Het is een kernfunctie van het onderwijs om kinderen op te leiden tot actieve burgers die onze democratie zowel dragen als verdedigen. Dat gaat nog lang niet op alle scholen goed, signaleert de Inspectie van het Onderwijs. Daarom moeten scholen volop focussen op burgerschap.
In de Staat van het Onderwijs 2025 meldt de inspectie onder andere dat veel scholen worstelen met de opgave op het gebied van burgerschap. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de grote hoeveelheid herstelopdrachten die de inspectie geeft op burgerschap en de beperkte burgerschapskennis van leerlingen.
Herstelopdracht burgerschap
Tijdens de steekproefonderzoeken die de inspectie afgelopen schooljaar uitvoerde, kreeg het merendeel van de onderzochte scholen een herstelopdracht op burgerschap. ‘Vaak ontbreekt het aan concrete leerdoelen of een samenhangend curriculum, of wordt het onderwijs onvoldoende afgestemd op de sociale context waarin leerlingen opgroeien’, aldus de inspectie.
Internationaal onderzoek liet vorig jaar al zien dat de burgerschapscompetenties van Nederlandse leerlingen in met name het voortgezet onderwijs waren gedaald en dat hun burgerschapskennis lager is dan bij leerlingen uit vergelijkbare landen. Zo heeft een op de zeven leerlingen onvoldoende kennis van basale begrippen, zoals ieders gelijkheid voor de wet of waarom het in een democratie belangrijk is dat men anoniem kan stemmen. De inspectie noemt dit zorgelijk.
Onderwijs robuuster maken
De veranderende wereld vraagt volgens de inspectie om meer dan ooit te focussen op burgerschap. ‘Er liggen volop kansen om het onderwijs robuuster te maken voor de wereld om ons heen. Die kansen moeten we benutten, zodat alle leerlingen (…) goed voorbereid deel kunnen nemen aan de maatschappij.’ Schoolbestuurders, schoolleiders en docenten verdienen steun bij deze uitdagende opgave, benadrukt de inspectie.