Tagarchief: fusie

Friezen starten fusieproces openbaar onderwijs

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Met de ondertekening van een intentieverklaring is het startschot gegeven voor het fusieproces tussen de Friese stichtingen Gearhing en Odyssee voor openbaar primair onderwijs.

Gearhing en Odyssee zijn actief in het zuidwesten van de provincie Fryslân. Ze hebben dezelfde missie: passend onderwijs voor álle leerlingen. Gearhing heeft vooral scholen op het platteland, Odyssee vooral in de stad Sneek. Ze willen hun kennis en expertise op het gebied van ondersteunende processen bundelen en efficiënter inkopen.

‘De scholen behouden hun eigen identiteit. Leerlingen en ouders merken vrijwel geen verschil met de huidige situatie. Leerkrachten behouden hun eigen school en groep, maar kunnen straks beter worden ondersteund en hebben meer kansen voor ontwikkeling en mobiliteit’, zo melden Gearhing en Odyssee.

Het fusieproces is vanaf de zomer 2018 voorbereid met onder andere een onafhankelijk vooronderzoek op de kans van slagen van het samengaan van beide organisaties. De resultaten zijn aan beide gemeenschappelijke medezeggenschapsraden en raden van toezicht voorgelegd en als zeer positief bestempeld.

OCW mag geen fusiecompensatie terugvorderen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het kan niet zo zijn dat het ministerie van OCW na een fusie van scholen de spelregels verandert en dan ineens met terugwerkende kracht fusiecompensatie terugvordert. Dat heeft de rechtbank Oost-Brabant bepaald.

OCW vorderde ruim 3,5 ton terug van Stichting GOO. De reden hiervoor was dat bij de samenvoeging in 2014 van de protestants-christelijke Ds. Swildenschool en de rooms-katholieke Michaëlschool in Gemert tot Kindcentrum De Samenstroom geen leerlingen van de eerstgenoemde school naar de fusieschool overgingen. De Inspectie van het Onderwijs oordeelde op basis hiervan dat er in feite geen sprake was van een fusie, waarvoor OCW wel geld beschikbaar had gesteld.

Stichting GOO voerde aan dat ten tijde van de samenvoeging nergens vermeld stond dat er leerlingen naar de fusieschool moesten overgaan. Het vereiste van een substantiële instroom op de fusieschool is pas voor het eerst in april 2015 vermeld. Dat was dus ná het samengaan van de Ds. Swindenschool en de Michaëlschool.

De rechtbank oordeelt dat Stichting GOO op het moment van de fusie inderdaad niet kón weten dat de minister de overgang van een substantieel deel van de leerlingen zou gaan eisen. Daarom mag het ministerie de fusiecompensatie niet terugvorderen.

Lees de uitspraak

Informatie: Onderwijsjuristen, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, onderwijsjuristen@vosabb.nl

 

 

Ook zonder fusietoets menselijke maat behouden

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Schoolbesturen moeten oog blijven houden voor de menselijke maat in het onderwijs, ook nu sinds 1 januari de fusietoets niet meer bestaat. Dat is de strekking van het essay Schaal in beschouwing van professor Renée van Schoonhoven van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Socioloog en onderwijswetenschapper Van Schoonhoven pleit voor referentiepunten voor fusievoornemens. Met dergelijke referentiepunten kunnen schoolbestuurders, toezichthouders en stakeholders zicht houden op schaalvergroting in het primair en voortgezet onderwijs. Het gaat bijvoorbeeld om referentiepunten met betrekking tot gemiddelde schoolgrootte, verdeling van schoolsoorten en soorten bestuursvormen.

‘Zicht houden op schaalgrootte is van groot belang omdat de ontwikkeling van schaal veel zegt over de ontwikkeling van onderwijs in onze samenleving. Door het blijvend in beschouwing nemen van schaalgrootte in het funderend onderwijs kunnen we in ieder geval met elkaar zien wat er gebeurt’, aldus Van Schoonhoven.

Download het essay Schaal in beschouwing, dat op maandag 14 januari is gepresenteerd tijdens het afscheidssymposium van de Commissie Fusietoets Onderwijs. Het symposium werd gehouden bij Driestar educatief in Gouda.

