De Respect Education Foundation is op zoek naar leraren die werk willen maken van goed burgerschapsonderwijs.
Leraren die burgerschapsonderwijs stevig op de kaart willen zetten, kunnen zich aanmelden voor het LerarenPanel van de Respect Education Foundation. Deze organisatie is een samenwerkingspartner van VOS/ABB.
Aanmelden kan via sjouke@respecteducation.me
Het kabinet komt vanaf volgend jaar met geld om alle leerlingen in het voortgezet onderwijs in staat te stellen de Tweede Kamer in Den Haag te bezoeken. In 2019 gaat het om 1,37 miljoen euro en dat bedrag loopt op tot 4,76 miljoen euro per jaar vanaf 2021.
De onderwijsministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob en minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties schrijven in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer dat het belangrijk is voor leerlingen ‘om zelf te kunnen zien, horen en ervaren hoe democratie werkt’.
De leerdoelen van de scholenbezoeken aan het parlement sluiten volgens de ministers aan bij de plannen van het kabinet om burgerschap in het funderend onderwijs te versterken ‘via een verduidelijking van de wettelijke burgerschapsopdracht en een prominentere plaats voor burgerschap in het curriculum’.
Het busvervoer naar Den Haag en terug naar school wordt betaald. De miljoenen komen niet uit het onderwijsbudget, maar uit de pot voor cultuur. De organisatie van de bezoeken aan de Tweede Kamer ligt in handen van ProDemos.
Filosoof Ad Verbrugge van de Universiteit van Amsterdam, die voorzitter is van de vereniging Beter Onderwijs Nederland, vindt dat in het onderwijs te veel de nadruk ligt op wereldburgerschap.
Het ‘kosmopolitisme’ in het burgerschapsonderwijs noemt Verbrugge eenzijdig. De filosoof vindt het logisch dat scholen aan kinderen leren dat ze op de wereld rekening met elkaar moeten houden, maar het ‘lokalisme’ wordt volgens hem steeds belangrijker.
Hij noemt als voorbeelden de brexit, de Amerikaanse president Trump en de ontwikkelingen in Oost-Europa. ‘De wereld wordt veel bilateraler, dáár moet je leerlingen op voorbereiden’, aldus Verbrugge in Trouw.
De Onderwijsraad adviseert om de wettelijke opdracht voor burgerschapsonderwijs te richten op democratie.
Onderwijsminister Arie Slob wil de doelstelling en uitgangspunten van het burgerschapsonderwijs verduidelijken. De Onderwijsraad steunt die intentie. Toch is de raad kritisch over het wetsvoorstel.
Zo vindt de raad dat het wetsvoorstel nog niet scherpt genoeg in beeld brengt wat de overheid van de scholen verwacht. Hierbij verwijst de Onderwijsraad naar de vrijheid van onderwijs volgens artikel 23 van de Grondwet.
Ook vindt de raad dat de minister het wetsvoorstel beter moet onderbouwen. Het is nu volgens de Onderwijsraad niet inzichtelijk welk probleem hij met het wetsvoorstel wil aanpakken.
Verder vindt de Onderwijsraad dat Slob op het gebied van burgerschapsvorming realistische verwachtingen van het onderwijs moeten hebben.
Goed burgerschapsonderwijs vereist actieve aandacht voor diversiteit van levensbeschouwingen en culturen. Dat staat in een gezamenlijke bijdrage van VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) aan de internetconsultatie over het wetsvoorstel voor beter burgerschapsonderwijs.
VOS/ABB en VOO vinden ook dat het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind expliciet moet worden benoemd. ‘Het is namelijk essentieel dat kinderen hun eigen rechten en plichten kennen en dat dit verdrag ook binnen het onderwijs wordt nageleefd’, zo staat in de gezamenlijke bijdrage aan de internetconsultatie.
Ook zou er in de scholen meer aandacht moeten zijn voor democratie als een way of living. Het gaat dus meer dan alleen om kennisnemen van democratische waarden. ‘De school zou een democratische samenleving moeten zijn, waar kinderen actief participeren en meebeslissen.’
