‘Geen lerarentekort, maar overschot aan deeltijders’

Gepubliceerd op 15 november 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als iedereen fulltime aan het werk gaat, is het lerarentekort opgelost. Dat benadrukken initiatiefnemer Jacques Giesbertz van stadouders.nl en oud-directeur Aad van Loenen van de Haagse openbare praktijkschool De Einder op de opiniepagina van Trouw.

Volgens hen is er geen lerarentekort, maar ‘een overschot aan leraren die in deeltijd werken’. Ze noemen dat opmerkelijk, omdat leraar een fulltime baan zou moeten zijn. ‘Lesgeven betekent vooral een goede relatie opbouwen met je leerlingen. En dat kan nauwelijks als er twee of drie leraren voor de klas staan.’

De meest voor de hand liggende oplossing van het lerarentekort is volgens Giesbertz en Van Loenen dat meer leraren fulltime gaan werken. ‘Dat zet echt zoden aan de dijk. Het lost het vermeende tekort aan leraren op. Levert direct meer salaris op. Maakt het op orde houden van de klas (klassenmanagement) er ook eenvoudiger op.’

Personeelsbeleid te slap

Ze vinden dat het personeelsbeleid vele decennia te slap is geweest. ‘Het parttime kunnen werken is verworden tot een verworven recht. Dit moet zo snel als mogelijk weer tot gezonde proporties teruggebracht worden.’ Dat kan volgens hen bijvoorbeeld door leraren die alle dagen werken een financiële bonus te geven. Daarvoor zou het extra geld kunnen worden gebruikt dat is bestemd voor verlichting van de werkdruk.

Slob herhaalt op stakingsdag: Meer geld zit er niet in

Gepubliceerd op 6 november 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Minister Arie Slob heeft herhaald dat er niet meer geld naar het onderwijs gaat. Dat zei hij op de dag van de onderwijsstaking.

Op de dag van de landelijke staking legden vele duizenden leraren en andere mensen uit het onderwijs het werk neer. Volgens diverse bronnen bleven circa 4400 scholen dicht. Er waren op verschillende plaatsen in het land manifestaties.

De stakers eisten dat het kabinet structureel meer geld voor onderwijs uittrekt, maar dat zit er volgens Slob niet in. Hij herhaalde dat wat het kabinet betreft de grens is bereikt.

Incidenteel versus structureel

Onlangs werd bekend dat het primair en voortgezet onderwijs er voor de komende twee jaar 460 euro extra krijgen. Dat is vrijwel allemaal incidenteel geld. De vakbonden lieten aanvankelijk blijken blij te zijn met deze investering.

De bonden bliezen daarom de aangekondigde staking af. Daarover ontstond echter zoveel woede onder de achterban, dat de bonden toch weer opriepen om te gaan staken. De rel bij de bonden kostte de kop van AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen.

‘Wie wil nog tot wespennest onderwijs toetreden?’

Gepubliceerd op 6 november 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De knuppel die flink tekeer gaat in het onderwijshoenderhok, maakt het beroep van leraar er niet aantrekkelijker op. Dat stelt geschiedenisleraar Erik Ex in Trouw.

‘Je zal maar een studie Nederlands, economie of natuurkunde hebben afgerond en je oriënteren op de arbeidsmarkt. Of een mooi havo- of vwo-diploma op zak hebben en overwegen om de pabo te gaan doen. Wie wil er nog toetreden tot het wespennest van het Nederlandse onderwijs?’, vraagt Ex zich af.

Het kan volgens hem geen kwaad om even uit te zoomen. ‘Dan zie je dat ze in de hele wereld jaloers zijn op ons onderwijs. Kinderen leren ontzettend veel in Nederland. Resultaten zijn hier beter dan die in de meeste Europese landen. Bijzonder is dat we dat weten te combineren met een hoog welzijn onder leerlingen.’

Niemand kan volgens hem beweren dat het vreselijk gesteld is met het onderwijs in Nederland. ‘Als het om onderwijs gaat, doen we mee in de Champions League.’

Ex benadrukt tegelijkertijd dat het goede onderwijs wel goed moet blíjven. ‘Met een oplopend lerarentekort kunnen we het niveau niet handhaven.’ Hij benadrukt dat hoogwaardig onderwijs cruciaal is voor onze samenleving.

Tóch staken, exit AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen

Gepubliceerd op 3 november 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De Algemene Onderwijsbond (AOb) heeft zich zondag teruggetrokken uit het convenant met het kabinet voor meer geld voor het onderwijs. Het was volgens de bond een verkeerde actie van voorzitter Liesbeth Verheggen dat zij haar handtekening eronder had gezet en namens de AOb de aangekondigde staking had afgeblazen. Deze actie heeft Verheggen de kop gekost.

Vrijdagavond werd bekend dat het kabinet met 460 miljoen euro voor het primair en voortgezet onderwijs komt. Het gaat volgens het kabinet om een ‘investering’ voor de jaren 2020 en 2021. Voor het grootste deel is het incidenteel geld. Slechts 16,5 miljoen euro is structureel. Dat deel is bedoeld voor een verhoging van de salarissen in het speciaal onderwijs.

