Tagarchief: vrijheid van onderwijs

Slob grijpt niet in bij ondemocratische school

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het is in strijd met de Grondwet als de overheid ingrijpt bij een school met uitgangspunten die tegen de democratische rechtsstaat en fundamentele rechten en vrijheden ingaan. Dat benadrukt onderwijsminister Arie Slob.

Het is in de Grondwet zo geregeld dat het niet aan de overheid is een oordeel te vellen over een godsdienst of levensovertuiging, zo benadrukte Slob donderdag in een Kamerdebat over het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen.

Deze kwestie kwam aan bod naar aanleiding van de berichten van NRC en Nieuwsuur over islamitische scholen die de democratische basiswaarden niet zouden uitdragen. CDA-Kamerlid Michel Rog wil dat de Inspectie van het Onderwijs ingrijpt op die scholen. PVV’er Harm Beertema vindt dat ze geen geld meer mogen krijgen.

Slob zegt dus dat ingrijpen door de overheid niet kan, omdat dat zou botsen met de Grondwet. Daarmee doelt hij op artikel 23 over de vrijheid van onderwijs.

Hokjesscholen

De kern van het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen is dat het stichten van een school niet meer is gebonden aan een erkende levensbeschouwelijke richting. Straks zou in principe iedereen een school kunnen beginnen en op basis van de eigen levensvisie leerlingen en leraren kunnen weigeren.

VOS/ABB is tegen deze mogelijkheid, omdat die zal leiden tot een verdere versnippering van het onderwijslandschap in nog meer ‘hokjessscholen’ dan nu al het geval is. Toenemende segregatie past niet bij de huidige maatschappij die wordt gekenmerkt door diversiteit. Het is in de ogen van VOS/ABB essentieel voor een in alle opzichten gezonde samenleving dat verschillende kinderen van en met elkaar leren.

Daarbij hoort volgens VOS/ABB algemene toegankelijkheid en algemene benoembaarheid. Bovendien zouden alle scholen actief pluriform moeten zijn.

Wildgroei aan bubbels

VOS/ABB’s bezwaar tegen toenemende segregatie kwam in het Kamerdebat over het wetsvoorstel aan bod. Lisa Westerveld van GroenLinks wees erop dat ‘hokjesscholen’ moeten worden voorkomen. SP’er Peter Kwint sprak in dit kader van een ‘wildgroei aan bubbels’. Zij willen door de Inspectie van het Onderwijs laten beoordelen of een nieuwe school segregatie in de hand werkt. Als dat zo is, dan is het niet wenselijk dat die school er komt.

De ChristenUnie-minister heeft altijd gezegd dat het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen alleen maar bedoeld is om de vrijheid van onderwijs te versterken, en dat het helemaal losstaat van segregatie.

Artikel 23: Maak alle scholen algemeen toegankelijk!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Alle bekostigde scholen in Nederland moeten voor iedereen toegankelijk zijn. Bovendien dient op alle scholen elke bevoegde leraar benoembaar te zijn. Dat staat in een position paper van VOS/ABB over artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs.

Het position paper benadrukt dat het hele onderwijsveld wil dat er gelijke kansen voor gelijke talenten zijn. ‘Wanneer de schoolkeuze niet voor elke ouder, elke leerling en elke docent even vrij is, is die wens niet realiseerbaar’, zo staat in het stuk van VOS/ABB.

Nu is het nog zo dat het bijzonder onderwijs leerlingen en personeelsleden kan weigeren als hun levenswijze niet bij de uitgangspunten van de school zou passen. Het openbaar onderwijs kent altijd al algemene toegankelijkheid en algemene benoembaarheid. Openbaar onderwijs is van en voor de gehele samenleving.

Vrijheid

In het position paper staat ook: ‘Het recht op onderwijs voor het kind moet voorop staan, waarbij de vrijheid om scholen te stichten vanuit een bepaalde visie kan blijven bestaan, maar niet met een toelatings- en benoemingsbeleid gegrond op een specifieke levensbeschouwing. Dat past immers niet bij de gelijkwaardigheid binnen onze democratische samenleving.’

Actief-pluriform

‘Het onderwijs op bekostigde scholen is in onze visie actief-pluriform en besteedt dus actief en expliciet aandacht aan verschillen in onze pluriforme democratische samenleving’, aldus de visie van VOS/ABB.

Het position paper van VOS/ABB in een bijdrage aan de discussie over de waarde van het uit 1917 daterende artikel 23 van de Grondwet in de samenleving van nu. De Onderwijsraad bereidt hierover een advies voor.

Lees het position paper van VOS/ABB.

AIVD wilde geen discussie over vrijheid van onderwijs

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De waarschuwing van de geheime dienst AIVD voor het omstreden Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam was niet bedoeld om een discussie los te maken over de vrijheid van onderwijs, zegt AIVD-directeur Dick Schoof in de Volkskrant.

In januari verstuurde de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) een ambtsbericht, waarin het Cornelius Haga Lyceum werd geassocieerd met salafisme en terrorisme. In maart kwam de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) met een samenvatting van dat bericht. Daarin stond dat er sprake was van ‘richtinggevende personen’ die zich zouden omringen met ‘salafistische aanjagers’. Ook zou er sprake zijn van antidemocratische standpunten.

De informatie die via de AIVD en NCTV naar buiten kwam, was voor burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) en onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) van Amsterdam aanleiding om niet meer met het bestuur van de school te willen samenwerken. Moorman riep ouders op om het bestuur aan de kant te zetten, maar aan die oproep werd geen gehoor gegeven.

De opstelling van de gemeente Amsterdam was voor directeur-bestuurder Söner Atasoy reden om Halsema uit te maken voor ‘domme gans’. Volgens hem is zijn school ten onrechte in verband gebracht met extremistisch gedachtegoed en terrorisme.

Artikel 23 vrijheid van onderwijs

De waarschuwing tegen het Cornelius Haga Lyceum leidde tot een discussie over de houdbaarheid van artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Zo schreef historicus Gert Jan Geling in Trouw een opiniestuk, waarin hij stelde dat de situatie op het Cornelius Haga Lyceum aantoont dat artikel 23 onderwijs mogelijk maakt dat we in Nederland niet willen.

‘Zolang we een grondwetsartikel hebben dat dit soort scholen de vrijheid geeft om zich te vestigen, blijft het proberen dit tegen te gaan onbegonnen werk. We kunnen dan wel zeggen ‘dit willen we niet’, maar dankzij de Grondwet mag het uiteindelijk gewoon wel, en moeten gemeenten, en de Rijksoverheid, zich in de gekste bochten wringen om de oprichting en verspreiding van dergelijke salafistische scholen te voorkomen’, aldus Geling.

Tweede Kamerlid Jasper van Dijk van de SP zei naar aanleiding van de situatie in Amsterdam dat artikel 23 het vrijwel onmogelijk maakt om islamitische, christelijke en joodse scholen aan te pakken. Hij wees erop dat schoolbestuurders niet kunnen worden ontslagen als er sprake is van antidemocratisch onderwijs of wanneer integratie wordt tegengewerkt. Hij wil de wet op dat punt aanscherpen.

Ook historicus Carel Verhoef, auteur van het boek Inperking vrijheid van onderwijs, mengde zich via Trouw in de discussie. Volgens hem moet artikel 23 zodanig worden ingeperkt ‘dat het niet langer mogelijk is om scholen op te richten en te onderhouden op grond van een godsdienstige overtuiging’. Het openbaar onderwijs en bijzonder onderwijs op godsdienstige grondslag zouden wat hem betreft moeten worden samengevoegd tot ‘de gemengde school voor alle gezindten’.