Een ander punt uit de gezamenlijke bijdrage is dat burgerschap zowel op micro- als macroniveau van groot belang is. ‘Ontwikkelingen zoals globalisering en digitalisering zorgen er immers voor dat de wereld vandaag de dag voor iedereen heel dichtbij is.’ VOS/ABB en VOO zien in dit kader ‘treden’ van burgerschap van gezin, school en buurt naar de woonplaats, Nederland, Europa en de wereld.
Goed burgerschapsonderwijs moet er niet alleen voor zorgen dat leerlingen weten wat democratie inhoudt, ze moeten ook daadwerkelijk democraat wórden. Dat stelt docent en oprichter van de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie Martin Slagter op de opiniepagina van Trouw.
‘Het gaat bij burgerschapsonderwijs niet om een lesje maatschappijleer of staatsinrichting, maar om actief en betrokken nadenken over een rechtvaardige samenleving’, aldus Slagter.
Goed burgerschapsonderwijs betekent volgens hem dat ‘jongeren de waarden waarop onze democratie en rechtsstaat zijn gebaseerd, internaliseren’. Daarmee bedoelt hij dat zij zich die waarden daadwerkelijk eigen moeten maken. ‘Ze moeten niet alleen weten wat democratie inhoudt, maar daadwerkelijk democraat wórden’.
Tegelijkertijd pleit hij ervoor om in het burgerschapsonderwijs de socratische gespreksmethode toe te passen, waarbij volgens hem foute antwoorden niet bestaan.
Aan welke wettelijke eisen moet het burgerschapsonderwijs volgens u voldoen? Tot 3 juli kunt u deelnemen aan een internetconsultatie over het wetsvoorstel ter verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen.
Burgerschapsonderwijs moet volgens onderwijsminister Arie Slob in ieder geval gaan over ‘respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de mensenrechten’. Het moet leerlingen sociale en maatschappelijke competenties bijbrengen die hen ‘in staat stellen om deel uit te maken van en bij te dragen aan de samenleving’. Ook moet het personeel van de school volgens deze waarden handelen. VOS/ABB heeft al input geleverd aan dit wetsvoorstel.
De Respect Education Foundation (REF) zoekt 20 tot 25 leraren uit het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs die in een panel willen dat de behoefte aan burgerschapsonderwijs in kaart brengt.
De REF wijst erop dat er heel veel aanbieders, methodes, programma’s, trainingen en dergelijke zijn en dat scholen daardoor soms door de bomen het bos niet meer zien. ‘Wij zijn nu hard aan het werk om deze versplintering van initiatieven tegen te gaan. We houden van verbinden en samenwerken, vooral met de doelgroep zélf!’, aldus de REF.
Het panel komt twee keer per jaar bij elkaar. Verder is er online en telefonisch contact.
Aanmelden voor het lerarenpanel kan via sjouke@respecteducation.me.
In de Raad van Actie van de Respect Education Foundation kunnen leerlingen meedenken over te ontwikkelen lesmateriaal. Op dit moment staat respectvol burgerschap centraal.
De overheid verplicht scholen om aandacht te besteden aan de invulling van burgerschap, maar wat daar precies onder valt en vooral ook hóe dat moet, laat de overheid vrij.
De Respect Education Foundation gebruikt de input van jongeren in de Raad van Actie voor het aanbod van lesmaterialen, trainingen en campagnes. ‘Zo sluit het aanbod niet alleen aan bij de wensen van docenten en scholen, maar ook bij de behoeften van jongeren’, aldus de Respect Education Foundation.
De meeste ouders in Nederland en Vlaanderen vinden levensbeschouwing, burgerschapsvorming en diversiteit belangrijke thema’s die op school aan bod moeten komen. Dat blijkt uit onderzoek van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en de Vlaamse ouderkoepel KOOGO.
Uit de reacties van ouders in Vlaanderen blijkt dat zij aandacht voor levensbeschouwing, burgerschapsvorming en diversiteit belangrijk vinden voor de ontwikkeling van hun kinderen tot mondige burgers. Ook zien ze de school als een plaats van ontmoeting waar hun kinderen leren omgaan met verschillen en waar ze in contact komen met verschillende visies en opvattingen.