In een brief aan de Tweede Kamer staat dat afspraken zijn gemaakt ‘om meer mensen op te leiden en te behouden voor het funderend onderwijs en te zorgen dat leraren zich ontwikkelen en goed begeleid worden’. Het geld is onder meer bedoeld om de werkdruk te verlagen. Ook gaat er meer geld naar de subsidiepot voor zij-instromers.

Sociale partners positief

Voorzitter Rinda den Besten van de PO-Raad stelde vrijdagavond dat het kabinet laat zien de problemen in het onderwijs serieus te nemen. Haar collega Paul Rosenmöller van de VO-raad sprak vrijdag van ‘een substantieel bedrag waarmee we nu (…) aan de slag kunnen’. Ook de betrokken onderwijsbonden reageerden positief over het bereikte resultaat, inclusief de AOb.

Liesbeth Verheggen, die vrijdagavond nog de voorzitter van de AOb was, zei toen dat zij blij was met het convenant. Dat schoot in het verkeerde keelgat van een groot deel van haar achterban. Ook de vakbond Leraren In Actie en de belangengroep PO in Actie waren niet te spreken over de afspraken met het kabinet. Zij lieten weten dat er veel meer geld bij moet dan de toegezegde 460 miljoen.

Toch staken, exit Verheggen

Zondag was er crisisberaad bij de AOb over de ontstane situatie. Het resultaat daarvan was dat de bond zich niet meer gebonden acht aan het convenant. Dit betekent dat de AOb de leden ook weer oproept om woensdag te gaan staken. Na het beraad werd duidelijk dat Verheggen niet meer de voorzitter van de AOb is.

‘De beslissing moest op die vrijdagmiddag worden genomen en dat was te snel’, aldus Verheggen in een reactie op de website van de AOb. ‘Ik had het convenant niet direct moeten tekenen, maar het in het weekeinde aan het hoofdbestuur moeten voorleggen en een ledenraadpleging moeten houden. Daarom heb ik nu besloten af te treden.’

Na het terugtrekken van de AOb, besloot ook CNV Onderwijs weer tot de staking op te roepen (de christelijke bond had die oproep vrijdagavond ook ingetrokken, net als de AOb). Het was volgens waarnemend voorzitter Jan de Vries van de christelijke bond ‘een inschattingsfout van ons om met dit resultaat de staking af te blazen’.

Hij verwijst in een reactie op de website van CNV Onderwijs naar het niet-structurele karakter van het geld dat het kabinet toezegde. Toch blijft CNV Onderwijs het convenant steunen, omdat het zonde zou zijn om de 460 miljoen euro te laten liggen.

De schoolleidersvakbond AVS liet een ledenpeiling uitvoeren, en daar kwam uit naar voren dat 80 procent woensdag wil gaan staken. ‘Een deel is weliswaar tevreden over veel afspraken in het convenant van vrijdag jl., maar wil toch staken voor de lange termijn’, staat op de website van de AVS.

Werkgevers blijven convenant steunen

De PO-Raad en VO-raad blijven het convenant steunen. ‘Het is van groot belang dat het geld zo spoedig mogelijk naar de besturen en teams gaat om aan de slag te gaan met het lerarentekort’, zo staat op de websites van de sectororganisaties.

Onderwijsminister Arie Slob liet na het terugtrekken van de AOb weten dat de 460 miljoen euro uit het convenant beschikbaar blijft voor het onderwijs. Tegelijkertijd benadrukt hij in een interview met het AD dat er geen extra geld beschikbaar is bovenop wat het kabinet nu heeft toegezegd. Hij spreekt tegen dat het convenant een ‘flutpakket’ zou zijn.

In het interview stelt hij ook dat de opgestapte AOb-voorzitter Verheggen, in tegenstelling tot wat zij daar zelf over heeft gezegd, het hoofdbestuur van de bond volledig heeft meegenomen voordat ze haar handtekening zette onder het convenant.

Leraren trekken weg uit grote steden

Gepubliceerd op 1 november 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Nu het lerarentekort steeds groter wordt en de banen als het ware voor het oprapen liggen, trekken steeds meer leraren van basisscholen weg uit grote steden. Dat blijkt uit gegevens van het Arbeidsmarktplatform PO.

De vier grote streden hebben allemaal een vertrekoverschot, maar in Utrecht is dat relatief klein. Almere is de stad met het grootste vertrekoverschot.

De trek van leraren uit grote steden raakt vooral basisscholen met veel achterstandsleerlingen. Het vertrekoverschot zal volgens het Arbeidsmarktplatform PO opgevangen moeten worden met extra instroom van de pabo, met meer zij-instromers en/of uit de stille reserve.

Er zijn ook regio’s waar zich meer leraren melden dan er vertrekken. Het vestigingsoverschot is het grootst in Midden-Gelderland (rond Arnhem en De Liemers), gevolgd door het gebied tussen Rotterdam en Den Haag en een strook in het Groene Hart tussen pakweg IJmuiden en Gorinchem.

Bekijk via de website van het Arbeidsmarktplatform PO deze factsheet of ga naar het onderzoeksrapport.

Waarom verlaten startende leraren het onderwijs?

Gepubliceerd op 24 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De persoonlijke situatie, bijvoorbeeld problemen met de gezondheid, kan een belangrijke reden zijn voor beginnende leraren in het voortgezet onderwijs om binnen vijf jaar uit het onderwijs te stappen.

