Vooruitlopend op een wetswijziging is de fusietoets per 1 augustus 2018 al sterk versoepeld. Een scholenfusie wordt sneller goedgekeurd.

De uitvoerige procedure met advisering van onafhankelijke commissie, de CFTO, is met ingang van dit schooljaar vervangen door een kortere goedkeuringsprocedure bij de minister. Voor de vorming van een samenwerkingsschool hoeft helemaal geen goedkeuring meer te worden aangevraagd.

Wetswijziging fusietoets officieel in 2020

In het regeerakkoord is vorig jaar al aangekondigd dat de fusietoets in het funderend onderwijs zou worden aangepakt: sterk versoepeld in het voortgezet onderwijs en zelfs afgeschaft in het primair onderwijs. Dit voorjaar kondigde de regering aan dat ook in het VO de fusietoets wordt afgeschaft. Hiertoe is een wijziging nodig in de Wet op het primair onderwijs (WPO), de Wet op de expertisecentra (WEC) en de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO). Deze wetswijziging zal in het najaar van 2018 worden ingediend. Het doel is dat de wetswijziging begin 2020 in werking zal treden.

Wijzigingen fusietoets per 1 augustus

Vooruitlopend op die afschaffing is de ministeriële regeling over de fusietoets aangepast per 1 augustus 2018. Deze wijzigingen houden in dat:

• de advisering van de onafhankelijke adviescommissie CFTO bij toetsplichtige fusies niet meer nodig is;
• de CFTO derhalve daarvoor wordt opgeheven;
• de fusies die volgens de wet getoetst moeten worden, door OCW zelf zullen worden getoetst aan de hand van de fusie-effectrapportage. De minister kijkt dan naar twee zaken: zijn de juiste procedurele stappen doorlopen en hebben de medezeggenschapsraden instemming verleend? Indien aan beide voorwaarden is voldaan, verleent de minister goedkeuring aan de fusie;
• het streven is dat de minister binnen vier weken na de volledige fusieaanvraag een besluit neemt.

Slechts voor intersectorale fusies met besturen uit de hogere sectoren blijft de onafhankelijke advisering bestaan. Dit gebeurt door de Commissie macrodoelmatigheid mbo of de Commissie macrodoelmatigheid hoger onderwijs.

Tot 6 augustus was het mogelijk om te reageren op de voorgestelde wetswijziging via een internetconsultatie. VOS/ABB heeft hiervan gebruikgemaakt. ‘We hebben wederom – dat doen we al sinds de invoering ervan – aangegeven dat we voorstander zijn van afschaffing van de fusietoets en we de regering hierin dus steunen’, zegt Ronald Bloemers van VOS/ABB.

VOS/ABB heeft altijd betoogd dat de fusietoets een belemmering is voor oplossingen in krimpsituaties en bovendien tot veel bureaucratie leidt. Bij de invoering was het vooral bedoeld om de schaalvergroting in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs tegen te gaan, in de praktijk had vooral het funderend onderwijs in krimpgebieden er last van.

Wanneer is goedkeuring scholenfusie nu nog nodig?

In het speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs moet nog voor alle scholenfusies en bestuurlijke fusies goedkeuring worden gevraagd bij de minister, maar dat is dus een kortere procedure. In het primair onderwijs is goedkeuring van de minister nodig bij:

• een scholenfusie waarbij het totale aantal leerlingen op de betrokken scholen minstens 500 bedraagt;
• een bestuurlijke fusie waarbij het totale aantal scholen van de betrokken besturen minstens 10 bedraagt.

In alle sectoren geldt dat er GEEN ministeriële goedkeuring is vereist als de scholenfusie of bestuurlijke fusie noodzakelijk is voor de vorming van een samenwerkingsschool.

Meer informatie: Onderwijsjuristen VOS/ABB, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, onderwijsjuristen@vosabb.nl