicatie is voor schoolleiders, beleidsmakers en leraren in het primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.

Download Seks op school

Op 27 november kunt u bij VOS/ABB in Woerden een workshop over seksuele diversiteit bijwonen. Deze workshop voor leden van VOS/ABB wordt verzorgd door directeur Peter Dankmeijer van Edudivers. Deelname is gratis.

Máxima praat met leerlingen over seksuele diversiteit

Gepubliceerd op 8 november 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Koningin Máxima heeft woensdagochtend een bezoek gebracht aan het interconfessionele Hofstad Lyceum in Den Haag. Ze sprak daar met leerlingen over seksuele diversiteit.

De koningin kwam specifiek voor de Gender & Sexuality Alliance (GSA) van de Haagse school, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst.

GSA’s zijn groepen scholieren die vinden dat iedereen op school de vrijheid heeft te kunnen zijn wie die is, zonder zich daarvoor te hoeven schamen of te verantwoorden. Het gaat hierbij vooral om de acceptatie van lesbische, homoseksuele, biseksuele, trans- en interseksuele leerlingen.

De leerlingen gaven korte presentaties over hun activiteiten, zoals het organiseren van acties tegen pesten, het geven van voorlichting en hoe leerlingen voor elkaar kunnen opkomen. Máxima sprak ook met de rector, docenten en andere leerlingen.

Stop met termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’

Gepubliceerd op 28 februari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een groep onderzoekers van de afdeling Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam pleit er in een opiniestuk in de Volkskrant voor de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’ niet meer te gebruiken.

Scholen met meer dan 50 procent leerlingen met een niet-westerse achtergrond worden aangeduid als ‘zwart’ en scholen met voornamelijk leerlingen met een etnisch Nederlandse of een andere westerse achtergrond als ‘wit’. Volgens de Amsterdamse onderzoekers is Nederland het enige land in Europa waar scholen op deze manier worden getypeerd. In landen als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië en Slovenië is dat, zo stellen zij, ‘ondenkbaar of zelfs schandalig’.

Dat de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’ niet meer zouden mogen worden gebruikt, heeft volgens de onderzoekers te maken met de hiërarchische connotaties die deze termen zouden hebben. ‘In ons onderwijsstelsel worden witte scholen veelal geassocieerd met onderwijs van een goede kwaliteit en met hogere onderwijsprestaties, terwijl zwarte scholen vaak gezien worden als ‘probleemscholen’ die gekenmerkt zouden worden door onderwijs van een mindere kwaliteit, een problematische leerlingpopulatie, veel uitval van leerkrachten en slechte toetsresultaten’, zo schrijven ze in de krant.

De labels ‘wit’ en ‘zwart’ zouden bovendien geen rekening houden met de realiteit in etnisch diverse scholen. ‘De etnische groepen die hier worden aangeduid als zwart – zoals Nederlandse Turken, Marokkanen, Syriërs, Iraniërs, Egyptenaren, Surinamers en Nederlanders van Caribische herkomst – delen geen gemeenschappelijke historische, religieuze, culturele en/of etnische achtergrond en identificeren zich voor een groot deel niet als ‘zwart’. Het is een label dat lang niet altijd zelf is gekozen door de groepen om wie het gaat. Hetzelfde geldt voor het label ‘wit’.’

Een van de onderzoekers van de UvA wier naam onder het opiniestuk staat, is Hülya Kosar-Altinyelken. Zij pleitte in december vorig jaar in de lokale Amsterdamse krant Het Parool al voor het afschaffen van de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’.

JOVD-voorzitter wil af van vrijheid van onderwijs

Gepubliceerd op 14 juni 2016 door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Die zogenaamde vrijheid van onderwijs werkt vrijheidsbeperkend’, zegt voorzitter Matthijs van de Burgwal van de JOVD.

Nu de verzuiling verleden tijd is, is het volgens Van de Burgwal nodig om een einde te maken aan ‘geloofsgebonden onderwijs op kosten van onze neutrale staat’.

Hij benadrukt dat de huidige maatschappij niet meer ‘statisch en verdeeld’ is, zoals in de tijd van de verzuiling, maar ‘dynamisch en divers’. Daar horen volgens hem scholen bij die de diversiteit weerspiegelen.

‘Het op kosten van de staat onderwijzen in slechts één geloofsovertuiging, past hier niet bij. Alle grote religies, atheïsme en humanisme verdienen immers een plek in ons onderwijs’, aldus de voorzitter van de jongerenafdeling van de VVD.

Volgens hem hoort in de school niet de levensovertuiging van ouders centraal te staan, maar de ontwikkeling van het kind.