Uit het onderzoek Begeleiding startende leraren blijkt ook dat uitval te maken kan hebben met bijvoorbeeld werkdruk en stress, weinig doorgroeimogelijkheden, gebrekkige communicatie en verstoorde relaties met collega’s en leidinggevenden. Andere redenen zijn het ontbreken van duidelijke verwachtingen, steun en feedback.

Er kan ook sprake zijn van elkaar versterkende redenen. Zo leidt stress bij startende leraren tot ontevredenheid en ontevredenheid tot meer uitval.

Lerarentekorten: anders opleiden, werken en organiseren

Gepubliceerd op 8 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het is voor een duurzame aanpak van de lerarentekorten nodig dat opleidingen, schoolbesturen en scholen op andere manieren gaan opleiden, werken en organiseren. Dat benadrukken de onderwijsministers Arie Slob en Ingrid van Engelshoven in een brief aan de Tweede Kamer.

Onder het kopje ‘Anders opleiden’ schrijven de ministers onder andere dat leraren een beter loopbaanperspectief moeten krijgen om werken in het onderwijs aantrekkelijker te maken. ‘Ook in het onderwijs moet een leven lang leren de norm zijn en daar draagt een intensieve samenwerking tussen lerarenopleidingen en scholen aan bij’, aldus de ministers. Zij denken dat hiermee uitval van leraren kan worden voorkomen.

Ook door het bevoegdhedenstelsel en de opleidingen anders in te richten, kan volgens hen meer worden ingezet op een leven lang leren. Daarbij noemen de ministers een ‘stapelbare bevoegdhedenstructuur’ voor het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het moet makkelijker worden, zo schrijven ze, ‘om verschillende bevoegdheden met elkaar te combineren, te specialiseren of te verbreden’. Een modulaire inrichting van de lerarenopleidingen moet dit volgens hen mogelijk maken.

Anders werken en organiseren

In de brief staat onder het kopje ‘Anders werken’ dat scholen veel tijd kunnen winnen als zij het onderwijs anders vormgeven. Dit kan er volgens hen toe bijdragen dat leraren meer tijd krijgen voor hun kerntaak, namelijk lesgeven. Als voorbeeld noemen ze de inzet van digitale leermiddelen: ‘De technologie biedt kansen voor leraren om tijd te besparen en zo de werkdruk te verlagen.’ Het blijkt dat leraren die in de les digitale leermiddelen inzetten, per week gemiddeld 4,6 uur minder werken.

Onder het kopje ‘Anders organiseren’ gaan Van Engelshoven en Slob onder meer in op goed personeelsbeleid en het anders inzetten van onderwijspersoneel. ‘Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het tegengaan van werkdruk en het zorgen voor aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden’, zo staat in de brief. De ministers merken daarbij op dat niet alle schoolbesturen die mogelijkheden aangrijpen.

‘Lerarenopleidingen moeten meer doen met ICT’

Gepubliceerd op 8 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Twee op de drie leraren vinden dat ICT een verplicht onderdeel moet zijn van de lerarenopleidingen. Dat meldt SLBdiensten op basis van onderzoek.

SLBdiensten brengt de wens in verband met de mening van zeven op de tien onderwijsprofessionals dat het onderwijs meer moet inspelen op wat het bedrijfsleven nodig heeft. In het onderzoek zijn ook HRM’ers betrokken, en ook zij vinden dat ICT een vast onderdeel van de lerarenopleidingen moet zijn.

Het bedrijf SLBdiensten richt zich op software in het voortgezet onderwijs en mbo.

VVD wil onbevoegde techniekdocenten voor de klas

Gepubliceerd op 8 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De VVD in de Tweede Kamer pleit voor de inzet van onbevoegde techniekdocenten. Zo zou een einde kunnen worden gemaakt aan de tekorten in het voortgezet onderwijs en het mbo.

‘Wij stellen een noodmaatregel voor om de bevoegdheid even in de ijskast te zetten en mensen gedurende drie of vier jaar de mogelijkheid te geven voor de klas te staan’, zo citeert Trouw VVD-Kamerlid Dennis Wiersma. Hij verwacht dat op deze manier meer mensen uit het bedrijfsleven voor het onderwijs zullen kiezen.

De VVD wil de werkervaring van mogelijke techniekdocenten centraal stellen en niet hun lesbevoegdheid. De verantwoordelijkheid daarvoor zou bij de scholen moeten komen te liggen.

Groot lerarentekort door deeltijders

Gepubliceerd op 7 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het grote lerarentekort van nu komt onder meer doordat veel leraren in deeltijd werken. Dat blijkt uit een berekening van de Algemene Onderwijsbond (AOb).

Het zit er volgens de AOb echter niet in dat leraren meer uren willen gaan werken om het lerarentekort op die manier kleiner te maken of op te lossen. ‘Onderzoek in het primair onderwijs liet onlangs zien dat mensen uit loyaliteit met hun collega’s best een tijdje meer willen werken, om een gat op te vangen, maar niet voor altijd’, aldus de bond.

Uit een berekening die Trouw in 2017 liet uitvoeren kwam naar voren dat het lerarentekort dat voor volgend jaar wordt voorzien, ruimschoots zal zijn opgelost als alle deeltijders één dag per week extra gaan werken.