‘Het gaat ons niet om vrijheid van onderwijs’

AIVD-baas Dick Schoof zegt nu in de Volkskrant dat het niet de bedoeling was om met het uitsturen van het ambtsbericht over het Cornelius Haga Lyceum een discussie los te maken over de houdbaarheid van artikel 23. ‘Door de publiciteit ontstond het beeld dat wij het debat hebben aangejaagd (…). Dat klopt niet. Het gaat ons (…) niet om de vrijheid van onderwijs.’

Het gaat de AIVD er wel om, zo zegt Schoof tegen de krant, ‘dat jonge kinderen niet onder invloed komen van zulk gedachtegoed’. Hij doelt daarmee op het salafisme. Ook zegt hij het belangrijk te vinden dat dit ‘probleem’ nu ruimschoots maatschappelijk en politiek is geagendeerd.

Lees meer…

Katholieke scholen brengen concept School! al in praktijk

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Het toekomstconcept School!, dat voorziet in onderwijs dat boven de denominaties uitstijgt, is dichterbij dan wij denken.’ Dat constateren directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB en zijn collega Marco Frijlink van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) na een werkbezoek aan het rooms-katholieke d’Oultremontcollege en de eveneens katholieke basisschool de Duinsprong in Drunen.

Leraar godsdienst-levensbeschouwing dr. Bill Banning van het d’Oultremontcollege nodigde Teegelbeckers, Frijlink en historicus Carel Verhoef (auteur van het boek Inperking vrijheid van onderwijs) uit voor het werkbezoek. Aanleiding daarvoor was een opiniestuk van Teegelbeckers en Frijlink dat in maart in Trouw verscheen en een opiniestuk van Verhoef dat in april in dezelfde krant stond.

Concept School!

Teegelbeckers en Frijlink stelden in hun stuk dat de vrijheid om scholen te stichten op religieuze gronden haar langste tijd heeft gehad: ‘Het is tijd voor de ontmanteling van het achterhaalde verzuilde onderwijsbestel op basis van grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs.’

VOS/ABB en VOO pleiten al jaren voor onderwijs dat boven artikel 23 en de denominaties uitstijgt, in ‘scholen’ die voor alle leerlingen toegankelijk zijn. ‘Dit concept noemen wij School!. Alle scholen zullen in de toekomst op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect aandacht moeten hebben voor diversiteit en levensbeschouwing. Deze verandering zal een cruciale en noodzakelijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van onze pluriforme samenleving’, aldus Teegelbeckers en Frijlink.

Segregatie tegengaan

De stelling dat artikel 23 zijn langste tijd heeft gehad, schoot in het verkeerde keelgat van Banning. Hij had tevens grote moeite met het opiniestuk van historicus Verhoef. Die pleitte voor een inperking van artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Dat deed hij eerder ook in zijn boek Inperking vrijheid van onderwijs.

De voormalige conrector van het protestants-christelijke Marnix College in Ede stelde dat de huidige vrijheid van onderwijs leidt tot ‘versplintering van onze samenleving’ en ‘enorme segregatie’. In dat kader sprak hij van ‘honderden jongeren (…) die zich tegen onze westerse samenleving verzetten en die zich geen Nederlanders voelen’.

Eigentijds confessioneel

Banning wilde aan Teegelbeckers, Frijlink en Verhoef laten zien ‘hoe confessioneel onderwijs eigentijds kan zijn’. Onderdeel van het werkbezoek was een les die Banning verzorgde aan groep 7 van de Duinsprong. Daarin stond een paaskaars centraal. Daaromheen liet Banning vol enthousiasme en op inspirerende wijze verschillende aspecten aan bod komen van religieuze diversiteit, wederzijds respect en zorg voor elkaar.

Ook was er een gesprek met Banning en de directeuren Heidi Smits van de Duinsprong en Ard van Aken van het d’Oultremontcollege. Daarin kwam onder andere de katholieke identiteit van de scholen aan de orde in relatie tot de geringe mate waarin de meeste ouders, leerlingen en personeelsleden daar tegenwoordig nog mee bezig zijn. In sollicitatiegesprekken komt de katholieke identiteit niet meer aan bod. Van de ouders in Drunen gaat naar schatting nog maar 5 tot hooguit 10 procent naar de kerk.

Banning vertelde dat er desondanks grote waardering is voor het samen bijbelverhalen vertellen en bespreken, ‘met oog op waardenvorming’. Hij zei ook dat de scholen in Drunen staan ‘in een eeuwenlange katholieke open traditie die we nu eigentijds vormgeven’. Hij benadrukte dat dit moet worden gekoesterd ‘met fundamentele openheid voor anderen’.

Weinig verschillen

De conclusie van Teegelbeckers en Frijlink was dat het d’Oultremontcollege en basisschool de Duinsprong hebben laten zien dat er nog maar weinig verschillen zijn tussen deze katholieke scholen en het openbaar onderwijs. Ook daar is immers aandacht voor religieuze diversiteit, wederzijds respect en zorg voor elkaar.

‘In feite wordt in Drunen het concept School! in de praktijk gebracht. Ze stijgen daar al uit boven de denominatieve verschillen en daarmee boven artikel 23. Het is een positieve ontwikkeling als kinderen leren om met elkaar samen te leven. Dat is in het belang van een in alle opzichten gezonde samenleving’, aldus Teegelbeckers.

Bill Banning doet op de website van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR) verslag van het werkbezoek.

Slob niet bang voor meer segregatie in hokjesscholen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen is niet bedoeld om segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Dat meldt onderwijsminister Arie Slob in reactie op vragen uit de Tweede Kamer. D66, PvdA en GroenLinks vrezen net als VOS/ABB dat er met de nieuwe wet steeds meer ‘hokjesscholen’ komen.

Het wetsvoorstel is in 2016, dus in de vorige kabinetsperiode, opgesteld en ingediend door toenmalig VVD-staatssecretaris Sander Dekker van OCW. Het beoogt het mogelijk te maken een school te stichten op basis van belangstelling van ouders en leerlingen. Het zal daarbij niet meer nodig zijn om een bepaalde richting te kiezen. Ook een onderwijsconcept kan straks aan de basis liggen.

Dekker zette het destijds neer als een moderne interpretatie van artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Slob probeert het nu aan de man te brengen door het in de politieke etalage te zetten als ‘meer vrijheid van onderwijs’.

Hokjesscholen

VOS/ABB maakt zich zorgen over het wetsvoorstel, omdat het risico levensgroot is dat het tot nog meer segregatie zal leiden dan nu al het geval is.

‘De kern (…) is dat straks in principe iedereen een eigen school kan inrichten met eigen toelatingseisen. Dus niet meer naast de openbare scholen, die nadrukkelijk van en voor iedereen zijn, alleen scholen met bijvoorbeeld een protestants-christelijke, rooms-katholieke of islamitische grondslag, maar ook scholen van splintergroeperingen. Zeg maar: ‘hokjesscholen”, aldus directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB in een commentaar dat in december 2018 op deze website verscheen.

Selectief toelatingsbeleid

Die vrees voor het ontstaan van steeds meer ‘hokjesscholen’ bestaat ook in de Tweede Kamer, met name bij de fracties van regeringspartij D66 en oppositiepartijen PvdA en GroenLinks. In reactie op vragen hierover impliceert Slob dat die vrees niet relevant is, omdat het wetsvoorstel volgens hem helemaal losstaat van het fenomeen segregatie.

De minister verkeert in de veronderstelling dat met de nieuwe wet niet meer scholen een selectief toelatingsbeleid gaan voeren. Nu doet volgens Slob ‘slechts’ één op de twintig bijzondere scholen dat. ‘Er is geen aanleiding om aan te nemen dat dit aandeel door het onderhavige wetsvoorstel zal toenemen’, zo staat in zijn reactie.

