Tagarchief: democratie

Miniconferentie over Vreedzame School

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Openbare basisschool Digitalis in Almere is de duizendste ‘Vreedzame School’ in Nederland. Ter gelegenheid van deze mijlpaal is op 27 september in Utrecht een miniconferentie over het programma De Vreedzame School.

De Vreedzame School wil leerlingen laten opgroeien tot verantwoordelijke en actieve leden van onze democratische samenleving. Het programma beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen een stem krijgen en leren wat democratisch burgerschap is.

De miniconferentie op donderdag 27 september van 13.30 tot 17.30 uur in Theater Stefanus in Utrecht richt zich op de vraag welke uitdagingen er zijn voor de toekomst als het gaat om burgerschapsvorming.

Deelname is gratis. U kunt zich aanmelden via info@stichtingvreedzaam.nl.

Lees meer…

VOS/ABB heeft in 2013 met een artikel aandacht besteed aan De Vreedzame School. Lees het artikel, dat gaat over de openbare Joop Westerweelschool in Amsterdam.

‘Wat voor de klas gebeurt is geen staatstaak’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Wat voor de klas gebeurt is geen staatstaak, maar van de hele samenleving’. Dat heeft onderwijsminister Arie Slob gezegd in een toespraak bij de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar.

De toespraak van Slob stond in het teken van het begrip ‘coöperatie’, oftewel ‘een minisamenleving, op basis van wederkerigheid’. In zo’n samenleving past volgens de minister ‘de overheid gezonde bescheidenheid’. Hij verbond dit aan de vrijheid van onderwijs en zei dat wat voor de klas gebeurt ‘geen staatstaak (is), maar van de hele samenleving’.

Burgerschap

Daarmee wordt volgens Slob de kern van burgerschap geraakt, namelijk ‘dat de hele samenleving zich medeverantwoordelijk voelt voor de groei van onze kinderen’. Opvoeden is de primaire taak van ouders, zo benadrukte hij, ‘maar bij leren samenleven en omgaan met verschillen (…) ligt een taak voor ons allemaal’.

Scholen noemde hij in dit kader ‘belangrijk als veilige oefenplaats, waar kinderen leren om verantwoordelijkheid te nemen voor jezelf en de ander’. Daar hoort volgens hem bij dat kinderen leren hoe ‘onze’ samenleving werkt. In dit verband noemde hij de Grondwet, het politieke systeem en de democratische rechtsstaat.

Lees de toespraak van Slob

 

Goed burgerschapsonderwijs met aandacht voor diversiteit

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Goed burgerschapsonderwijs vereist actieve aandacht voor diversiteit van levensbeschouwingen en culturen. Dat staat in een gezamenlijke bijdrage van VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) aan de internetconsultatie over het wetsvoorstel voor beter burgerschapsonderwijs.

VOS/ABB en VOO vinden ook dat het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind expliciet moet worden benoemd. ‘Het is namelijk essentieel dat kinderen hun eigen rechten en plichten kennen en dat dit verdrag ook binnen het onderwijs wordt nageleefd’, zo staat in de gezamenlijke bijdrage aan de internetconsultatie.

Ook zou er in de scholen meer aandacht moeten zijn voor democratie als een way of living. Het gaat dus meer dan alleen om kennisnemen van democratische waarden. ‘De school zou een democratische samenleving moeten zijn, waar kinderen actief participeren en meebeslissen.’

Een ander punt uit de gezamenlijke bijdrage is dat burgerschap zowel op micro- als macroniveau van groot belang is. ‘Ontwikkelingen zoals globalisering en digitalisering zorgen er immers voor dat de wereld vandaag de dag voor iedereen heel dichtbij is.’ VOS/ABB en VOO zien in dit kader ‘treden’ van burgerschap van gezin, school en buurt naar de woonplaats, Nederland, Europa en de wereld.

Lees de gezamenlijke bijdrage

‘Leerlingen móeten democraat worden’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Goed burgerschapsonderwijs moet er niet alleen voor zorgen dat leerlingen weten wat democratie inhoudt, ze moeten ook daadwerkelijk democraat wórden. Dat stelt docent en oprichter van de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie Martin Slagter op de opiniepagina van Trouw.

‘Het gaat bij burgerschapsonderwijs niet om een lesje maatschappijleer of staatsinrichting, maar om actief en betrokken nadenken over een rechtvaardige samenleving’, aldus Slagter.

Goed burgerschapsonderwijs betekent volgens hem dat ‘jongeren de waarden waarop onze democratie en rechtsstaat zijn gebaseerd, internaliseren’.  Daarmee bedoelt hij dat zij zich die waarden daadwerkelijk eigen moeten maken. ‘Ze moeten niet alleen weten wat democratie inhoudt, maar daadwerkelijk democraat wórden’.

Tegelijkertijd pleit hij ervoor om in het burgerschapsonderwijs de socratische gespreksmethode toe te passen, waarbij volgens hem foute antwoorden niet bestaan.