‘Werkgevers zelf verantwoordelijk voor zzp-trend’

Gepubliceerd op 4 oktober 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De trend dat leraren ervoor kiezen zzp’er te worden, is een gevolg van onaantrekkelijk werkgeverschap in het onderwijs. Dat stelt onderzoeker, docent en adviseur Tjip de Jong in NRC.

Het valt hem op dat vakbonden, schoolleiders en schoolbesturen kritisch zijn over zelfstandigen zonder personeel. ‘Ineens zijn deze leerkrachten ‘slechte mensen’ omdat ze hun financiële belangen laten meewegen in carrièrekeuzes. Iets wat we in elke andere beroepsgroep doodnormaal vinden!’, aldus De Jong.

Hij wijst erop dat de werkgevers er zelfs verantwoordelijk voor zijn dat leraren verder willen als zzp’er. Dat heeft volgens hem niet alleen te maken met geld. Hij noemt ook een gebrek aan autonomie dat leraren ervaren, de vaak oude schoolgebouwen, overbodige administratie en zelfs slechte koffie. Dat leidt er volgens hem toe dat met name jonge mensen geen vaste baan meer willen in het onderwijs.

‘Als je werkomgeving al zo lang onder druk staat, is de zzp-beweging een logische consequentie. Iets vergelijkbaars gebeurt in de zorg en in de bouwsector’, aldus De Jong. Hij geeft tips om het onderwijs voor leraren aantrekkelijker te maken.

Ouders over lerarentekort: minder deeltijders!

Gepubliceerd op 27 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Belangenorganisaties van leraren moeten ervoor zorgen dat leerkrachten in het basisonderwijs meer uren willen en kunnen werken. Deze oproep komt van Jeroen de Glas van de Zaanse actiegroep van ouders geenvierdaagse.nl.

De Glas stelt in Trouw dat met alleen hogere salarissen het lerarentekort niet wordt opgelost. Sterker: als het gat tussen de salarissen in het primair en het voortgezet onderwijs wordt gedicht, ontstaat er een ander probleem. ‘Dat gat dichten zal wellicht helpen om mensen langer vast te houden – al voorspelt men als gevolg daarvan een gigantisch lerarentekort in het voortgezet onderwijs.’

Het lerarentekort in het primair onderwijs is volgens hem vooral het gevolg van het onevenredig grote aandeel deeltijders. Als leerkrachten meer uren gaan werken, kan het tekort aan personeel worden tegengaan. Hij denkt dat vooral met betere arbeidsomstandigheden leerkrachten bereid zijn meer te gaan werken.

Daarom doet De Glas ‘een dringende oproep aan de leerkrachten en hun belangenorganisaties’ om niet alleen te pleiten voor meer salaris, maar vooral ook voor minder administratieve verplichtingen, meer tijd, kleinere klassen, betere ondersteuning voor kinderen en toegankelijke kinderopvang voor leerkrachten.

Basisschool dicht ‘vanwege lerarentekort’

Gepubliceerd op 27 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het bestuur van de openbare 16e Montessorischool in Amsterdam-Zuidoost heeft besloten deze school te sluiten. Dat besluit is volgens het bestuur een rechtstreeks gevolg van het lerarentekort. Onderwijsminister Arie Slob bestrijdt dat. Hij benadrukt dat de school al drie jaar onder de opheffingsnorm zat.

De lokale Amsterdamse krant Het Parool citeert interimbestuurder Hubert de Waard van de Stichting Sirius voor openbaar primair onderwijs in Amsterdam-Zuidoost: ‘We zijn er niet in geslaagd een volledig team te vormen voor de leerlingen.’

‘We hebben lang geprobeerd de problemen op te lossen met ingehuurde leerkrachten en zzp’ers. En klassen verdelen is op een kleine school als deze lastig. We hebben vijf groepen en missen structureel leerkrachten. Als je twee klassen moet verdelen, betekent dat veertig leerlingen over drie klassen’, aldus De Waard.

Geen cent extra

Hij zegt niet te kunnen uitsluiten dat meer scholen dicht moeten vanwege het lerarentekort. In dit kader zegt hij teleurgesteld te zijn in wat er op Prinsjesdag bekend werd gemaakt, namelijk dat het kabinet geen cent extra uittrekt voor het onderwijs (uit een grondige analyse door VOS/ABB blijkt dat het kabinet zelfs gaat bezuinigen).

De Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman zegt in de Telegraaf dat de 16e Montessorischool al in zwaar weer zat. Dat heeft volgens haar te maken met het grote aandeel startende en extern ingehuurde leraren. De Inspectie van het Onderwijs had de school vorig jaar als ‘zwak’ beoordeeld. Dat betrof onder andere het zicht op de ontwikkeling van de leerlingen en het didactisch handelen van de leraren.

Geld op tafel

PvdA’er Lodewijk Asscher, die voordat hij Tweede Kamerlid werd onderwijswethouder was in Amsterdam, noemt het besluit van het bestuur dramatisch. ‘In dit rijke land moet een school dicht omdat er geen leraren te vinden zijn. Het kabinet moet geen dag langer wachten en geld op tafel leggen’, aldus Asscher in de Telegraaf.

