In het rapport Samen of gescheiden naar school pleit het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) voor brede scholengemeenschappen en tegen categoraal georganiseerd onderwijs. Het SCP denkt dat met brede scholengemeenschappen de segregatie in het onderwijs en daarmee in de samenleving kan worden tegengaan.
Het SCP ziet dat in brede scholengemeenschappen waar vmbo, havo en vwo bij elkaar zitten, leerlingen met verschillende achtergronden elkaar meer ontmoeten dan op bijvoorbeeld categorale gymnasia. Dit is van belang, zo benadrukt het SCP, omdat onderwijs niet alleen is gericht op kwalificatie, maar ook op socialisatie en burgerschapsvaardigheden. In brede scholengemeenschappen ‘is socialiseren en leerlingen vormen tot actieve en verantwoordelijke burgers (…) eenvoudiger en op natuurlijker wijze te realiseren’, zo staat in het rapport.
In dit kader benadrukt het SCP dat leerlingen op school ‘kennis kunnen nemen van en leren omgaan met andere opvattingen en waarden dan die van henzelf en van medeleerlingen uit een vergelijkbaar milieu’. Dat is van belang, omdat ‘interculturele en bredere sociale vaardigheden in het algemeen steeds belangrijker (worden) in een diverse en complexe samenleving’.
Het SCP benoemt ook de problemen die brede socialisatie in de praktijk met zich mee kan brengen. Sommige onderwerpen blijken in de klas moeilijk bespreekbaar, zoals de discriminatie, racisme, de islam en seksuele diversiteit. Dat neemt niet weg, aldus het SCP, dat het nodig is met elkaar te leren en niet alleen maar te leren over de ander.
Breed of categoraal?
De discussie over de voordelen van brede scholengemeenschappen dan wel categorale scholen komt geregeld terug. Magazine Naar School! van VOS/ABB besteedde er in 2016 aandacht aan in het artikel Categoraal of breed, is dat the question?. Daarin komen onder andere de zorgen aan bod die de Inspectie van het Onderwijs toen uitte over groeiende kansenongelijkheid in het onderwijs en tweedeling in de maatschappij.
De Onderwijsraad komt medio april met een advies over onderwijskansen in relatie tot de huidige differentiatie in het voortgezet onderwijs. Daarin zal het ook nadrukkelijk gaan over het tegengaan van segregatie.