Terugvordering fusiegeld kost 100 voltijdsbanen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Met de terugvordering van fusiegeld is een bedrag aan fusiescholen ontrokken waarmee honderd voltijdsbanen van leraren kunnen worden betaald. Dat blijkt uit antwoorden van de onderwijsministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob op vragen vanuit de Tweede Kamer over de tweede suppletoire begroting 2018.

Een fusieschool heeft recht op fusiecompensatie als ná de fusie blijkt dat er daadwerkelijk leerlingen zijn overgegaan van de opgeheven school naar de fusieschool. Het bestuur van de fusieschool maakt echter al daarvóór kosten, bijvoorbeeld voor leraren die overgaan naar de fusieschool.

Dus terwijl de fusiecompensatie vanaf de fusiedatum wordt toegekend, wordt achteraf op basis van de eerste leerlingentelling ná de fusie bekeken hoe het daadwerkelijk zit met de leerlingenstroom. Dan kan worden besloten tot terugvordering van fusiegeld.

Overheid wentelt risico af

VOS/ABB heeft er herhaaldelijk op gewezen dat schoolbesturen niet door een glazen bol in de toekomst kunnen kijken, terwijl ze wel genoodzaakt zijn om voor de ongewisse toekomst kosten te maken.

De terugvordering van 6,8 miljoen euro aan fusiegelden door de Inspectie van het Onderwijs is het navrante bewijs voor het feit dat de rijksoverheid de financiële risico’s die aan fusies zijn verbonden op de besturen van fusiescholen afwentelt.

De ministers erkennen in hun antwoorden dat het inderdaad zo werkt: ‘Dit is mogelijk omdat ouders van leerlingen van de opgeheven school de vrijheid hebben om hun kind niet naar de door het bestuur gekozen fusieschool te laten gaan.’

Het probleem speelt bij de besturen van 18 fusiescholen voor primair onderwijs.

Honderd banen

Als het bedrag dat de inspectie terugvordert wordt afgezet tot het aantal voltijdsbanen voor leraren, dan kan op basis van de genormeerde gemiddelde personeelslast van bijna 68.000 euro worden gesteld, dat de terugvordering 100 lerarenbanen kost.

Fusiecompensatieregeling kan geen stand houden!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Politiek en juridisch adviseur mr. Ronald Bloemers van VOS/ABB heeft een artikel geschreven over de fusiecompensatieregeling in het primair onderwijs. Hij legt daarin uit waarom deze regeling geen stand kan houden.

Bij de wettelijke term ‘scholenfusie of samenvoeging van scholen’ wordt slechts uitgegaan van de aanwezigheid van leerlingen. Er is bepaald dat minimaal 50 procent van de leerlingen van de school die bij een fusie wordt opgeheven, overgaat naar de fusieschool.

Bloemers wijst erop dat ‘deze beperkte definitie geen grondslag in de wet’ vindt. ‘Het is daarbij zeer opmerkelijk te noemen dat juist dat element als essentieel is aangemerkt om al dan niet te spreken over samenvoeging van scholen’, aldus Bloemers.

Lees het artikel Fusiecompensatieregeling kan geen stand houden! uit het tijdschrift School en Wet.

Wetsvoorstel afschaffen fusietoets naar Tweede Kamer

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het wetsvoorstel voor het afschaffen van de fusietoets in het primair en voortgezet onderwijs ligt bij de Tweede Kamer. Onderwijsminister Arie Slob laat weten dat de Raad van State er geen inhoudelijke opmerkingen over had. 

VOS/ABB heeft jarenlang gepleit voor het afschaffen van de fusietoets, omdat die samenwerking in krimpregio’s ernstig in de weg stond. Voorgenomen fusies moesten worden uitgesteld. Andere schoolbesturen kozen vanwege de fusietoets met tegenzin voor minder intensieve samenwerking dan ze voor ogen hadden.

In april van dit jaar werd bekend dat het kabinet had besloten de fusietoets af te schaffen. Het wetsvoorstel dat dit moet regelen, ligt nu dus bij de Tweede Kamer.

Totdat de fusietoets is verdwenen, vindt enkel een procedurele toetsing van fusies plaats.