Lees meer…

Gerard Spong fel gekant tegen artikel 23

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Advocaat Gerard Spong wil dat er ‘geen rooie cent’ meer naar het bijzonder onderwijs gaat. Artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs is volgens hem een bedreiging voor de rechtsstaat. Advocaat Wouter Pors van het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam wil artikel 23 juist behouden. Dat zeiden zij zondag op een bijeenkomst in De Balie in Amsterdam 

De bijeenkomst was een ‘symbolische rechtbank’ over de vraag of de vrijheid van onderwijs, die bepaalt dat openbaar en bijzonder onderwijs op gelijke voet door de overheid worden bekostigd, nog wel zo’n goed idee is. Spong legde uit waarom volgens hem het grondwetsartikel uit 1917 moet worden afgeschaft. Zijn collega Wouter Pors verdedigde artikel 23 juist. Voorafgaand aan de symbolische rechtbank gaf voorzitter Edith Hooge van de Onderwijsraad een minicollege over artikel 23.

Directe aanleiding voor het organiseren van de bijeenkomst was de actuele discussie over het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Deze school raakte in opspraak vanwege onderwijs dat niet goed zou zijn voor de democratie en gericht zou zijn tegen integratie. Bovendien zou het bestuur het werk van de Inspectie van het Onderwijs onmogelijk hebben gemaakt. Tevens zouden er contacten zijn geweest tussen het schoolbestuur en een islamitische terreurorganisatie.

‘Artikel 23 bedreiging van rechtsstaat’

In zijn felle en soms emotionele betoog noemde Spong de vrijheid van onderwijs een ‘paard van Troje’ dat de rechtsstaat bedreigt. Het bijzonder onderwijs staat volgens hem op gespannen voet met de democratie en fundamentele vrijheden. Hij betrok in zijn betoog de acceptatie van homoseksuelen, die door artikel 23 zou worden belemmerd. Daarbij legde hij een verband met islamitische invloeden.

Wat Spong betreft mogen er alleen nog maar openbare scholen zijn en mag er ‘geen rooie cent’ meer naar het bijzonder onderwijs. Hij wil een absolute scheiding van kerk en staat. Dat is volgens hem niet in strijd met de vrijheid van godsdienst.

Hedendaagse context

Pors daarentegen pleitte voor behoud van artikel 23, maar dan wel in een hedendaagse context. Volgens hem wordt er in de discussie over de vrijheid van onderwijs te veel de nadruk gelegd op godsdienst. Artikel 23 is in zijn ogen vooral ook gericht op verschillende innovatieve en pedagogische richtingen. Het zorgt er ook voor, zo benadrukte hij, dat de overheid zich niet gaat bemoeien met de inhoud van de lessen.

Nederland kent volgens Pors een traditie van tolerantie en daar hoort artikel 23 bij: ‘Je bereikt geen integratie door de identiteit af te pakken van minderheden’.

Pors is advocaat van het Cornelius Haga Lyceum. Hij zei op de bijeenkomst in De Balie dat uit een conceptrapport van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat er op het islamitische lyceum geen sprake zou zijn ‘van een klimaat gericht op afzijdigheid van de Nederlandse samenleving of het tegengaan van integratie’.

Sociaal-economische segregatie

De ‘symbolische rechtbank’, bestaande uit presentator Bram Sadeghi en amicus curiae rechter Frans Bauduin, vroeg zich af of artikel 23 wel het probleem is. De segregatie in het onderwijs zou veel meer het gevolg zijn van de maatschappelijke scheiding tussen arm en rijk. De verschillende sociaal-economische achtergronden van de ouders zijn volgens de rechtbank bepalender voor segregatie in het onderwijs dan artikel 23.

Het publiek in De Balie liet duidelijk blijken dat elke uitlating die zich richt op het verketteren van de ander op basis van seksualiteit, geslacht, religie of wat dan ook niet kan. Daar was de voltallige zaal het over eens.

De bijeenkomst werd namens VOS/ABB bijgewoond door beleidsmedewerker Eline Bakker.

Slob: ‘Vrijheid van onderwijs geen vrijbrief’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘De vrijheid van onderwijs kan niet worden gebruikt als vrijbrief om leerlingen een
eenzijdig beeld van onze samenleving bij te brengen.’ Dat benadrukt onderwijsminister Arie Slob in een Kamerbrief in reactie op vragen van Thierry Baudet van Forum van Democratie over vermeende linkse indoctrinatie door het Haagse Montessori Lyceum.

Baudet trok bij de minister aan de bel over het bericht dat rector Henriëtte Boevé van het Haagse Montessori Lyceum leerlingen had uitgenodigd voor een bijeenkomst van GroenLinks. Die bijeenkomst op 21 januari jongstleden in het Paard van Troje in Den Haag stond in het teken van maatregelen tegen klimaatverandering.

Vanuit rechtse hoek werd de uitnodiging van de rector al snel gezien als een bewijs van linkse indoctrinatie in het onderwijs. Baudet ging hierin mee en noemde het in de Tweede Kamer ontoelaatbaar.

Eigen afwegingen maken

Slob reageert hier nu op door te stellen dat het grondwettelijk is verankerd dat scholen het onderwijs zelf mogen inrichten. ‘Het past bij de autonomie van scholen en de professionele ruimte van leraren om daarin eigen afwegingen te maken’, aldus de minister.

Hij voegt daaraan toe dat ouders en leerlingen het schoolbestuur via de medezeggenschapsraad kunnen aanspreken op gemaakte keuzes. Ook kunnen ze een klacht indienen.

Pluriforme democratische samenleving

Hij benadrukt in zijn brief ook dat de vrijheid van onderwijs (volgens artikel 23 in de Grondwet) niet kan worden gebruikt als vrijbrief om leerlingen een eenzijdig beeld bij te brengen. ‘Het onderwijs moet leerlingen voorbereiden op het leven in een pluriforme, democratische samenleving. Daarbij past genuanceerde informatie’, aldus de minister.

Lees meer…

Kamerdebat over artikel 23 vrijheid van onderwijs

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De Tweede Kamer houdt nog voor het zomerreces een debat over artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher kreeg hier brede steun voor.

Directe aanleiding voor het debat is de ophef rond het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Deze school zou artikel 23 gebruiken om onderwijs te verzorgen dat tegen democratisch burgerschap zou ingaan.

Het debat in de Tweede Kamer zal gaan over de vraag of artikel 23 moet worden gemoderniseerd. In de politiek gaan steeds meer stemmen op om dat te doen. De christelijke partijen blijven daar echter tegen. Zij willen koste wat kost het grondwetsartikel behouden zoals dat al sinds 1917 bestaat.

VOS/ABB pleit al jaren voor een modernisering van artikel 23. De vereniging vindt onder andere dat het niet meer van deze tijd is dat scholen leerlingen en personeelsleden op godsdienstige gronden kunnen weigeren of wegsturen.

Is vrijheid van onderwijs nog wel zo’n goed idee?

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Debatcentrum De Balie in Amsterdam houdt een bijeenkomst over de vraag of de vrijheid van onderwijs volgens artikel 23 van de Grondwet nog wel zo’n goed idee is.

De Balie organiseert een ‘symbolische rechtbank’ waarin topadvocaat Gerard Spong uitlegt waarom volgens hem artikel 23 moet worden afgeschaft of op zijn minst grondig moet worden aangepast. Zijn collega Wouter Pors verdedigt artikel 23 juist. Hij beriep zich tijdens verschillende rechtszaken op de vrijheid van onderwijs. Voorafgaand aan de symbolische rechtbank geeft voorzitter Edith Hooge van de Onderwijsraad een minicollege over artikel 23.