De PO-Raad noemt de situatie verschrikkelijk voor ouders en leerlingen. ‘Het gaat nu om één school, maar de situatie staat niet op zichzelf. Op veel meer plekken in het land is de nood hoog’. De sectororganisatie zegt te vrezen dat het sluiten van een school door personeelstekorten overal kan gebeuren. ‘Het toont de ernst aan van de tekorten en de noodzaak dat dit probleem topprioriteit wordt bij het kabinet.’

Voorzitter Liesbeth Verheggen van de Algemene Onderwijsbond noemt dat de sluiting van de openbare 16e Montessorischool in Amsterdam-Zuidoost ‘een zwaar signaal aan de politiek’ dat er geld bij moet.

De sluiting van de Amsterdamse 16e Montessorischool was mogelijk onafwendbaar. Volgens minister Arie Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs waren de problemen op de school groter dan het lerarentekort dat de bestuurder aanwijst als reden. ,,De conclusie dat dit één op één verbonden zou zijn aan het lerarentekort is iets te snel gemaakt.”

Onder opheffingsnorm

Volgens onderwijsminister Arie Slob houdt de sluiting van de school geen rechtstreeks verband met het lerarentekort. Hij wijst er in het Algemeen Dagblad op dat de school al voor het derde jaar op rij onder de opheffingsnorm zat.

‘Die ligt in Amsterdam op 195 leerlingen en deze school heeft er nu nog maar 111. Dat maakt kwetsbaar. Als een school zo ver onder de opheffingsnorm zit, heeft een school feitelijk geen bestaansrecht meer’, aldus Slob.

Hij zet in het AD ook vraagtekens bij het bestuurlijk handelen. ‘Hoe kan een school nu, aan het begin van een schooljaar, door deze situatie zijn overvallen? Dit speelt al langer. Dan is het logischer om aan het eind van een cursusjaar te stoppen.’

Wellicht eenmalig extra geld voor aanpak lerarentekort

Gepubliceerd op 19 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Mogelijk komt er volgend jaar eenmalig extra geld voor de aanpak van het lerarentekort in het primair onderwijs. Dat heeft premier mark Rutte gezegd op de tweede en laatste dag van de Algemene Beschouwingen.

Voorwaarde voor de eenmalige investering is dat de sociale partners eerst een nieuwe cao afsluiten, zo benadrukte de premier. Daar kwam direct kritiek op, bijvoorbeeld van de Algemene Onderwijsbond (AOb):

Wij kunnen GEEN cao afsluiten met incidenteel geld, omdat het geld het jaar daarop óók nodig is. https://t.co/W72cqV9IF1

— AOb (@AObtweets) September 19, 2019

Eerder zette onderwijsminister Arie Slob ook al druk op de cao-ketel. Hij zei onlangs dat een bedrag van 285 miljoen euro voor de arbeidsvoorwaarden in het primair onderwijs er past komt als de sociale partners weer met elkaar om de tafel gaan.

Meer geld voor zij-instromers en aanpak lerarentekort

Gepubliceerd op 12 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Er komt 4,25 miljoen euro extra subsidie voor zij-instromers. Ook komt er meer subsidie voor de regionale aanpak van het lerarentekort. Dat melden de onderwijsministers in een brief aan de Tweede Kamer.

Het aantal subsidieaanvragen voor zij-instromers stijgt. Waren het er in 2016 nog maar 10, vorig jaar waren het er 355 en dit jaar staat de teller al op 450. ‘Om aan alle aanvragen te kunnen voldoen, wordt op korte termijn het subsidieplafond verhoogd met 4,25 miljoen euro’, zo staat in de brief van Ingrid van Engelshoven en Arie Slob.

Daar staat ook in dat 1 miljoen euro subsidie voor zij-instromers in het voortgezet onderwijs wordt doorgeschoven naar het middelbaar beroepsonderwijs. In het mbo neemt het aantal zij-instromers snel toe. Het huidige budget is daar niet toereikend.

Regionale aanpak lerarentekorten

De subsidie voor regionale projecten tegen het lerarentekort wordt met 1,2 miljoen euro verhoogd naar 18,7 miljoen euro. Dit is volgens de ministers nodig om ervoor te zorgen de tot nu toe 57 regioprojecten uit te voeren. De ministers halen het extra geld voor de regionale aanpak van de lerarentekorten uit de pot voor de Wet beroep leraar.

Kabinet: 285 miljoen voor arbeidsvoorwaarden

Gepubliceerd op 11 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Er komt structureel 285 miljoen euro beschikbaar voor de arbeidsvoorwaarden in het primair onderwijs. Onderwijsminister Arie Slob geeft als suggestie aan de sociale partners mee dat ze het geld kunnen inzetten voor hogere salarissen voor leraren en schoolleiders. Het gaat echter niet om extra geld voor hogere salarissen, maar om een indexatie van de personele lasten.

De PO-Raad en de vakbonden bepalen uiteindelijk wat ermee gaat gebeuren. Zij hebben echter ruzie met elkaar over de salarissen en de arbeidsvoorwaarden. Er wordt al maanden niet meer gepraat.

‘Ik doe aan hen een dringende oproep om weer om tafel te gaan en dit geld te gebruiken voor leraren. Als de schoolbesturen en vakbonden niets doen, gaat het geld de reserves in. Dat zou zonde zijn’, aldus Slob.