Lees meer…

Internetconsultatie wetsvoorstel burgerschapsonderwijs

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Aan welke wettelijke eisen moet het burgerschapsonderwijs volgens u voldoen? Tot 3 juli kunt u deelnemen aan een internetconsultatie over het wetsvoorstel ter verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen.

Burgerschapsonderwijs moet volgens onderwijsminister Arie Slob in ieder geval gaan over ‘respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de mensenrechten’. Het moet leerlingen sociale en maatschappelijke competenties bijbrengen die hen ‘in staat stellen om deel uit te maken van en bij te dragen aan de samenleving’. Ook moet het personeel van de school volgens deze waarden handelen. VOS/ABB heeft al input geleverd aan dit wetsvoorstel.

Ga naar de internetconsultatie

Gratis lesbrieven over gemeenteraadsverkiezingen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De Respect Education Foundation stelt online gratis lesbrieven beschikbaar over de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart.

Er zijn lesbrieven op drie niveaus:

 

Tweede Kamer krijgt vragenuurtje voor kinderen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

In de Tweede Kamer komt een jaarlijks vragenuurtje voor kinderen. Bijna de hele Tweede Kamer is dinsdag akkoord gegaan met dat plannetje van D66-Kamerlid Rens Raemakers. Alleen Forum voor Democratie stemde tegen.

Het is nog niet bekend hoe het vragenuurtje voor kinderen er precies uit komt te zien. Het zou in november moeten plaatsvinden op of rond de Internationale Dag voor de Rechten van het Kind. Het idee is dat dan 150 kinderen in de leeftijd van 11 tot 14 jaar kunnen plaatsnemen in de bekende blauwe Kamerzetels om vragen te stellen aan de ministers, die dan natuurlijk antwoord moeten geven.

De Kamer borduurt met het jaarlijkse vragenuurtje voor kinderen voort op het reguliere wekelijkse vragenuurtje op dinsdag.

Komend voorjaar consultatie wetsvoorstel burgerschap

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het concept-wetsvoorstel voor de aanscherping van de opdracht van het funderend onderwijs met betrekking tot burgerschap zal komend voorjaar ter consultatie worden aangeboden. Dat meldt onderwijsminister Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer.

De brief is een reactie van Slob op een internationale onderzoek naar burgerschap, waaruit onder meer blijkt dat Nederlandse leerlingen minder over burgerschap weten dat leeftijdgenoten in andere Europese landen.

Dat is in eerder onderzoek toegeschreven aan een gebrek aan richting die scholen meekrijgen bij hun maatschappelijke taak en het gemis van een duidelijke verankering van burgerschapsonderwijs in de wet. Verder biedt het Nederlandse curriculum onvoldoende houvast en is er sprake van weinig focus en samenhang.

Slob schrijft in zijn brief dat hij daarom doorgaat met het ontwikkelen van een wetsvoorstel, waarvan de kern bestaat uit een opdracht aan de scholen om op doelgerichte en samenhangende wijze burgerschapsonderwijs te geven. Daarin moet onder andere aandacht zijn voor democratie, mensenrechten en cultuur.

De minister verwacht het concept-wetsvoorstel komend voorjaar voor openbare internetconsultatie aan te kunnen bieden.

Lees meer…

Weinig kennis over democratie en burgerschap

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Nederlandse jongeren weten minder over democratie en burgerschap dan leeftijdsgenoten in vergelijkbare landen. Dat blijkt uit de International Civic and Citizenship Education Study, waarvan de resultaten zijn verwerkt in het boek Burgerschap in het voortgezet onderwijs- Nederland is vergelijkend perspectief.

De kennis van burgerschap en de democratische rechtsstaat van leerlingen in Nederland is gelijk aan het internationale gemiddelde, maar lager dan dat van scholieren in landen die op Nederland lijken, zoals België en Denemarken.

Ook zijn de verschillen in kennis over burgerschap tussen leerlingen hier groter dan in veel andere landen. Zo heeft één op de drie leerlingen in Nederland veel burgerschapskennis en ook één op de drie juist (heel) weinig.

Meer dan in veel andere landen vinden jongeren in Nederland het respecteren van het recht op een eigen mening het belangrijkste aspect van burgerschap.

Scholen doen weinig aan burgerschap

Uit het internationale onderzoek blijkt ook dat scholen in Nederland weinig doen aan burgerschapsonderwijs in vergelijking met scholen in andere landen. Bovendien vinden relatief weinig Nederlandse leraren zich bekwaam om les te geven over bijvoorbeeld verkiezingen of de grondwet.

Lees meer…

VOS/ABB en Creathlon bieden scholen voor voortgezet onderwijs de mogelijkheid om gebruik te maken van de website Goedemorgen!, die inspeelt op burgerschap.

EU-onderzoek naar democratie en tolerantie in onderwijs

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Hoogleraar Wiel Veugelers van de Universiteit voor Humanistiek heeft in het Europees Parlement in Brussel de resultaten van een internationaal onderzoek naar democratie en tolerantie in het onderwijs gepresenteerd.