Informatie: Onderwijsjuristen, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, onderwijsjuristen@vosabb.nl

Slob over fusies openbare en christelijke scholen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het voortgezet onderwijs zal niet ontkomen aan meer samenwerking of zelfs fusies, en dan zullen christelijke en openbare scholen elkaar op moeten zoeken. Dat zegt onderwijsminister Arie Slob in It Polytburo, het politieke televisieprogramma van Omrop Fryslân.

‘We weten dat er in 2030 12 procent minder leerlingen zullen zijn in het voortgezet onderwijs’, zegt Slob op de regionale Friese zender. Hij benadrukt dat het voortgezet onderwijs op tijd moet reageren op de krimp, ‘want als je dat niet doet, loop je vast’.

Hij waarschuwt de scholen dat ze niet de strijd met elkaar moeten aangaan, maar moeten gaan samenwerken. ‘Dat kan in een extreem geval ook betekenen dat openbaar en bijzonder onderwijs samengaan. Daar is ook ruimte voor.’ Het allerbelangrijkste is volgens hem dat leerlingen niet te ver moeten reizen.


VOS/ABB voorstander van afschaffing fusietoets

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

VOS/ABB heeft sinds de invoering in 2011 ervaren dat de wet fusietoets niets bijdraagt aan de toekomstbestendigheid van het onderwijs en steunt dan ook de voorgestelde afschaffing van deze wet. 

Dit staat in de bijdrage van VOS/ABB aan de internetconsultatie over het wetsvoorstel Afschaffing van de fusietoets in het funderend onderwijs. In deze bijdrage staat ook dat de fusietoets veel bureaucratie en administratieve lasten met zich meebrengt, ‘wat leidt tot een onwerkbare situatie’. Bovendien zorgt de fusietoets voor een afschrikwekkende werking, ‘waardoor in verschillende regio’s samenwerking niet van de grond kwam, terwijl dat wel nodig was’.

In de bijdrage wijst VOS/ABB er verder op dat de fusietoets voor het openbaar onderwijs in feite overbodig is, omdat de gemeenteraad altijd kan ingrijpen als blijkt dat de grondwettelijke vereiste alomtegenwoordigheid van het openbaar onderwijs in het geding is.

Iedereen kan een bijdrage leveren aan de internetconsultatie. Dat kan tot 6 augustus.

Minister doet niets met ideeën Commissie Fusietoets

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Minister Ingrid van Engelshoven van OCW voelt niets voor het voorstel van de Commissie Fusietoets Onderwijs om nog een meldpunt of een ondersteuningsfaciliteit voor medezeggenschapsraden in stand te houden.

De Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO) houdt op te bestaan. De minister had gevraagd om met ideeën te komen om de kennis en ervaring van de commissie te borgen. De CFTO gaf aan dat er een meldpunt en een ondersteuningsfaciliteit voor medezeggenschapsraden zouden kunnen komen.

Van Engelshoven heeft in een brief aan CFTO-voorzitter Lenie Dwarshuis echter laten weten daar niets voor te voelen. Ze wil wel dat de CFTO een conferentie organiseert of een bundel presenteert om de kennis en ervaring van de commissie over te dragen.

De CFTO verdwijnt, omdat het kabinet heeft besloten de fusietoets in het basis- en voortgezet onderwijs af te schaffen.

‘Zonder fusie minder geld naar onderwijs’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Zonder fusie en nieuwbouw kunnen de basisscholen in de Overijsselse gemeente Olst-Wijhe miljoenen euro’s minder aan goed onderwijs besteden, meldt de Stentor.

In de regionale krant staat dat elf basisscholen in de gemeente Olst-Wijhe zonder fusie en nieuwbouw de komende vijftien jaar een tekort oplopen van ruim 5 miljoen euro op onderhoud, energie en schoonmaak. Het gaat om geld dat anders naar onderwijs gaat.

Als er wel wordt gefuseerd, gaat het aantal basisscholen terug van elf naar zes. Dat worden nieuwe scholen, waarvan de gemeente de bouw betaalt.

Stichting De Mare voor openbaar primair onderwijs en de stichting Mijnplein voor christelijk en algemeen bijzonder onderwijs hebben uitgerekend dat ze na de geplande scholenfusies voldoende geld van het Rijk krijgen voor onderhoud, energie en schoonmaak, zodat er meer geld kan naar het onderwijs in de klas.