Waar, wanneer en tickets

De bijeenkomst in De Balie in Amsterdam is op zondag 26 mei van 15.30 tot 17.30 uur. Tickets kosten 13 euro.

Lees meer…

‘Rijksbekostiging beteugelt religieuze indoctrinatie’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als de overheid stopt met de bekostiging van religieus onderwijs, wordt het daar met de indoctrinatie alleen maar erger. Dat stelt Stefan Paas, hoogleraar missiologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Theologische Universiteit Kampen en tevens theoloog des vaderlands.

Trouw meldt dat hij zich stoort aan wat de christelijke krant ‘hardnekkige misverstanden’ noemt in het debat rondom godsdienstvrijheid en artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs.

‘Voor de duidelijkheid: onderwijsvrijheid is geen privilege van religieuze ouders, maar een recht van iedereen. Het staat in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens: ouders hebben recht onderwijs te zoeken dat aansluit bij de eigen religieuze of filosofische overtuiging. En het staat ook in de mensenrechtenparagraaf van het Europees Handvest. Je kunt niet dus zomaar artikel 23 van de grondwet afschaffen, want dat is strijdig met de mensenrechten’, aldus Paas in Trouw.

Wat de overheid volgens hem wel zou kunnen doen, is stoppen met het bekostigen van het bijzonder onderwijs. ‘Maar als er nu al zorgen zijn over de indoctrinerende invloed van religieus onderwijs, geef ik je op een briefje dat het zonder die bekostiging alleen maar erger wordt. Dan komen er dure privéscholen met schimmige financieringen vanuit Qatar of Saudi-Arabië.’ Paas doelt met dat laatste op het islamitisch onderwijs.

Lees meer…

 

 

‘Christelijk onderwijs leidt tot hokjescultuur’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De verschillende stromingen binnen het christelijke onderwijs zorgen ervoor dat kinderen in een hokjescultuur opgroeien. Dat stelt groepsleerkracht Annet Dijkstra van openbare basisschool ’t Ambyld in het Friese dorp Terwispel op de opiniepagina van de Leeuwarder Courant.

Dijkstra reageert op een eerder opiniestuk van Remco Meijerink in dezelfde krant. Hij is bestuursvoorzitter van het christelijke ROC Friese Poort. Meijerink stelde dat de vrijheid van onderwijs volgens artikel 23 in de Grondwet moet worden gekoesterd.

Dijkstra maakt uit het stuk van Meijerink op dat die vindt dat openbare scholen niet duidelijk zijn over hun visie en bijzondere scholen wel. ‘Daar ben ik het niet mee eens, want elke school heeft een visie en deze is bij elke school in het schoolplan terug te vinden. De visie van een openbare school houdt in ieder geval in ‘niet apart, maar samen’. Dit laat aan duidelijkheid niks te wensen over lijkt me’, aldus Dijkstra.

Christelijke identiteit?

Volgens haar is het juist de christelijke identiteit die veel vragen oproept. ‘Wat houdt die christelijke identiteit dan precies in? Blijkbaar is die ook niet voor iedereen hetzelfde, want kijk maar naar alle verschillende visies binnen het christendom. Al die verschillen hebben er ooit voor gezorgd dat er katholieke, hervormde, gereformeerde, evangelische enzovoort scholen zijn ontstaan. Met andere woorden, voor elke visie een eigen school.’

Dit heeft er volgens haar toe geleid dat kinderen die op christelijke scholen zitten opgroeien in een ‘hokjescultuur waarbij verschillen belangrijker zijn dan overeenkomsten’. Dit komt het samenleven in een multiculturele maatschappij niet ten goede, benadrukt Dijkstra.

Lees meer…

 

Algemene acceptatieplicht moet in de wet!

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

Het bijzonder onderwijs is algemeen toegankelijk. Althans, dat beweerde fractieleider Gert-Jan Segers van de ChristenUnie in EenVandaag. Wettelijk gezien is wat hij zegt niet waar, en dat weet hij natuurlijk zelf ook wel. Wat hij ook weet, is dat nog steeds een deel van de christelijke scholen leerlingen weigert. Het is dus nodig om algemene acceptatieplicht in de wet vast te leggen!

Het is een bekend geluid van de christelijke politiek: scholen op religieuze grondslag staan open voor alle kinderen, net als openbare scholen. Dat gaat inderdaad op voor een groot deel van de christelijke scholen, mits de ouders van de kinderen die zich aanmelden de religieuze grondslag eerbiedigen. Maar is er dan helemaal geen vuiltje aan de lucht? Helaas wel. Een klein deel van de christelijke scholen weigert nog steeds leerlingen als die niet actief het christelijke geloof belijden.

Nu zeggen politici van christelijke partijen vaak dat het niet nodig is om algemene acceptatieplicht in de wet vast te leggen, omdat alle scholen al openstaan voor alle kinderen. Dat woordje ‘alle’ klopt dus niet. Daarom klopt ook hun standpunt niet dat algemene acceptatieplicht onnodig zou zijn. Als bijna niemand discrimineert, hebben we dan geen wetten nodig die discriminatie tegengaan?

In 2010 hadden we de mogelijkheid om algemene acceptatieplicht wettelijk te regelen. Toenmalig PvdA-Tweede Kamerlid Loes Ypma (die later voorzitter werd van de christelijke profielorganisatie Verus) haalde een wetsvoorstel daartoe uit 2005 uit de kast, maar als gevolg politieke druk van het CDA op de VVD haalde dat het toen (weer) niet.

De christelijke politici waren en zijn dus nog steeds bang voor algemene acceptatieplicht. Maar waarom? Kom eindelijk eens in beweging, CDA, ChristenUnie en SGP! Blijf niet vastgeroest zitten in de gedateerde verzuiling, toen iedere richting nog zijn eigen hokjesschool had. Dat stadium zijn we allang gepasseerd? Of niet?

VVD’er Dijkhoff wil artikel 23 moderniseren

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff heeft een probleem met het huidige artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Dat zegt hij in een interview met de Telegraaf over een discussiestuk dat hij heeft geschreven. Gert Jan Segers van de ChristenUnie reageert vandaag meteen in dagblad Trouw. Hij vindt de uitlatingen van Dijkhoff ‘buitenproportioneel.’

De vrijheid van onderwijs of religie is voor VVD’er Dijkhoff niet gelijkwaardig aan ‘fundamentele vrije, liberale waarden’, zo citeert de Telegraaf hem. Hij zegt dit in het licht van de discussie over het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.

Vrijheid van onderwijs

‘Te lang hebben we gezegd: hier heb je de vrijheid van onderwijs, hier heb je de vrijheid van godsdienst; doe er iets leuks mee. Maar als sommige lieden met die vrijheden aan de haal gaan, salafistische scholen opzetten, homo’s verketteren of vrouwen onderdrukken, dan moet je ingrijpen en onze vrijheden beschermen’, aldus Dijkhoff in de Telegraaf.

Hij suggereert dat artikel 23 ondergeschikt moet worden gemaakt aan artikel 1 van de Grondwet, het antidiscriminatieartikel. ‘Partijen die huiverig zijn om er iets aan te doen, zeg ik: nu heb je nog een kans om te zorgen dat het in de praktijk weer wordt zoals het was. Als je het nu niet aanpast zul je de komende jaren anders wel eens rigoureuze stappen kunnen zien.’ De VVD’er richt zich hiermee met name op het CDA, de ChristenUnie en de SGP.

