Op vrijdag 12 december besteden duizenden scholen (po, vo, mbo) weer aandacht aan Paarse Vrijdag. Paarse Vrijdag is dit jaar precies 15 jaar geleden gestart als solidariteitsactie naar lhbti+-jongeren en geniet sindsdien meer positieve, maar ook negatieve aandacht.
Paarse Vrijdag – de jaarlijkse actiedag voor seksuele en genderdiversiteit in het onderwijs – is altijd op de tweede vrijdag in december. Scholen kunnen dan met activiteiten laten zien dat iedereen zichzelf mag zijn en dat niemand gepest of uitgesloten mag worden om wie die is. Personeel en leerlingen worden altijd opgeroepen om op deze actiedag paarse kleding te dragen. Paars verwijst naar die kleur in de regenboogvlag, het symbool van de lhbti-beweging, en staat voor kracht.
Het thema van dit jaar is solidariteit en bondgenootschap en dat is helaas ook precies waar het op veel plekken aan schort. Met de groei van Paarse Vrijdag – naar inmiddels meer dan 3000 scholen in 2025 – is ook de weerstand tegen deze dag gegroeid, bij leerlingen, leraren en ouders. Signalen van leerlingen die zich juist ónveilig voelen door Paarse Vrijdag bereiken vaker het nieuws. Paarse Vrijdag is een vaste dag op onze inclusieve feest- en gedenkdagenkalender voor het openbaar onderwijs, maar ook onze leden vragen ons weleens: moeten we doorgaan met Paarse Vrijdag? Hoe zorgen we voor een veilige plek voor queer jongeren?
Paarse vrijdag doe je er niet even bij
Paarse Vrijdag is een káns om te werken aan inclusie, het zorgt op zichzelf niet direct voor inclusie. Als je meedoet, moet je je goed voorbereiden. Begin bijvoorbeeld met de checklist van School & Veiligheid, lees je in over het onderwerp en laat je informeren over hoe je op een veilige manier aandacht kunt besteden aan de acceptatie van queer leerlingen. Kijk altijd goed naar de context van de school: het schoolteam, de leerlingen, de ouders en gewoontes en gebruiken.
Daarbij is het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat, om het doel te bereiken, het wellicht niet voor alle scholen het meest verstandig is om Paarse Vrijdag meteen groots te vieren. Het is niet altijd hoe groter, hoe beter. Een ‘kleine’ Paarse Vrijdag waar queer leerlingen bondgenoten kunnen herkennen in een kleine groep leerlingen en leraren die wel meedoet, kan ook een goede start zijn.
Lesmateriaal
De organisatie COC Nederland ondersteunt onderwijsprofessionals en jongeren zodat zij kunnen bijdragen aan een veilige schoolomgeving. Dit doen ze bijvoorbeeld door het aanbieden van het Paarse Vrijdag educatiepakket en door kennis en materialen aan te bieden via de kennisbieb. Al dit materiaal is ook het hele jaar door in te zetten.
Vragen over Paarse Vrijdag op jouw school?
Je kunt altijd terecht bij onze adviseurs identiteit via identiteit@vosabb.nl .