Lees meer…

Internetconsultatie over afschaffen fusietoets

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Tot 6 augustus kunt u meedoen aan de internetconsultatie over het afschaffen van de fusietoets in het primair en voortgezet onderwijs.

In april maakte het kabinet bekend de fusietoets in het funderend onderwijs te willen afschaffen. VOS/ABB is buitengewoon positief over dit voorstel, omdat de fusietoets samenwerking belemmert tussen schoolbesturen. Dit speelt met name in gebieden met demografische krimp en afnemende leerlingenaantallen.

Het afschaffen van de fusietoets zal er volgens het kabinet niet toe leiden dat er automatisch meer grote scholen komen. ‘Vaak gaat het om bestuurlijke fusies en blijven leerlingen gewoon in hetzelfde gebouw met dezelfde leraren les krijgen. In sommige situaties is het juist zo dat grote besturen het mogelijk maken om kleine scholen overeind te houden’, zo lichtte het kabinet in april het besluit toe.

Tot 6 augustus staat er een internetconsultatie open over het voorstel om de fusietoets af te schaffen. U kunt de internetconsultatie gebruiken om uw visie kenbaar te maken.

Ga naar de internetconsultatie

U schuift onder tijdsdruk Grondwet opzij. Mag dat?

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het fusieplan in Zeeuws-Vlaanderen dat voorziet in de opheffing van het openbaar voortgezet onderwijs in dat gebied en daarmee de Grondwet opzijschuift, is volgens onderwijsminister Arie Slob onder grote tijdsdruk tot stand gekomen. Dat heeft de minister gezegd tijdens een algemeen overleg in de Tweede Kamer over de gevolgen van demografische krimp op het onderwijs.

In Zeeuws-Vlaanderen bestaat het plan om de openbare Stedelijke Scholengemeenschap De Rede en het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege in Terneuzen samen te voegen tot een nieuwe christelijke school voor voortgezet onderwijs. In de statuten van de nieuwe organisatie staat niets vermeld dat nog verwijst naar het openbaar onderwijs.

Als de fusie volgens plan doorgaat, zou in heel Zeeuws-Vlaanderen geen openbaar voortgezet onderwijs meer zijn, terwijl in artikel 23 van de Grondwet heel duidelijk de eis van alomtegenwoordigheid van openbaar onderwijs staat vermeld. Het fusieplan is dus in strijd met de Grondwet.

VOS/ABB heeft hierover aan de bel getrokken in een brief aan de Tweede Kamer. Verschillende Kamerleden, onder wie Kirsten van den Hul van de PvdA, Roelof Bisschop van de SGP en Peter Kwint van de SP, wilden hierover opheldering van de minister. Die antwoordde dat het fusieplan onder grote tijdsdruk tot stand is gekomen.

Eppo Bruins, net als de minister van de ChristenUnie, benadrukt in reactie op het standpunt van VOS/ABB, dat de aanwezigheid van openbaar onderwijs van groot belang is voor een pluriform en divers aanbod.

De reactie van de minister doet de vraag rijzen of tijdsdruk een rechtvaardiging kan zijn om de Grondwet opzij te schuiven.

Gemeenteraad schuift bij scholenfusie Grondwet opzij

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De gemeenteraad van Terneuzen heeft dinsdagavond ingestemd met de fusie van de openbare Stedelijke Scholengemeenschap De Rede met het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege, meldt de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC). Het is opmerkelijk dat de raad hiermee akkoord is gegaan, omdat de fusie niet voldoet aan de grondwettelijke eis dat overal in Nederland openbaar onderwijs moet zijn.

Met de fusie verdwijnt het openbaar voortgezet onderwijs uit Zeeuws-Vlaanderen. De fusieschool krijgt een christelijke identiteit. In de statuten staat niets vermeld dat verwijst naar het openbaar onderwijs, terwijl dat op basis van de Grondwet overal in Nederland, dus ook in Zeeuws-Vlaanderen, voorhanden moet zijn.

De Zeeuwse krant schrijft dat het voor de gemeenteraad het belangrijkste is dat er goed voortgezet onderwijs in het gebied blijft bestaan en dat er nu moet worden doorgepakt. De raad heeft hiermee de grondwettelijk vereiste alomtegenwoordigheid van openbaar onderwijs opzijgeschoven.