‘Misbruik van vrijheid’

In dagblad Trouw van dinsdag 23 april zegt fractieleider Gert-Jan Segers van de ChristenUnie het idee van Dijkhoff ‘buitenproportioneel’ te vinden. ‘Dijkhoff wil de vrijheid waar heel veel scholen en miljoenen mensen gebruik van maken inperken en dat is niet nodig. Onterecht ook’, aldus Segers. Hij zegt het inhoudelijk wel met Dijkhoff eens te zijn dat vrijheid moet worden verdedigd: ‘Misbruik van vrijheid moet je aanpakken. Maar op deze manier zoekt hij ruzie met de verkeerde mensen.’

Christelijke coalitiedwang

De VVD liet al veel eerder, in 2010, doorschemeren voor algemene acceptatieplicht te zijn, maar de christelijke coalitiedwang was toen te sterk om dat daadwerkelijk te regelen. De liberalen weigerden destijds een PvdA-wetsvoorstel daartoe te steunen. Daardoor was er geen meerderheid in de Tweede Kamer voor.

De weigering van de VVD had te maken met het feit dat de liberalen gingen regeren met het CDA. De christendemocraten waren (en zijn nog steeds) tegen algemene acceptatieplicht. Dat heeft te maken met de christelijke achterban. Een deel van de christelijke scholen hecht nog steeds zeer aan de wettelijke mogelijkheid om leerlingen op grond van de religieuze uitgangspunten te weigeren.

Slob ‘hogelijk verbaasd’

Toenmalig Tweede Kamerlid en de huidige ChristenUnie-onderwijsminister Arie Slob liet in 2010 weten dat hij ‘hogelijk verbaasd’ was over het wetsvoorstel voor algemene acceptatieplicht. Volgens hem gebeurt het bijna nooit dat leerlingen worden geweigerd.

Het is maar de vraag of de VVD onder leiding van Dijkhoff (die in 2010 nog niet in de Tweede Kamer zat) wel zal volhouden nu het over een modernisering van artikel 23 gaat. De liberalen zitten immers weer in een regering met het CDA en dit keer bovendien met de ChristenUnie.

De SGP sprak destijds van ‘een bom onder de vrijheid van onderwijs’ en die partij is voor de VVD vaak een laatste strohalm om dingen gedaan te krijgen. Het is een niet geheel onlogische gedachte dat de bereidheid van de SGP om de VVD te steunen, zal afnemen als de liberalen gaan hameren op modernisering van artikel 23.

‘Religieuze scholen gaan segregatie tegen’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Confessionele scholen die religiositeit en religieuze diversiteit serieus nemen gaan segregatie tegen. Dat beweert theoloog Toke Elshof, die in de raad van toezicht zit van de christelijke profielorganisatie Verus.

Op de opiniepagina van Trouw reageert ze op een ingezonden stuk in diezelfde krant van directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB en zijn collega Marco Frijlink van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO).

Concept School!

Zij benadrukken dat scholen op religieuze grondslag achterhaald zijn en voor maatschappelijke segregatie zorgen. Teegelbeckers en Frijlink dringen er op aan eindelijk de verzuiling achter ons te laten. Ze pleiten voor het concept School!, dat voorziet in ‘scholen’ van en voor iedereen zonder denominatieve voorvoegsels.

Elshof reageert ook op een opinieartikel van Carel Verhoef, historicus en oud-conrector van het protestants-christelijke Marnix College in Ede. Hij ziet dat artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs segregatie mogelijk maakt. Dat vindt hij uitermate onwenselijk. Daarom pleit hij voor de gemengde school en voor een modernisering van artikel 23.

Religieuze diversiteit

In haar opiniestuk stelt theoloog Elshof dat confessionele scholen helemaal niet voor segregatie hoeven te zorgen. Voorwaarde is dan wel dat ze religieuze diversiteit serieus nemen. Ze wijst er bovendien op dat op bijvoorbeeld christelijke scholen allang niet meer alleen kinderen uit christelijke gezinnen zitten.

Segregerende scheidslijnen slechten!

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

In Nederland denken we graag in hokjes en dat is een slechte zaak! Hopelijk wordt de Inspectie van het Onderwijs gehoord, nu die wederom alarm slaat over de toenemende segregatie.

In De Staat van het Onderwijs 2019 is de inspectie er buitengewoon helder over dat de kwaliteit van ons onderwijs gevaar loopt door de toenemende segregatie. De inspectie constateert dat het voor jongeren met verschillende achtergronden steeds moeilijker wordt om elkaar te ontmoeten. Als dat niet meer gebeurt, kunnen ze ook niet meer in school van elkaar leren. Dat is een ontwikkeling die de samenleving onder druk zet.

VOS/ABB hamert er al jaren op dat het een slechte zaak is om in hokjes te denken. In een gezonde samenleving leef je immers met elkaar samen. Dat betekent ook dat onze kinderen met elkaar samen moeten leren en leven. In de ideale situatie doen ze dat in de school als minisamenleving waarin diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect centraal staan. De openbare school is wat mij betreft de plek waar dat het beste kan. Openbaar onderwijs is immers per definitie van en voor iedereen.

Concept School!

Nog mooier zou het zijn als al het onderwijs uitgaat van diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect. Daarvoor heeft VOS/ABB met de vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) een wenkend toekomstperspectief: concept School!. Dit concept voorziet in scholen die boven artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs en de denominaties uitstijgen.

Dus laten we over de schaduw van artikel 23 heen springen en de segregerende scheidslijnen tussen openbare, protestants-christelijke, rooms-katholieke, islamitische of wat voor scholen dan ook slechten! Zo kunnen we ervoor zorgen dat er ‘scholen’ komen waarin álle kinderen elkaar ontmoeten en met en van elkaar leren. Op die manier kunnen we werken aan een in alle opzichten gezonde samenleving!

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

 

Historicus Carel Verhoef pleit voor inperking artikel 23

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Historicus Carel Verhoef pleit op de opiniepagina van Trouw voor een inperking van artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. De voormalige conrector van het protestants-christelijke Marnix College in Ede stelt dat de huidige vrijheid van onderwijs leidt tot ‘versplintering van onze samenleving’.

De vrijheid van onderwijs veroorzaakt volgens Verhoef ‘enorme segregatie’ en bepaalt tevens ‘dat de staat zich niet mag bemoeien met de inhoud van het onderwijs’. Het verzuilde onderwijs dat een gevolg is van artikel 23 noemt hij ‘achterhaald’. Wat betreft de maatschappelijke ‘versplintering’ noemt hij ‘de honderden jongeren (…) die zich tegen onze westerse samenleving verzetten en die zich geen Nederlanders voelen’.

Gemengde school

Verhoef: ‘De school is de enige plaats waar alle kinderen, ongeacht hun achtergrond, bij elkaar gebracht kunnen worden. Via de vakken levensbeschouwing en burgerschapsvorming wordt hen kennis van andere godsdiensten en levensbeschouwingen bijgebracht en worden hen de waarden en normen van onze westerse beschaving en de grondslagen van onze parlementaire democratie aangeleerd.’

Hij pleit ervoor om artikel 23 van de Grondwet zodanig in te perken ‘dat het niet langer mogelijk is om scholen op te richten en te onderhouden op grond van een godsdienstige overtuiging’. Het openbaar onderwijs en bijzonder onderwijs op godsdienstige grondslag zouden wat hem betreft moeten worden samengevoegd tot ‘de gemengde school voor alle gezindten’.

Concept School!

Het pleidooi van Verhoef heeft veel raakvlakken met concept School!. Dit door VOS/ABB en de Verenging Openbaar Onderwijs ontwikkelde toekomstideaal gaat ervan uit dat er geen openbare, christelijke, islamitische of wat voor scholen dan ook meer zijn, maar ‘scholen’ die de verzuiling voorbij zijn. Het concept School! gaat uit van algemeen toegankelijk onderwijs dat kinderen vormt op basis van diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect.