Het onderzoek is vrijdag in Helmond gepresenteerd tijdens een expertmeeting over het openbaar onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door VOS/ABB en de Vlaamse zuserorganisatie OVSG.
U kunt het Nederlandse deel en het Vlaamse deel van het onderzoek downloaden.
De expertmeeting werd geopend door directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB en zijn collega Patriek Delbaere van OVSG. Zij gaven een duopresentatie over de kernwaarden van het openbaar onderwijs in Nederland en de beginselverklaring van neutraliteit in Vlaanderen. Ze legden daarbij een link met burgerschapsvorming en levensbeschouwelijke onderwijs en gingen in op verschillen tussen Nederland en Vlaanderen.
Onderzoeker Goedroen Juchtmans van Katholieke Universiteit Leuven gaf een lezing over levensbeschouwelijke diversiteit in de klas.
In het tweede deel van de expertmeeting waren er verschillende workshops:
Onderwijsminister Arie Slob wil structureel in kaart gaan brengen wat er in het primair en voortgezet onderwijs rond burgerschapsonderwijs gebeurt, meldt de VO-raad.
Op de website van de sectororganisatie staat dat Slob voorstelt met een ‘stelselmonitor’ te komen. Hij opperde dat tijdens een debat over de uitkomsten van de International Civic and Citizenship Education Study (ICCS). Dat is een internationaal vergelijkend onderzoek naar burgerschapscompetenties van leerlingen in het voortgezet onderwijs.
Uit dat onderzoek blijkt dat de burgerschapscompetenties van Nederlandse leerlingen achterblijven bij die van leerlingen in vergelijkbare landen. Ook is er hier minder maatschappelijke en politieke betrokkenheid en zijn scholieren minder positief over basiswaarden, zoals gelijke rechten voor verschillende etnische groepen.
In het debat gaf Slob aan dat deze uitkomsten serieus genomen moeten worden en dat ze onderstrepen dat extra aandacht nodig is voor burgerschapsonderwijs.
Het zou goed zijn om aandacht voor persoonsvorming en levensbeschouwelijke vorming toe te voegen aan het conceptwetsvoorstel over burgerschapsvorming. Dat vindt beleidsmedewerker Eline Bakker van VOS/ABB.
Het pleidooi van Bakker staat in haar artikel Onlosmakelijk verbonden vakgebieden – over openbaar onderwijs en actieve pluriformiteit, levensbeschouwelijke vorming en burgerschapsvorming. Het artikel is gepubliceerd in het godsdienstpedagogisch tijdschrift Narthex.
In haar artikel beschouwt zij de actief pluriforme openbare school bij uitstek als ‘de plek waar ontmoeting en dialoog tussen diverse mensen kan plaatsvinden, inclusief structurele aandacht voor levensbeschouwelijke vorming en burgerschapsvorming’. Met meer aandacht daarvoor kan volgens haar het actief pluriforme karakter van het openbaar onderwijs worden versterkt.
Over het conceptwetsvoorstel over burgerschapsvorming zal dit voorjaar een internetconsultatie plaatsvinden, meldde onderwijsminister Arie Slob in november.
Verschillende Tweede Kamerleden hebben in een debat met onderwijsminister Arie Slob moties ingediend om in burgerschapsonderwijs bepaalde aspecten aan bod te laten komen.
Slob is bezig met een wetsvoorstel om de burgerschapsopdracht van het onderwijs verder te verstevigen. Daarbij moeten zaken als respect, mensenrechten en kennis van de democratische rechtsstaat centraal staan, vindt de minister.
Tweede Kamerlid Kirsten van den Hul van de PvdA betreft moeten scholen seksuele weerbaarheid, veiligheid en diversiteit in hun curriculum opnemen. Ze diende daartoe een motie in.
Dat deed ook Harm Beertema van de PVV. Hij benadrukt in zijn motie de ‘gedeelde Nederlandse identiteit en verbondenheid met de nalatenschap van onze voorouders’. In een motie van zijn VVD-collega Rudmer Heerema staat dat docentenopleidingen aandacht moeten hebben voor de manier waarop in de klas de holocaust aan bod kan komen.