De PZC meldt dat waarnemend directeur Piet de Witte van De Rede als inspreker in de raadscommissie nog wel heeft benadrukt dat de algemene toegankelijkheid voor leerlingen en docenten gegarandeerd blijft, maar dat staat niet als zodanig in de statuten.

Fusieplan Zeeuws-Vlaanderen botst met Grondwet

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als de fusieplannen voor het voortgezet onderwijs in Zeeuws-Vlaanderen ongewijzigd doorgaan, kunnen ouders die openbaar onderwijs willen daar nergens meer terecht. Adviseur Ronald Bloemers van VOS/ABB noemt dat in de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) een ‘unieke situatie’ die botst met de Grondwet.

Het voornemen is om de enige openbare middelbare school in Zeeuws-Vlaanderen, SSG De Rede in Terneuzen, per 1 augustus te laten opgaan in het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege. Als dat doorgaat, ontstaat de voor Nederland unieke situatie dat er in een groot gebied geen openbaar voortgezet onderwijs meer is, terwijl in artikel 23 van de Grondwet is vastgelegd dat dat wel moet.

Bloemers wijst erop dat in de statuten van de fusieschool helemaal nergens iets vermeld staat over openbaar onderwijs. Hij vindt dat buitengewoon vreemd, omdat ook ouders van leerlingen die bewust voor openbaar onderwijs kiezen zich in de nieuwe fusieschool moeten kunnen herkennen. ‘Anders loop je de kans dat nog meer leerlingen naar België trekken’, aldus Bloemers in de PZC.

Brief aan gemeenteraad

De gemeenteraad van Terneuzen spreekt aanstaande dinsdagavond over de voorgenomen fusie. VOS/ABB dringt er in een brief aan de gemeenteraad op aan om niet akkoord te gaan met het plan zoals dat nu voorligt, omdat dat dat niet voldoet aan de grondwettelijke eis dat overal openbaar onderwijs moet zijn.

Lees de brief

Kabinet schrapt fusietoets

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het kabinet heeft besloten de fusietoets voor het basis- en voortgezet onderwijs af te schaffen. Wel moet de betrokken medezeggenschapsraden met een fusie instemmen. Ook moet er een rapport worden opgesteld waarin de keuze voor de fusie wordt onderbouwd.

Schoolbesturen die samenwerking met elkaar zochten voor fusies, liepen vaak tegen de fusietoets op. Daardoor zijn in de afgelopen jaren fusies uitgesteld of werd er gekozen voor minder intensieve samenwerking. Het kabinet wil daarvan af.

Het afschaffen van de fusietoets zal er volgens het kabinet niet toe leiden dat er automatisch meer grote scholen komen. ‘Vaak gaat het om bestuurlijke fusies en blijven leerlingen gewoon in hetzelfde gebouw met dezelfde leraren les krijgen. In sommige situaties is het juist zo dat grote besturen het mogelijk maken om kleine scholen overeind te houden’, zo licht het kabinet het besluit toe.

Het zal enige tijd duren voordat de fusietoets uit de wet is verdwenen. Tot die tijd vindt enkel nog een procedurele toetsing plaats. De Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO) wordt opgeheven.

VOS/ABB heeft jarenlang gepleit voor het afschaffen van de fusietoets, omdat die samenwerking in krimpregio’s ernstig in de weg stond. Het is een goede ontwikkeling dat het kabinet (eindelijk) heeft besloten om de fusietoets af te schaffen.

Lees meer…

Minister en Tweede Kamer negeren Grondwet

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

Het is treurig te constateren dat de landelijke politiek geen oog heeft voor de grondwettelijke eis dat overal in Nederland openbaar onderwijs moet zijn.

De kwestie speelt nu in krimpgebied Zeeuws-Vlaanderen, waar door een voorgenomen fusie in Terneuzen het openbaar voortgezet onderwijs mogelijk verdwijnt. Het plan is om Openbare Scholengemeenschap De Rede, de enige openbare vo-school in Zeeuws-Vlaanderen, te laten opgaan in het christelijke Zeldenrust-Steelant College.

Openbaar onderwijs móet

Dat is de omgekeerde wereld: de grondwettelijke alomtegenwoordigheid van openbaar onderwijs betekent immers, kort gezegd, dat openbaar onderwijs móet en dat bijzonder onderwijs daarnaast mág.