VOS/ABB had in juni 2015 een interview met Verhoef naar aanleiding van de publicatie van zijn boek Inperking vrijheid van onderwijs. De maatschappelijke noodzaak tot herziening van artikel 23 van de grondwet.

In maart 2016 was Verhoef een van de sprekers op een door VOS/ABB en de Universiteit voor Humanistiek georganiseerde symposium over de vrijheid van onderwijs.

Eveneens in maart 2016 verscheen in Trouw een opiniestuk van Verhoef naar aanleiding van een interview met ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, die destijds zei dat er  in liberale kringen de wens zou zijn om een rekening te vereffenen met het christelijk onderwijs.

‘Politieke hetze’ tegen Cornelius Haga Lyceum

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Leerlingen en leraren van het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam worden ‘meegezogen in een politieke hetze’. Dat stelt onderzoeker Johan Lievens van de Vrije Universiteit in Amsterdam in een interview met de christelijke profielorganisatie Verus. Hij is onlangs gepromoveerd op een onderzoek naar de vrijheid van onderwijs.

‘Het is politiek niet helemaal kosjer om deze school via een publiek proces te beoordelen’, zegt Lievens tegen Verus. ‘Geef de onderwijsinspectie de ruimte om haar rol te spelen in plaats van als individuele politicus beslissingen te nemen op basis van losse constateringen en vermoedens.’

Artikel 23

Het wijzigen van artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs, zoals bijvoorbeeld door de SP wordt gesuggereerd, om alle scholen te dwingen bepaalde grondrechten te eerbiedigen, is volgens Lievens niet nodig. ‘Dat kan volgens mij nu al: alle grondrechten staan op gelijke hoogte. Het is al in de onderwijswetgeving opgenomen dat we vereisen dat scholen jongeren opleiden in een pluralistische samenleving met respect voor anderen. Dat kan scherper geformuleerd worden, maar vereist geen aanpassing van de Grondwet.’

De islamitische school raakte in opspraak vanwege het onderwijs dat niet goed zijn voor de democratie en gericht zou zijn tegen integratie. Bovendien zou het bestuur het werk van de Inspectie van het Onderwijs onmogelijk hebben gemaakt. Tevens zouden er contacten zijn geweest tussen het schoolbestuur en een islamitische terreurorganisatie.

Lees meer…

‘PO-Raad moet aanzet geven tot ontzuiling onderwijs’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als we het verzuilde onderwijsbestel achter ons laten, komen er volgens HR-adviseur Willem Duifhuis miljarden euro’s vrij. Hij roept in een opiniestuk de PO-Raad op het initiatief te nemen om het huidige bestel te reorganiseren.

Duifhuis: ‘Voor basisonderwijs aan pakweg 1500 leerlingen worden soms wel 15 basisscholen in de lucht gehouden. Veelal vanuit de verschillende zuilen. Die leerlingen zouden ook naar drie grote scholen kunnen gaan. Scheelt 12 schoolgebouwen, 12 directeuren en heel veel bestuurskosten. En het stoppen van het betalen van geld aan schoolbesturen van welk geloof dan ook levert daarnaast een bijdrage aan de versterking van het onderwijs én brengt meer samenhang in de samenleving.’

‘Misschien is het idee om de kosten van de verzuiling eens goed in beeld te brengen. De PO-Raad kent vast wel iemand die dat kan. Vraag is uiteraard of de PO-Raad het aandurft. Er zitten immers de nodige mensen aan tafel die grote belangen hebben bij de huidige verdeling van de gelden’, aldus Duifhuis, die HR-adviseur in het primair onderwijs en vader van twee schoolgaande kinderen is.

Lees het opiniestuk van Willem Duifhuis

 

 

Artikel 23: onderwijs op basis van religie achterhaald!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De vrijheid om scholen te stichten op religieuze gronden heeft haar langste tijd gehad. Het is tijd voor de ontmanteling van het achterhaalde verzuilde onderwijsbestel op basis van grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs. Dat benadrukken directeur-bestuurder Marco Frijlink van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB op de opiniepagina van Trouw.

Zij schrijven dat het openbaar onderwijs traditioneel de plek is waar iedereen welkom is, ongeacht religie of levensovertuiging. ‘Sterker nog, het openbaar onderwijs is de plek bij uitstek waar kinderen van allerlei gezindten elkaar ontmoeten op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect, juist ook voor elkaars verschillen. Wij zijn ervan overtuigd dat dit de beste voorbereiding vormt op zelfstandig functioneren en constructief samenleven in onze pluriforme maatschappij.’

Verre van ideaal

Frijlink en Teegelbeckers verwijzen in hun opiniestuk naar de ophef over de ruimte die het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam neemt – ‘en kán nemen’ – op basis van de vrijheid van onderwijs. ‘Onder die vrijheid worden op deze school onder andere jongens en meisjes uit elkaar gehouden en zouden niet praktiserende moslims niet welkom zijn als leerkracht. Nog los van mogelijke misstanden is direct duidelijk dat een school als deze ver af staat van ons ideaalbeeld.’

Volgens hen kan de Inspectie van het Onderwijs haar werk niet goed doen vanwege artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. ‘Artikel 23 zorgt ervoor dat ouders scholen kunnen oprichten en dat de overheid zich niet mag bemoeien met de levensbeschouwelijke leest waarop die scholen zijn geschoeid. Als gevolg hiervan mag de overheid zich alleen met de onderwijskwaliteit, maar niet met de invulling van de geloofsrichting bemoeien.’

Achterhaald

‘Laat er geen misverstand over bestaan, de vrijheid van onderwijs brengt ons ook nu nog goede dingen. Het zorgt er potentieel voor dat de ouderbetrokkenheid bij de invulling en de kwaliteit van het onderwijs groot is. Maar de invulling is wel achterhaald. Steeds meer ouders kiezen een school op basis van het pedagogisch-didactisch concept. En hoeveel katholieke en protestants-christelijke scholen geven niet aan ‘eigenlijk weinig meer te doen’ aan hun religieuze identiteit?’, aldus Frijlink en Teggelbeckers.

Zij vinden dat betrokkenheid van ouders bij onderwijs een groot goed is, maar dat artikel 23 toe is aan herziening. ‘Het is tijd voor de ontmanteling van het achterhaalde verzuilde onderwijsbestel. Scholen moeten zich kunnen blijven onderscheiden op grond van pedagogisch- didactische aanpak, maar niet meer op basis van religie.’ Daarnaast mag volgens hen burgerschapsvorming in de Grondwet worden verankerd. ‘Dit betreft het aanleren van kennis en vaardigheden die noodzakelijk zijn om als verantwoordelijk burger bij te dragen aan het goed functioneren van de rechtsstaat.’

Concept School!

VOS/ABB en VOO pleiten al jaren voor onderwijs dat boven artikel 23 en de denominaties zal zijn uitgestegen, met ‘scholen’ die voor alle leerlingen toegankelijk zijn. ‘Dit concept noemen wij School!. Alle scholen zullen in de toekomst op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect aandacht moeten hebben voor diversiteit en levensbeschouwing. Deze verandering zal een cruciale en noodzakelijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van onze pluriforme samenleving.’

‘Artikel 23 maakt onderwijs mogelijk dat we niet willen’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het blijft dweilen met de kraan open zolang we artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs ongemoeid laten. Dat stelt historicus Gert Jan Geling in een opiniestuk in Trouw naar aanleiding van de situatie rond het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.

Het onderwijs aan het Cornelius Haga Lyceum zou niet goed zijn voor de democratie en gericht zijn tegen integratie. Bovendien zou het bestuur het werk van de Inspectie van het Onderwijs onmogelijk hebben gemaakt. Tevens zouden er contacten zijn geweest tussen het schoolbestuur en een islamitische terreurorganisatie.