Kamerlid Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren pleit in een motie voor duurzaamheid als onderliggend principe van goed burgerschapsonderwijs.
De Respect Education Foundation stelt online gratis lesbrieven beschikbaar over de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart.
Er zijn lesbrieven op drie niveaus:
Onderdeel van een actualisering van de invulling van burgerschapsonderwijs is ‘het denken (…) over hoe het Wilhelmus als nationaal symbool hieraan bijdraagt’. Dat stelt onderwijsminister Arie Slob.
De ChristenUnie-minister kreeg van VVD-Tweede Kamerlid Antoinette Laan-Geselschap vragen over de voorgestelde Wilhelmus-plicht, die uit de koker van coalitiegenoot CDA komt. De vragen volgden op een bericht in de Telegraaf dat christelijke scholen geen zin zouden hebben in het volkslied.
Voormalig voorzitter Wim Kuiper van de christelijke onderwijskoepel Verus zei vorig jaar dat scholen echt niet zitten te wachten op verplichte lessen over het Wilhelmus. Directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB zei toen dat hij het met Kuiper eens was.
In antwoord op de vragen van de VVD blijft Slob vaag over wat het verplichte karakter van het Wilhelmus gaat betekenen. Hij refereert in zijn vaagheid aan de ontwikkelteams die met een voorstel komen voor een geactualiseerd curriculum.
‘Eén van deze ontwikkelteams is specifiek gericht op burgerschap. Het gaat hierbij om de invulling van het burgerschapsonderwijs waarin de kernwaarden van onze democratische rechtsstaat centraal staan. Hierbij past ook het denken over hoe onze gezamenlijke identiteit een plek krijgt in het geactualiseerde curriculum en hoe het Wilhelmus als nationaal symbool hieraan bijdraagt’, aldus Slob.
Nederlandse jongeren weten minder over democratie en burgerschap dan leeftijdsgenoten in vergelijkbare landen. Dat blijkt uit de International Civic and Citizenship Education Study, waarvan de resultaten zijn verwerkt in het boek Burgerschap in het voortgezet onderwijs- Nederland is vergelijkend perspectief.
De kennis van burgerschap en de democratische rechtsstaat van leerlingen in Nederland is gelijk aan het internationale gemiddelde, maar lager dan dat van scholieren in landen die op Nederland lijken, zoals België en Denemarken.
Ook zijn de verschillen in kennis over burgerschap tussen leerlingen hier groter dan in veel andere landen. Zo heeft één op de drie leerlingen in Nederland veel burgerschapskennis en ook één op de drie juist (heel) weinig.
Meer dan in veel andere landen vinden jongeren in Nederland het respecteren van het recht op een eigen mening het belangrijkste aspect van burgerschap.
Uit het internationale onderzoek blijkt ook dat scholen in Nederland weinig doen aan burgerschapsonderwijs in vergelijking met scholen in andere landen. Bovendien vinden relatief weinig Nederlandse leraren zich bekwaam om les te geven over bijvoorbeeld verkiezingen of de grondwet.
VOS/ABB en Creathlon bieden scholen voor voortgezet onderwijs de mogelijkheid om gebruik te maken van de website Goedemorgen!, die inspeelt op burgerschap.
In Nederlandse scholen moet meer aandacht komen voor burgerschapsonderwijs. Dat vindt Friso Roscam Abbing van de Europese Fundamental Rights Agency (FRA).
Hij gaat bij de NOS in op een onderzoek van het FRA waaruit blijkt dat moslims in Nederland zich vaker gediscrimineerd voelen dan in andere Europese landen. Ze zouden bijvoorbeeld moeilijker een woning krijgen vanwege hun Arabisch klinkende achternaam. Ook zouden ze op hun werk geen pauze mogen nemen om te bidden of geen vrij krijgen op islamitische feestdagen.