We hebben over de kwestie in Zeeuws-Vlaanderen aan de bel getrokken bij onderwijsminister Arie Slob. De ChristenUnie-minister geeft niet thuis. Hij stelt doodleuk dat van die grondwettelijke eis kan worden afgeweken. Daarvoor is voor hem de kous af. Het is buitengewoon triest dat een minister zo met onze Grondwet omgaat.

De Eerste en Tweede Kamer hebben de afgelopen decennia vaak gedebatteerd over de noodzaak van instandhouding van het openbaar en bijzonder onderwijs, zoals bij het wetsvoorstel van de samenwerkingsschool, waarvoor de Grondwet zelfs is gewijzigd. De minister gaat in zijn retoriek volledig voorbij aan wat de beide Kamers als (grond)wetgever hierover hebben gebezigd.

Natuurlijk hebben wij deze onverkwikkelijke kwestie ook aan de orde gesteld in de Tweede Kamer, maar ook daar lijkt men zich er weinig van aan te trekken. Dat is vreemd, omdat juist de Tweede Kamer hier oog voor zou moeten hebben. Het gaat hier echt om het principe dat we in Nederland leven naar de regels die we met elkaar hebben vastgelegd. De Grondwet kun je niet zomaar opzijschuiven.

Samenwerkingsschool

Terwijl de oplossing zo simpel is: maak van de twee scholen voor voortgezet onderwijs in Terneuzen een samenwerkingsschool van zowel openbaar als bijzonder onderwijs, zoals dat ook elders in het land gebeurt. We hebben sinds 1 januari de wettelijke mogelijkheid om het zo te regelen. Dan mogen we verwachten dat de nieuwe wet in kwesties zoals in Zeeuws-Vlaanderen ook wordt benut!

Overigens is het nog geen gelopen race in Zeeuws-Vlaanderen. Minister Slob meldt dat de medezeggenschapsraden van de betrokken scholen er inmiddels mee akkoord zijn gegaan om de openbare school te laten opgaan in de christelijke buurman, maar dat is nog geenszins het geval. Bovendien moet de algemene ledenvergadering van het Zeldenrust-Steelant College zich er nog over uitspreken.

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

Minister verdedigt fusie Zeeuws-Vlaanderen

Gepubliceerd op door Lucy Beker

Minister Slob van Onderwijs gaat niet in op de waarschuwing van VOS/ABB dat het openbaar voortgezet onderwijs verdwijnt uit Zeeuws-Vlaanderen, hetgeen ongrondwettelijk is. Hij verdedigt een omstreden scholenfusie.

In zijn officiële reactie zegt Slob alleen dat hij het niet eens is met VOS/ABB  dat in Zeeuws-Vlaanderen het duale stysteem wordt uitgehold. Dit schrijft hij aan de Tweede Kamer over de kwestie in Zeeuws-Vlaanderen. Daar heeft het voortgezet onderwijs te maken met leerlingdaling door demografische krimp en weglek van leerlingen naar België.

Een speciaal hiervoor opgerichte Taskforce Zeeuws-Vlaanderen wil de problemen oplossen door de bestaande schoolbesturen te laten opgaan in één stichting op algemeen bijzondere grondslag, terwijl tegelijkertijd twee vo-scholen in Terneuzen fuseren. Dit betreft de openbare scholengemeenschap De Rede en het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege, die samen verdergaan als één christelijke school. Daarmee verdwijnt de laatste openbare vo-school uit Zeeuws-Vlaanderen.

Samenwerkingsschool garandeert openbaar onderwijs

VOS/ABB heeft de minister en alle betrokken instanties geadviseerd om een samenwerkingsschool in te richten in Terneuzen, om zo het openbaar onderwijs te garanderen. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt immers dat overal in Nederland openbaar onderwijs beschikbaar moet zijn, en de grondwet geldt natuurlijk ook voor Zeeuws-Vlaanderen.