Sociale partners bepalen waar het geld aan wordt besteed. Minister @arieslob: “Ik doe aan hen een dringende oproep om weer om tafel te gaan en dit geld te gebruiken voor leraren. Als de schoolbesturen en vakbonden niets doen, gaat het geld de reserves in. Dat zou zonde zijn.”

— Ministerie van OCW (@MinOCW) September 11, 2019

De Algemene Onderwijsbond (AOb) weerspreekt de suggestie van het ministerie van OCW als zou de 285 miljoen euro extra geld voor het primair onderwijs zijn. ‘Het gaat om de gewone loonruimte van iets meer dan 3 procent. Deze loonruimte geldt voor alle ambtenaren, alle medewerkers in het onderwijs, alle agenten en al het zorgpersoneel’, aldus AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen.

‘Door vandaag te focussen op het basis- en speciaal onderwijs lijkt het of er extra wordt gewerkt aan het lerarentekort. Dat is volstrekt onjuist’, zo stelt de AOb-voorzitter.

Indexatie

De PO-Raad stelt dat de 285 miljoen euro van Slob de indexatie is van de personele bekostiging. Het bedrag voorkomt volgens de sectororganisatie dat het personeel in het primair onderwijs erop achteruitgaat.

Adviseur Ronald Bloemers van VOS/ABB bevestigt dat het niet om extra geld gaat, maar slechts om de indexatie van de personele lasten. De 285 miljoen van Slob kan dus niet worden gebruikt voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden.

‘Leraren hebben het goed in Nederland’

Gepubliceerd op 10 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het is in Nederland voor jonge mensen aantrekkelijk om leraar te worden. Dat meldt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in het rapport Education at a Glance 2019.

Het jaarsalaris van een startende leraar basisonderwijs is (omgerekend) ongeveer 9000 Amerikaanse dollar hoger dan het OESO-gemiddelde. Voor een leraar met 15 jaar ervaring loopt dat verschil op tot 17.000 dollar.

Voor leraren in de onderbouw van het voortgezet onderwijs is het verschil ongeveer 9000 dollar en voor leraren in de bovenbouw ongeveer 7000 dollar.

Goed betaald

‘De OESO concludeert aldus dat leraren in ons land relatief goed worden betaald, afgemeten aan het OESO-gemiddelde’, melden de onderwijsministers Ingrid van Engleshoven en Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer.

Het aandeel leraren in primair en voortgezet onderwijs jonger dan 30 jaar ligt in ons land met 14 procent boven het OESO-gemiddelde van 10 procent.

Lees het rapport Education at a Glance 2019 of download Country Note NL.

Diederik Samsom verkiest onderwijs boven koopkracht

Gepubliceerd op 4 september 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Grote investeringen en vergaande keuzes voor beter onderwijs. Dat is wat Nederland nu het hardst nodig heeft.’ Dat vindt PvdA’er Diederik Samsom, zo schrijft hij in de Volkskrant.

Hij wil onder andere ‘veel meer uren onderwijs en veel meer voorbereidingstijd voor docenten’. Leraren verdienen volgens hem een ‘drastische herwaardering’. Ze moeten wat hem betreft beter worden opgeleid en aan hogere eisen voldoen. Ook moeten hun salarissen van leraren omhoog, vindt Samsom.

Investeringen in onderwijs zijn volgens de PvdA’er veel meer waard dan meer koopkracht of een hoger bruto binnenlands product.

Veel WW’ers uit onderwijs willen niet terug

Gepubliceerd op 17 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Van de 11.000 mensen uit het primair onderwijs die een werkloosheidsuitkering hebben, willen de meesten niet meer voor de klas. Dat concludeert onderzoeksbureau Regioplan.

Regioplan deed in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek naar de ‘stille reserve’ in het primair onderwijs. Op basis van informatie van het Participatiefonds blijkt dat in september 2018 ruim 11.000 mensen mensen een werkloosheidsuitkering kregen op grond van een eerder dienstverband in het primair onderwijs.

Van hen heeft bijna 90 procent een onderwijsbevoegdheid. ‘Dit zou betekenen dat er (…) een stille reserve (…) was van circa 9900 personen; ruim voldoende om de bestaande tekorten mee in te vullen’, zo staat in het onderzoeksrapport. Zo simpel is het echter niet: ‘Deze conclusie gaat niet alleen voorbij aan de vraag of deze groep kan terugkeren, maar ook of de groep wil terugkeren.’

Geen financiële noodzaak

Een groot deel van de stille reserve is oud, signaleert Regioplan. ‘Dit maakt dat een groot deel van de WW’ers (80%) voldoet aan de voorwaarden voor een aansluitende uitkering’, zo staat in het rapport. Hiermee hebben WW’ers recht op een uitkering tot hun 65e dan wel hun AOW-gerechtigde leeftijd. Dit betekent volgens de onderzoekers dat de financiële noodzaak voor een baan ‘niet overal aanwezig’ is.

Bovendien blijkt dat de WW-populatie niet evenredig is verdeeld over het land. In krimpregio’s met dalende leerlingenaantallen, zoals Noordoost-Nederland, Gelderland en Limburg, zijn relatief veel leraren werkloos. Veruit de meeste werkloze leraren willen niet verhuizen voor een nieuwe baan.