‘Als mensen stelselmatig slachtoffer worden van discriminatie, brokkelt het vertrouwen af. Er is geen directe link tussen discriminatie en extremisme, maar het gevoel te worden buitengesloten, maakt vatbaar voor alternatieve ideeën waaronder ook extremisme’, aldus Roscam Abbing. Hij pleit daarom voor meer burgerschapsonderwijs.
Het burgerschapsonderwijs moet worden verstevigd door onder andere de opdracht die scholen op dit gebied hebben in de wet te versterken. Dat schrijven de demissionaire minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker van OCW in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de publicatie van het onderwijsverslag De Staat van het Onderwijs van de Inspectie van het Onderwijs.
De minister en staatssecretaris sturen aan op ‘een prominentere plek van burgerschapsonderwijs in het curriculum’, zo staat in hun brief. Daarin staat ook dat scholen in het primair en voortgezet onderwijs meer ondersteuning zullen krijgen bij het bespreekbaar maken in de klas van ‘moeilijk bespreekbare thema’s’.
In hun brief gaan Bussemaker en Dekker ook in op kwaliteitsverschillen tussen scholen die de inspectie signaleert. ‘Het feit dat het van je school afhangt of je talenten volledig worden benut, zorgt voor kansenverschillen tussen leerlingen op verschillende scholen. Dat is uiterst ongewenst’, aldus de minister en staatssecretaris.
Maar de verschillen tussen scholen bieden volgens hen ook een kans: ‘De scholen (…) die het maximale uit hun leerlingen (…) weten te halen, hebben waardevolle ervaringen en inzichten te delen met de middenmoot.’ Met andere woorden: scholen kunnen zich aan elkaar optrekken.
In hun brief aan de Tweede Kamer verwijzen zij hierbij naar het nieuwe toezicht van de inspectie, dat ‘vooral bedoeld (is) om de scholen met basiskwaliteit te prikkelen om zich voortdurend te verbeteren’.
Bussemaker en Dekker wijzen erop dat Nederlandse scholen internationaal gezien tot de subtop behoren. Dit betekent volgens hen dat het (nog) beter kan, vooral als het gaat om de hoog presterende leerlingen.
Onderdeel daarvan is de verdere professionalisering van leraren. In de brief worden ook verscherpte toelatingseisen genoemd, bijvoorbeeld van de pabo’s.
Download de brief van Bussemaker en Dekker
De meeste directeuren in het basis- en voortgezet onderwijs vinden het geen goed idee om wettelijk vast te leggen aan welke thema’s scholen aandacht moeten besteden tijdens burgerschapslessen. Dat blijkt uit een peiling van DUO Onderwijsonderzoek.
In het basisonderwijs vindt 62 procent en in het voortgezet onderwijs 54 procent van de directeuren het geen goed idee van demissionair staatssecretaris Sander Dekker van OCW om wettelijke voorwaarden te verbinden aan de inhoud van burgerschapsonderwijs. Respectievelijk 14 en 23 procent staat daar wel positief tegenover.
Uit de peiling blijkt verder dat een ruime meerderheid van zeven op de tien directeuren in zowel het basis- als voortgezet onderwijs (zeer) tevreden is over de kwaliteit van het burgerschapsonderwijs bij hen op school.
Volgens circa de helft van de directeuren is het burgerschapsonderwijs in hun school (zeer) sterk verankerd. Een klein deel van respectievelijk 7 en 5 procent geeft aan dat het bij hen (zeer) zwak is verankerd.
De directeuren is ook gevraagd welke onderwerpen in burgerschapslessen aan bod zouden moeten komen. Dit is de top 3:
In het basisonderwijs deden 562 directeuren mee aan de peiling van DUO Onderwijsonderzoek. In het voortgezet onderwijs waren dat er 316.
Demissionair staatssecretaris Sander Dekker van OCW vindt het van groot belang dat scholen voor voortgezet onderwijs aandacht hebben voor burgerschap, maar hij zet zich er niet voor in om de maatschappelijke stage in ere te herstellen. Dat blijkt uit een brief die hij naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
‘Ik zie geen aanleiding voor een bredere inventarisatie van de factoren die van belang zijn bij het al of niet aanbieden van een maatschappelijke stage’, aldus Dekker in zijn brief aan de Senaat. Die had gevraagd om uitleg over de huidige stand van zaken rond de maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs.