Privileges confessioneel onderwijs

Volgens Geling zit de kern van het probleem in de huidige vorm van artikel 23. Hij wijst met name op lid 6 en lid 7, die het confessioneel onderwijs privileges verleent op grond waarvan scholen als het Haga Lyceum gesticht en in stand gehouden kunnen worden.

‘Zolang we een grondwetsartikel hebben dat dit soort scholen de vrijheid geeft om zich te vestigen, blijft het proberen dit tegen te gaan onbegonnen werk. We kunnen dan wel zeggen ‘dit willen we niet’, maar dankzij de Grondwet mag het uiteindelijk gewoon wel, en moeten gemeenten, en de Rijksoverheid, zich in de gekste bochten wringen om de oprichting en verspreiding van dergelijke salafistische scholen te voorkomen.’

Lees meer…

SP wijt situatie Cornelius Haga Lyceum aan artikel 23

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De regering moet slechte scholen kunnen sluiten en foute bestuurders kunnen ontslaan. Dat zegt SP-Tweede Kamerlid Jasper van Dijk naar aanleiding van de situatie rond het omstreden islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Hij hekelt in dit kader artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs.

Het onderwijs aan het Cornelius Haga Lyceum zou niet goed zijn voor de democratie en gericht zijn tegen integratie. Bovendien zou het bestuur het werk van de Inspectie van het Onderwijs onmogelijk hebben gemaakt. Tevens zouden er contacten zijn geweest tussen het schoolbestuur en een islamitische terreurorganisatie.

Artikel 23

Van Dijk hekelt in dit kader artikel 23, omdat dit grondwetsartikel volgens hem het aanpakken van islamitische, christelijke en joodse scholen vrijwel onmogelijk maakt.

Hij wijst erop dat schoolbestuurders niet kunnen worden ontslagen als er sprake is van antidemocratisch onderwijs of wanneer integratie wordt tegengewerkt. Van Dijk wil de wet op dat punt aanscherpen.

Moderniseren

Hij voegt daaraan toe dat artikel 23 moet worden gemoderniseerd. ‘Wij willen dat scholen algemeen toegankelijk worden en niet langer een deurbeleid kunnen voeren op grond van religie’, aldus de SP’er.

Lees meer…

‘Mensenrechten en fundamentele vrijheden in artikel 23’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘We willen in de Grondwet vastleggen dat er wetten moeten komen die scholen verplichten eerbied voor mensenrechten en de fundamentele vrijheden bij te brengen’, zegt PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher in de Volkskrant.

Asscher reageert in de krant op de ophef die is ontstaan rond het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Het onderwijs van deze school – vernoemd naar de eerste Nederlandse consul in het voormalige Ottomaanse Rijk – zou niet goed zijn voor de democratie en gericht zijn tegen integratie. Bovendien zou het bestuur het werk van de Inspectie van het Onderwijs onmogelijk hebben gemaakt. Tevens zouden er contacten zijn geweest tussen het schoolbestuur en een islamitische terreurorganisatie.

Onderwijsminister Arie Slob zegt dat hij de bekostiging van de school zal opschorten als die de inspectie blijft tegenwerken. De vier grote steden deden dinsdag een oproep om harder op te treden tegen extremistische invloeden in het onderwijs. Zij willen niet dat het Cornelius Haga Lyceum uitbreidt naar steden als Den Haag en Utrecht. Slob heeft in reactie hierop gezegd dat het vereiste aantal leerlingen waarschijnlijk niet wordt gehaald en dat aanvragen voor bekostiging daarom zullen worden afgekeurd.

Artikel 23

PvdA-leider Asscher zegt nu in de Volkskrant dat de werkwijze van de islamitische school voor voortgezet onderwijs in Amsterdam aantoont dat grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs moet worden aangepast.

‘Het is mooi dat scholen een eigen identiteit hebben, maar als we scholen willen tegenhouden die kinderen niet goed voorbereiden op deze maatschappij, dan zwaaien ze altijd met artikel 23. Dat is bizar’, aldus Asscher. Hij komt met een voorstel voor een nieuwe wettekst. ‘We willen in de Grondwet vastleggen dat er wetten moeten komen die scholen verplichten eerbied voor mensenrechten en de fundamentele vrijheden bij te brengen.’

Lees meer…

Concept School!

VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) pleiten al jaren voor het concept School!. Dit concept voorziet in onderwijs dat boven artikel 23 en de denominaties zal zijn uitgestegen.

Het idee achter het concept School! is dat er geen openbare, christelijke, islamitische of wat voor scholen dan ook meer zijn, maar ‘scholen’ die voor alle leerlingen toegankelijk zijn. Alle scholen in de toekomst zullen op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect aandacht hebben voor diversiteit en levensbeschouwing.

Lees meer…

Elke leerling welkom en zorg voor kansengelijkheid!

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

Elke leerling welkom, recht op goed en kosteloos onderwijs en kansengelijkheid. Het is mooi dat Lodewijk Asscher van de PvdA zich hiervoor sterk maakt, want dit zijn uitgangspunten die bij het onderwijs van de 21e eeuw passen. Alleen is het nogal tijdrovend en wellicht ook niet zo kansrijk om dit in de Grondwet te regelen.

Het is raar dat het onderwijs in Nederland ruim 100 jaar na invoering van artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs nog steeds uitgaat van uitsluiting van leerlingen. Althans, dat het bijzonder onderwijs daarvan mag uitgaan. In het openbaar onderwijs is iedereen per definitie welkom. Openbare scholen zijn immers van en voor iedereen. Dat is onze kracht.

Het bijzonder onderwijs kan echter nog steeds met de Grondwet in de hand leerlingen uitsluiten. Bijvoorbeeld als de levenswijze van een kind of diens ouders niet zou passen bij de religieuze grondslag van de school. Nu gebeurt dat tegenwoordig nog maar zelden, maar deze grondwettelijke mogelijkheid bestaat nog steeds.

Bovendien zet het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen dat onderwijsminister Arie Slob van de ChristenUnie propageert, nog eens de poorten wagenwijd open voor allerlei scholen waarin juist in hokjes wordt gedacht en niet vanuit de brede maatschappelijke taak die het onderwijs heeft.

Waarom bang zijn?

Nu stellen politici van christelijke partijen altijd dat een grondwetswijziging voor algemene toegankelijkheid niet nodig is, omdat ’98 procent van de bijzondere scholen een open toelatingsbeleid heeft’, zoals CDA-Kamerlid Michel Rog direct na het bekend worden van het plan van Asscher nog maar eens twitterde. Als dat zo is, waarom kunnen we het dan eindelijk niet eens goed regelen in de wet? Het bijzonder onderwijs hoeft toch nergens bang voor te zijn?

Bijzonder is ook de reactie van de christelijke profielorganisatie Verus. Die vergelijkt het plan van Asscher met een mitrailleur waarmee hij zou proberen een mug dood te schieten. Muggen zijn irritant, maar of hier sprake is van een mitrailleur? Ik denk eerder dat Asscher deze mug netjes wil elimineren. Om voor eens en altijd geregeld te hebben dat leerlingen uitsluiten niet meer kan. Ik denk dat Verus het daar roerend mee eens is!

Via de Grondwet?

Je kunt je wel afvragen of Asscher het via de weg van de Grondwet praktisch aanpakt. Algemene toegankelijkheid kun je ook via een wetswijziging regelen. In 2005 al kwam de PvdA met een voorstel daartoe. Onder andere de huidige coalitiepartners VVD en D66 willen dat ook. Dat het nog steeds niet is geregeld, komt door de christelijke coalitiedwang van de afgelopen jaren en nu.