Meer uren werken om lerarentekort tegen te gaan

Gepubliceerd op 17 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Er is in het kader van het groeiende personeelstekort in het primair onderwijs een dialoog nodig om leraren in deeltijdbanen meer uren te laten werken. Dat vindt voorzitter Ton Groot Zwaaftink van het Arbeidsmarktplatform PO.

De meeste leraren in het primair onderwijs werken in deeltijd: 40 procent werkt twee tot vier dagen per week, bijna 15 procent maar één of twee dagen per week. Als deeltijders meer uren gaan werken, lost dat een groot deel van het personeelstekort op.

Groot Zwaaftink ziet dat scholen steeds vaker de dialoog aangaan over wat leraren kan overhalen om standaard meer uren te gaan werken. Ook signaleert hij dat steeds meer scholen alleen nog maar leraren willen die minimaal drie dagen per week werken. ‘We moeten doorgaan met in te spelen op wensen van deeltijdleraren en vaker werken met grote deeltijdbanen’, zegt de voorzitter van het Arbeidsmarktplatform PO.

Uit een enquête waaraan 900 leraren meededen, blijkt dat zij bereid zijn meer uren te werken als daar een financiële prikkel tegenover staat of als ze er interessante taken bij krijgen. De resultaten van de enquête zijn verwerkt in dit factsheet.

Zelf lerarentekort tegengaan

Premier Mark Rutte zei vorig jaar in de talkshow van Jeroen Pauw dat het goed zou zijn als er in het onderwijs minder parttime wordt gewerkt. Op die manier kunnen volgens hem de leraren zelf het lerarentekort tegengaan.

De oproep van Rutte was niet nieuw. In een brief die onderwijsminister Arie Slob in augustus 2018 naar de Tweede Kamer stuurde, stond al dat een verhoging van de deeltijdfactor een manier kan zijn om het lerarentekort tegen te gaan. Als alle parttimers één dag per week meer gingen werken, zou het het lerarentekort zijn opgelost.

Ook bestuursvoorzitter Annemie Martens van Stichting PlatOO voor openbaar en algemeen toegankelijk basisonderwijs in Zuidoost-Brabant pleitte ervoor om leraren meer uren te laten werken om zo het lerarentekort tegen te gaan. Haar pleidooi stond vorig jaar in het Eindhovens Dagblad en op deze website verscheen er dit bericht over.

HRM-adviseur Willem Duifhuis pleitte in een ingezonden stuk, dat ook op deze website verscheen, voor een hoger uurloon voor leraren als die kiezen voor een werktijdfactor van 0,8 of meer. Op die manier zou volgens hem het aantal kleine deeltijders omlaag kunnen, waardoor het lerarentekort zou kunnen afnemen.

Slob raadt leraren af via uitzendbureau te werken

Gepubliceerd op 15 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Onderwijsminister Arie Slob raadt leraren af om via een uitzendbureau te gaan werken. Zijn advies is ‘om voor een duurzaam dienstverband te kiezen’.

Dat zegt hij in antwoord op Kamervragen van Kirsten van den Hul van de PvdA. Haar vragen aan de minister volgden op een artikel van de Algemene Onderwijsbond (AOb) over de beginnende leerkracht Donny Stumpel. Hij waarschuwt andere leerkrachten voor een ‘wurgcontract’ van het Haagse bemiddelingsbureau BRIXS.

Stumpel ontdekte dat hij voorlopig bij vrijwel geen enkele basisschool in Den Haag meer terecht kon voor een vaste baan als hij zou tekenen bij BRIXS, tenzij het schoolbestuur een afkoopsom voor hem zou betalen.

‘Geen onderwijsgeld naar afkoopsommen’

Van den Hul vindt dat niet kunnen, maar Slob is het daar niet mee eens. Hij wijst erop dat meer uitzendbureaus afkoopsom vragen als een werkgever een werknemer overneemt. Wel noemt de minister het ‘niet gewenst’ als daar onderwijsgeld aan wordt besteed. ‘De inzet zal moeten zijn dit te voorkomen’, aldus de minister.

Het is aan de leraren zelf om al of niet voor een uitzend- of bemiddelingsbureau te kiezen. Leraren die daarvoor kiezen, adviseert hij om in ieder geval het contract vooraf goed te lezen. Hoewel hij vindt dat leraren zelf mogen beslissen, raadt hen wel aan om in plaats van een uitzendbureau ‘voor een duurzaam dienstverband te kiezen’.

Personeel tevreden over leidinggevenden

Gepubliceerd op 11 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Wie in het primair onderwijs werkt, is over het algemeen tevreden over zijn of haar leidinggevende. Dat blijkt uit de Arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2019 van het Arbeidsmarktplatform PO.

Directeur Ton Groot Zwaaftink benadrukt dat het zeker in de huidige tijden van personeelstekorten belangrijk is dat er over het algemeen tevredenheid heerst over de leidinggevenden. ‘Personeel voelt zich blijkbaar door leidinggevenden goed begrepen en gesteund om voor de werkdruk oplossingen te vinden.’