Dekker schrijft ook dat scholen hun eigen keuzes maken, passend bij hun specifieke situatie. ‘De maatschappelijke stage is een van de manieren waarop scholen invulling kunnen geven aan hun burgerschapsopdracht. Ik vind het van groot belang dat scholen hun burgerschapsonderwijs op een bewuste wijze vormgeven en daartoe een samenhangende en schoolbrede aanpak ontwikkelen.’
De financiering van de maatschappelijke stage werd in 2014 stopgezet, nadat de Eertste Kamer daar met steun van regeringspartijen VVD en PvdA mee had ingestemd. Met de beëindiging van de financiering verloor de maatschappelijke stage zijn verplichtende karakter.
In het volgende nummer van ons magazine Naar School!, dat op 18 april verschijnt, komt een artikel over burgerschapsvorming en de maatschappelijke stage.
Naast de Cultuurkaart, zou er voor leerlingen een ‘burgerschapskaart’ moeten komen. Daarvoor pleiten directeur Gerard Dielessen van sportkoepel NOC*NSF, zijn collega Walter Groenen van CJP en voorzitter Caesar Bast van de Nationale Jeugdraad.
In Trouw stellen zij dat vrijwilligersorganisaties, zoals sportclubs en culturele en maatschappelijke organisaties, veel kunnen betekenen op het gebied van samenleven, verdraagzaamheid, gelijkheid, regels en regelhandhaving. Zij spreken van ‘perfecte leerplaatsen’ voor jongeren om zich verder te ontwikkelen.
Zij willen dat scholen de ruimte krijgen om leerlingen activiteiten te laten ontplooien bij vrijwilligersorganisaties en dat die organisaties daar door scholen voor worden betaald. Dat hoeft volgens hen niet duur te zijn, omdat er kan worden gekozen voor een variant van de Cultuurkaart, zoals die al bestaat voor het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming.
Hun pleidooi volgt op de constatering van de Inspectie van het Onderwijs dat scholen burgerschap weliswaar een belangrijk thema vinden, maar dat burgerschapsonderwijs nog weinig doelgericht wordt vormgegeven.
Het is onaanvaardbaar dat de kwaliteit van het burgerschapsonderwijs zich onvoldoende ontwikkelt. Dat schrijven minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker van OCW in een brief aan de Tweede Kamer.
De brief gaat in op het themarapport Burgerschap op school van de Inspectie van het Onderwijs. In dat rapport staat onder andere dat scholen en instellingen weliswaar aan de wettelijke vereisten voldoen en burgerschap een belangrijk thema vinden, maar dat burgerschapsonderwijs op veel scholen weinig doelgericht wordt vormgegeven en dat op de resultaten ervan nauwelijks zicht is.
Bussemaker en Dekker vinden het onaanvaardbaar, ‘zeker gezien de huidige ontwikkelingen in de samenleving’, dat de kwaliteit van burgerschapsonderwijs zich onvoldoende ontwikkelt. ‘Burgerschap is te belangrijk om scholen er alleen voor te laten staan. Daarom willen we samen met scholen en instellingen verder werken aan de versterking van burgerschapsonderwijs’, zo staat in hun brief.
De minister en de staatssecretaris willen dat burgerschapsonderwijs een prominentere plaats krijgt in het curriculum. Daarbij moet wat hen betreft aandacht zijn voor de democratische rechtsstaat, de Nederlandse Grondwet, gedeelde waarden en ‘een gedeelde nationale identiteit’. Met dat laatste doelen ze op tradities, cultuur en taal.
Het doel van goed burgerschapsonderwijs moet volgens Bussemaker en Dekker zijn dat leerlingen een moreel kompas ontwikkelen.