Uit het onderzoek blijkt blijkt dat veel scholen in EU-lidstaten relatief weinig aandacht besteden aan de algemeen gedeelde waarden democratie en tolerantie, maar ook dat er landen zijn met een samenhangend en goed uitgewerkt beleid op dit gebied.

Veugelers pleit voor een verdere uitwerking van teaching common values en een uitwisseling van praktijken en ervaringen in en tussen landen.

DOWNLOAD ONDERZOEKSRAPPORT

Gratis educatieve programma’s over democratie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Scholen kunnen zich weer inschrijven voor de gratis educatieve programma’s van ProDemos. Deze organisatie laat jaarlijks circa 88.000 leerlingen in Den Haag kennismaken met de politiek en de democratische rechtsstaat.

ProDemos organiseert bezoeken aan de Tweede Kamer en, waar mogelijk, ook de Eerste Kamer. Verder staan er educatieve (spel-)onderdelen op het programma.

ProDemos biedt diverse programma’s aan, in lengte variërend van een uur tot een hele dag. De inhoud is afgestemd op het onderwijsniveau van de leerlingen.

De programma’s van ProDemos sluiten aan bij vakken als burgerschap, geschiedenis en maatschappijleer.

Lees meer…

Gemeente ‘s-Hertogenbosch heeft kinderparlement

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Elke basisschool in ‘s-Hertogenbosch kan twee leerlingen afvaardigen in het Bossche kinderparlement. Dit initiatief past bij thema’s als leerlingparticipatie, burgerschap en democratie.

Het Bossche kinderparlement kwam woensdag voor het eerst samen in de nieuwe raadszaal in het stadhuis van ’s-Hertogenbosch. De vergadering werd geopend door vertrekkende bestuursvoorzitter Joop van Lanen van ATO scholenkring, dat samen met de schoolbesturen SIGNUM en Leijestroom deelneemt aan het Bossche kinderparlement.

Vooraf hebben de Bossche basisscholen gewerkt aan leerlingparticipatie, burgerschap en democratie. Vanuit groepsvergaderingen zijn leerlingenraden en schoolfora ontstaan. Daaruit is vervolgens het kinderparlement gegroeid.

Lees meer en bekijk foto’s van de opening van het Bossche kinderparlement.

Toch geen bezuiniging op lessen over democratie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De aangekondigde bezuiniging op het ProDemos-Huis voor democratie en rechtsstaat gaat niet door.

ProDemos meldt dat het een brief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft gekregen, waarin staat dat de toegezegde subsidie voor 2014 toch gehandhaafd blijft.

Vlak voor Prinsjesdag bleek uit de begroting van BZK dat ProDemos in 2014 met 13 procent zou worden gekort. Dit stond haaks op de ambitie van de Tweede Kamer om de aantallen scholieren die via ProDemos naar het Binnenhof komen, te verdubbelen.

Onderzoek wijst uit: Vreedzame School werkt!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De Vreedzame School is een theoretisch goed onderbouwd en werkzaam programma om van de basisschool een democratische gemeenschap te maken. Dat concludeert pedagoog Leo Pauw in zijn proefschrift, waarop hij woensdag aan de Universiteit Utrecht is gepromoveerd. Pauw  is projectleider Vreedzame School bij de CED-Groep/Eduniek.

Sinds 2006 zijn scholen verplicht om aandacht te besteden aan actief burgerschap. De Inspectie van het Onderwijs ziet sindsdien weinig vooruitgang. Deze stagnerende ontwikkeling roept een aantal vragen op. Hoe dient burgerschapsonderwijs eruit te zien? Hoe verhoudt zich de invloed van de school tot die van de ouders, de buurt, de straat en andere contexten waarin kinderen zich begeven?

Het proefschrift van Leo Pauw levert een bijdrage aan de kennisopbouw rondom burgerschapsvorming in het onderwijs. Hiertoe heeft hij De Vreedzame School aan een evaluatieonderzoek onderworpen. De Vreedzame School is een schoolbreed programma dat streeft naar de school als democratische gemeenschap, waarin kinderen en leerkrachten conflicten constructief oplossen. Kinderen leren ook verantwoordelijkheid dragen voor het sociale klimaat in de school.

Het evaluatieonderzoek naar het programma De Vreedzame School toont aan dat het niet alleen door veel scholen is ingevoerd, maar dat het tevens theoretisch goed onderbouwd is, in de ogen van de deelnemende scholen werkzaam blijkt en dat het beklijft.

Een van de scholen die met het programma De Vreedzame School werkt, is de openbare Joop Westerweelschool in Amsterdam. Deze school heeft van VOS/ABB het predicaat TOP-school gekregen. TOP staat voor Talentvol Openbaar Praktijkvoorbeeld.

In het februarinummer van magazine School! staat een artikel over de Joop Westerweelschool.