Tevreden met werk

Uit de analyse blijkt ook dat het personeel in het primair onderwijs overwegend tevreden is met het werk. Het meest tevreden is men over de inhoud ervan, de werkzekerheid en het dienstverband. Minpunten die worden ervaren, is dat werktijden niet zelf kunnen worden bepaald. Ook zijn er zorgen over het salarisniveau.

Verder blijkt uit de arbeidsmarktanalyse dat het aantal fte aan onderwijsondersteuners tussen 2013 en 2018 met 20 procent is gestegen, tot ruim 23.830 fte. Groot Zwaaftink: ‘We ervaren in de dagelijkse praktijk dat de toename aan onderwijsondersteuners voor meer talentenmix in de teams zorgt en dat komt natuurlijk ten goede aan de leerlingen.’

Lerarentekort

Een ander punt dat uit de analyse naar voren komt, is dat het lerarentekort een probleem blijft. ‘We verwachten alleen al in 2019 een tekort van zo’n 1700 fte. Zonder beleidswijzigingen kan dat in 2024 oplopen tot ruim 4800 fte’, aldus Groot Zwaaftink.

‘Leerkrachten kunnen imago onderwijs verbeteren’

Gepubliceerd op 10 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Directeur Johan van den Beucken van de Nieuweschool en basisschool De Wissel in Panningen wil dat het vak van leerkracht weer de uitstraling krijgt die het verdient. Dat kan door positieve ervaringen te delen, zo schrijft hij in een zomergroet op LinkedIn.

‘Toch een opmerkelijke wereld, die onderwijswereld. Nog niet zo heel lang geleden werd er, door de beroepsgroep zelf, massaal gestaakt omdat lonen te laag zijn, de werkdruk veel te hoog is enz. enz. Het was (of leek in elk geval) een stuk minder leuk om te werken in het onderwijs’, aldus Van den Beucken.

‘En zie nu.. het ‘regent’ vacatures met de mooiste teksten op schitterende scholen (in elk geval op papier). Het fantastische vak leerkracht is de afgelopen jaren niet echt op een positieve manier in de media voorbij gekomen…..zonde wanneer er nu gepoogd wordt de juiste onderwijsmensen te overtuigen.’

Op veel zaken waarover werd en wordt geklaagd hebben de mensen in het onderwijs volgens hem zelf invloed en deze zijn, zo schrijft hij, positief te veranderen. ‘Deel juist die positieve ervaringen zodat het vak van leerkracht weer de uitstraling krijgt die het verdient.’

Dringend advies Slob: ‘Leraren altijd screenen’

Gepubliceerd op 10 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Scholen doen er in het kader van de veiligheid goed aan bij het werven van leraren en ander personeel aandacht te besteden aan eerdere dienstverbanden. Ook raadt onderwijsminister Arie Slob scholen aan te checken waarom iemand bij zijn vorige werkgever vertrekt en om referenties te raadplegen.

Het dringende advies van Slob staat in antwoorden op Kamervragen van VVD’er Rudmer Heerema. Hij had de minister vragen gesteld naar aanleiding van de schorsing an een leraar van het rooms-katholieke DaCapo College in Sittard-Geleen. De leraar werd geschorst, nadat een leerlinge had geklaagd over ongepaste e-mails van hem.

Heerema wilde van de minister weten of er mogelijkheden zijn om te voorkomen dat leraren na te zijn weggestuurd wegens grensoverschrijdend gedrag op de ene school, gaan lesgeven op een andere school.

De minister antwoordt dat het screenen van personeel een taak is van de werkgever. Zij doen er volgens hem goed aan aandacht te besteden aan eerdere dienstverbanden en de reden van vertrek bij de vorige werkgever. Ook zouden ze altijd referenties moeten raadplegen.

Dit moeten scholen ook doen nu er sprake is van een toenemend lerarentekort, benadrukt Slob.

Nieuw bevoegdhedenstelsel moet leraren trekken

Gepubliceerd op 2 juli 2019 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Voor leraren in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs komt er een ander bevoegdhedenstelsel. De minister Ingrid van Engelshoven en Arie Slob willen daarmee werken in het onderwijs aantrekkelijker maken.

In een brief van de ministers aan de Tweede Kamer staat dat bevoegdheden worden gestapeld: ‘We ontwerpen compacte bevoegdheden, die op verschillende manieren samengevoegd kunnen worden. Het wordt dan bijvoorbeeld mogelijk te kiezen voor de breedte (een bevoegdheid voor één doelgroep over vakken heen) of voor de diepte (een vakspecialistische bevoegdheid voor meerdere doelgroepen).’

Een combinatie kan volgens hen nog steeds leiden naar een bevoegdheid zoals we die nu kennen. Als voorbeeld noemen ze de huidige eerstegraads bevoegdheid voor het voortgezet onderwijs. ‘Daarmee behouden we wat goed werkt en creëren ruimte voor specialisaties op specifieke onderdelen van het onderwijs.’

De ministers willen dat het nieuwe bevoegdhedenstelsel geen strikte scheidingen meer kent tussen verschillende schoolsoorten. Zo kan volgens hen niet alleen het vak van leraar aantrekkelijker worden gemaakt, maar kunnen ook meer kansengelijkheid en sociale cohesie tussen verschillende groepen leerlingen worden gecreëerd.