De PO-Raad en VO-raad vinden het ‘niet passend’ dat de overheid gaat voorschrijven aan welke thema’s scholen aandacht moeten besteden tijdens burgerschapslessen. Het is volgens de sectororganisaties aan autonome scholen en leraren zelf om invulling te geven aan burgerschapsvorming. ‘Een christelijke school doet dat anders dan een vrije school, en dat is prima’, zo staat in een reactie.
Wel zeggen de PO-Raad en VO-raad open te staan ‘voor een gesprek over hoe burgerschapsvorming verder verbeterd kan worden’.
Het eerstvolgende nummer van ons magazine Naar School!, dat op 14 februari verschijnt, besteedt aandacht aan het initiatief van openbare basisschool De Meerwaarde in Strijen om waarden en normen centraal te stellen. Dit initiatief van de school is door het dorp in de Hoeksche Waard overgenomen.
Minister Jet Bussemaker van OCW benadrukt in een brief aan de Tweede Kamer het belang van burgerschapsonderwijs.
De brief van Bussemaker is een reactie op het in mei verschenen rapport Dialoog als burgerschapsinstrument. Het gelijknamige project is gericht op het ontwikkelen van een methodiek om leraren in het primair en voortgezet onderwijs voor te bereiden op het moeilijke gesprek over burgerschapsthema’s en op de reflectie op hun rol daarin.
De minister schrijft in haar brief dat het belangrijk is dat docenten er niet alleen voor staan bij het burgerschapsonderwijs en het voeren van het moeilijke gesprek en dat ze zich
gesteund weten door de schoolleiding. ‘Een schoolbrede visie op burgerschap is hierbij van groot belang, zodat duidelijk is waar de school voor staat’, aldus Bussemaker.
‘Spanningsvelden moet je niet ontwijken, maar juist opzoeken. Zorg dat leerlingen én docenten zich in de klas veilig voelen om ook lastige maatschappelijke thema’s te bespreken, zoals de recente aanslagen of discriminatie op de arbeidsmarkt.’ Dat zegt onderzoeker Bram Eidhof in Het Parool over burgerschapsonderwijs.
Over het pleidooi van het Platform Onderwijs 2032 voor een stevige verankering van burgerschapseducatie in het onderwijs, merkt Eidhof in de lokale Amsterdamse krant op dat het een einde kan maken aan vrijblijvendheid.
‘Veel scholen worstelen nu met deze maatschappelijke vraag of hebben vaak nog geen helder uitgedragen visie op burgerschap. Burgerschapsonderwijs is effectiever wanneer het door de leerlingen niet wordt opgevat als een hobby van een individuele docent.’
Eidhof is onderzoeker van het Instituut voor Publieke Waarden en is promovendus aan de Universiteit van Amsterdam.
Mensenrechten zijn een belangrijk uitgangspunt om met jongeren te praten over hun rol in de samenleving. Dat heeft minister Jet Bussemaker van OCW donderdag gezegd tijdens de opening van de International Human Rights Education Conference in Middelburg.
Ze benadrukte dat jonge mensen de kans moeten krijgen om op school, die ze de ‘mini-democratie bij uitstek’ noemde, te oefenen met wat het betekent om samen te leven in een open en vrije samenleving. ‘Juist omdat er in onze samenleving zulke grote verschillen zijn tussen hoe mensen leven, wat ze geloven en denken, en juist als we diversiteit willen koesteren, hebben we mensenrechten nodig als niet-onderhandelbaar fundament’, aldus Bussemaker.
Af en toe een lesje over mensenrechten is volgens de minister niet voldoende. ‘Net zoals onderwijs niet alleen over kennis moet gaan, maar ook over persoonlijke vorming, zo moeten burgerschap en mensenrechteneducatie niet alleen over de het reproduceren van theorie gaan. Maar ook de wereld zien door de ogen van een ander, en met andere ogen naar jezelf kijken’, vindt de minister van OCW.
VOS/ABB heeft in samenwerking met educatieve uitgeverij Kwintessens de inspiratiebrief Voor elkaar! samengesteld. Hierin staan voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs tips om les te geven over de kinder- en mensenrechten.
Alle VOS/ABB-leden hebben de inspiratiebrief toegestuurd gekregen met het novembernummer van magazine Naar School!.