Dus in de huidige kabinetsperiode, met het CDA en de ChristenUnie in de regering, zal het wederom een lastige zaak worden. Tenzij men het maatschappelijke belang laat prefereren boven het ‘hokjesdenken’. Ook binnen de discussie over het wetsvoorstel ’n ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen’ pleiten we vanuit VOS/ABB voortdurend voor algemene toegankelijkheid van scholen.

De procedure is zo ingericht dat het zomaar acht jaar kan duren voordat een grondwetswijziging is doorgevoerd. Die tijd hebben we niet, want algemene toegankelijkheid van het onderwijs met daaraan verbonden kansengelijkheid voor alle leerlingen is een urgente maatschappelijke kwestie. Dat zou ook dit kabinet serieus moeten nemen!

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

‘Leerrecht en algemene toegankelijkheid in artikel 23’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

PvdA-leider Lodewijk Asscher wil artikel 23 van de Grondwet aanpassen. Hij pleit ervoor in het artikel over de vrijheid van onderwijs op te nemen dat elk kind recht heeft op onderwijs en gelijke kansen. Ook wil hij algemene toegankelijkheid regelen, zodat het bijzonder onderwijs geen leerlingen meer kan weigeren.

VOS/ABB heeft op verzoek van de PvdA meegedacht over de wijze waarop het meer dan 100 jaar oude grondwetsartikel 23 beter kan aansluiten bij de realiteit van de 21e eeuw. Daarbij spelen in het kader van kansengelijkheid leerrecht en algemene toegankelijkheid een essentiële rol.

Elke leerling welkom

Nu is het nog zo dat bijvoorbeeld een christelijke school met de Grondwet in de hand leerlingen mag weigeren als die niet bij de godsdienstige uitgangspunten van de school zouden passen. Als het aan Asscher ligt, verdwijnt die mogelijkheid uit artikel 23.

Hij wil alle scholen wettelijk verplichten elke leerling te accepteren, ook als het kind of diens ouders een andere levensovertuiging huldigen dan de school. Wel mag worden verwacht dat alle leerlingen en hun ouders de grondslag van de school respecteren.

In het openbaar onderwijs is het per definitie altijd al zo dat elke leerling welkom is. Openbaar onderwijs is immers van en voor iedereen. Met algemene toegankelijkheid zou dit ook gaan gelden voor het – eveneens door de overheid bekostigde – bijzonder onderwijs.

Kansengelijkheid

Daarnaast wil Asscher in de Grondwet opnemen dat elk kind in Nederland leerrecht krijgt en dat het onderwijs voor ouders kosteloos is. Algemene toegankelijkheid, leerrecht en kosteloos onderwijs zijn volgens Asscher nodig voor kansengelijkheid.

Nu is het nog zo dat sommige bijzondere scholen zeer hoge vrijwillige ouderbijdragen vragen. Geen enkele school die zo’n hoge bijdrage vraagt, zal erkennen dat dit middel wordt ingezet om leerlingen van ouders met een lage sociaal-economische status te weren. De realiteit is echter dat met hoge bijdragen dit effect wel degelijk wordt bereikt.

Asscher wil in artikel 23 van de Grondwet handhaven dat ouders met geld van de overheid een school op religieuze grondslag mogen stichten. Het moet volgens hem wel moeilijker worden voor bijvoorbeeld orthodox-christelijke en islamitische scholen om geen aandacht te schenken aan onderwerpen die bij bepaalde doelgroepen gevoelig kunnen liggen, zoals seksuele diversiteit en de Holocaust.

Kwestie van lange adem

Algemene toegankelijkheid is een thema waar de PvdA al lange tijd aan werkt. Toenmalig PvdA-Tweede Kamerlid en huidig SER-voorzitter Mariëtte Hamer kwam in 2005 met een voorstel voor algemene acceptatieplicht. Toen de PvdA echter samen met het CDA en de ChristenUnie in het kabinet-Balkenende plaatsnam, verdween het onder druk van de christelijke coalitiedwang in de la.

In 2010, toen de sociaal-democratische deelname aan het kabinet werd beëindigd, kwam Hamer opnieuw met het voorstel. De liberale VVD liet later dat jaar weten het voorstel niet te zullen steunen, waardoor er geen meerderheid in de Tweede Kamer voor was. Die weigering had te maken met het feit dat de VVD ging regeren met het CDA. Er was dus wederom sprake van christelijke coalitiedwang.

Slob ‘hogelijk verbaasd’

Voormalig PvdA-Kamerlid Loes Ypma, die later korte tijd voorzitter was van de christelijke profielorganisatie Verus, probeerde het in 2014 opnieuw om algemene acceptatieplicht in de wet vast te leggen. De huidige onderwijsminister Arie Slob die toen namens de ChristenUnie in de Tweede Kamer zat, reageerde ‘hogelijk verbaasd’.

Slob zei dat het PvdA-plan voor algemene toegankelijkheid een oplossing zou zijn voor een niet bestaand probleem, omdat er nauwelijks scholen zouden zijn die leerlingen weigeren. Hij benadrukte dat als er scholen zijn die misbruik maken van de vrijheid van onderwijs, de rechter hen op de vingers kan tikken.

Lees het plan van de PvdA

Lees ook het Algemeen Dagblad dat uitgebreid bericht over het plan van Asscher.

Eerste school in nieuwbouwwijk altijd openbaar!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

In een nieuwbouwwijk moet de eerste school altijd een openbare school zijn. Dat is een van de punten die VOS/ABB heeft ingebracht voor het gesprek in de Tweede Kamer over het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen.

Dat de eerste school in de wijk een openbare school moet zijn, vloeit direct voort uit artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Daarin staat immers dat de overheid ‘zich ten taak stelt voor alle burgers gelegenheid tot schoolonderwijs te verschaffen’ en dat de vervulling van die taak niet afhankelijk mag zijn ‘van het ontbreken van particulier initiatief’.

Er staat ook in dat onderwijs niet een zaak is ‘waarvan het belang door particulier initiatief moet blijken’, maar dat het ‘uit zichzelf een publiek belang’ is dat de overheid ‘geheel zelfstandig’ dient te behartigen’.

Niet nog meer segregatie!

De bijdrage van VOS/ABB gaat ook in op de huidige segregatie in het Nederlandse en het risico dat het wetsvoorstel op dit vlak met zich meebrengt. ‘Dit heeft met name te maken met de mogelijkheid dat eenieder straks een eigen school kan oprichten volgens een eigen gekozen grondslag. Ieder hokje een eigen school: de hokjesschool.’

Het wetsvoorstel gaat niet uitgaat van de huidige 19 vastgestelde richtingen, maar van ontelbare richtingen. Op basis van elke visie of grondslag kan er straks een school worden ingericht met een eigen toelatingsbeleid. ‘Dit wetsvoorstel geeft niet zozeer meer ruimte voor een verrijking van het onderwijsaanbod, maar zorgt voor meer ruimte voor segregatie’, zo staat in de bijdrage van VOS/ABB.

Algemene toegankelijkheid noodzakelijk

Een ander punt dat VOS/ABB in het licht van het tegengaan van segregatie noemt, is de noodzaak van algemene toegankelijkheid. ‘De gelijkheid van bekostiging van ons onderwijs moet er immers voor zorgen dat wij met ons allen kunnen genieten van ons onderwijs.’

Algemene toegankelijkheid botst niet met schoolkeuze, omdat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat slechts een klein percentage van de ouders bereid is extra te reizen voor een denominatie.

De punten die VOS/ABB heeft ingebracht, hebben nadrukkelijk de aandacht van de politiek. Dat bleek tijdens een gesprek in de Tweede Kamer over het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen.

Lees de bijdrage van VOS/ABB