Minister Slob wijst in zijn brief op lid 4 van artikel 23, waarin staat dat gemeenten de opdracht hebben te voorzien in een genoegzaam aantal openbare scholen, waarbij ‘bij wet van dit uitgangspunt kan worden afgeweken’. Volgens Slob betekent dit niet dat er in elke gemeente een school voor openbaar voortgezet onderwijs moet zijn. Hij vindt het wel essentieel dat voortgezet onderwijs voor alle jongeren breed toegankelijk en kosteloos is. Aan die eis zou het plan van de Taskforce volgens hem wel voldoen. Hij wijst erop dat de schoolbesturen in Zeeuws-Vlaanderen allemaal hebben ingestemd met de fusie.

Omroep Zeeland meldde recent dat ouders wel vraagtekens zetten bij de voorgenomen  scholenfusie in Terneuzen. In tegenstelling tot wat minister Slob schrijft, heeft de medezeggenschapsraad van De Rede (nog) niet ingestemd met de fusie.

Lees de Kamerbrief van minister Slob.

 

Ouders zetten vraagtekens bij fusie Zeeuws-Vlaanderen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Ouders zetten vraagtekens bij de voorgenomen fusie van de openbare Stedelijke Scholengemeenschap De Rede en het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege in Terneuzen, meldt Omroep Zeeland.

Volgens de regionale zender is het belangrijkste struikelblok bij de fusie het behoud van identiteit. Het plan tot fusie voorziet in een christelijke school waarin het openbaar onderwijs niet meer bestaat. Daarmee zou het openbaar voortgezet onderwijs uit Zeeuws-Vlaanderen verdwijnen.

‘Ik hoop dat kinderen hun eigen identiteit kunnen behouden. Gelovig of niet’, zo citeert Omroep Zeeland de vader van een leerling van De Rede. Er zijn ook ouders die vinden dat een christelijke school tegenwoordig nog maar heel weinig verschilt van een openbare school.

Fusie moet aan Grondwet voldoen

VOS/ABB benadrukt dat de voorgenomen fusie in Zeeuws-Vlaanderen indruist tegen de garantiefunctie van het openbaar onderwijs, zoals die is vastgelegd in artikel 23 van de Grondwet. 

Het uitgangspunt is kort gezegd dat openbaar onderwijs móet en dat bijzonder onderwijs mág. De Grondwet geldt (natuurlijk) ook voor Zeeuws-Vlaanderen, wat inhoudt dat De Rede als enige openbare vo-school in het gebied niet mag opgaan in een christelijke school.

Samenwerkingsschool

Een simpele oplossing is om in Terneuzen te kiezen voor een samenwerkingsschool van zowel openbaar als bijzonder onderwijs, zoals dat ook elders in het land gebeurt.

VOS/ABB adviseert alle betrokken instanties om het plan van aanpak mede op basis hiervan vorm te geven. Dan past het, zoals het hoort, binnen de nadrukkelijk vastgelegde kaders van de Nederlandse Grondwet.

MR-handreiking sluiting/fusie aangepast

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De Handreiking aan de MR voor het voorstellen van alternatieven bij fusie of sluiting van een school van het Expertisecentrum van Onderwijsgeschillen is aangepast.

In deze handreiking staat de procedure beschreven die de (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad ((G)MR) bij een fusie of sluiting van een school kan volgen. Ook staat erin wat de procedure kan zijn als het schoolbestuur een alternatief van de (G)MR afwijst.

WMS gewijzigd

De handreiking is aangepast aan een wijziging van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) per 1 januari 2018. Vanaf die datum is het verplicht om alle ouders te raadplegen voordat besluiten over fusie, sluiting, verandering van de grondslag of omzetting van een school worden genomen.

De WMS laat in het midden wie de raadpleging moet uitvoeren. Dat kan de voltallige MR, de oudergeleding of het bevoegd gezag zijn. Ook schrijft de wet niet voor hoe de raadpleging moet plaatsvinden.

In de handreiking wordt ervan uitgegaan dat de raadpleging van de ouders moet gebeuren voordat de MR zijn instemmings- of adviesbevoegdheid bij fusie of sluiting uitoefent en de MR in dit kader alternatieven wil voorstellen aan het bevoegd gezag.

Download aangepaste handreiking

Cursus ‘Help, we gaan fuseren!’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Fusies zijn gevoelige processen die ongeveer een jaar in beslag nemen. Hoe lopen deze processen? Wat is de rol van de medezeggenschapsraad? Wat zijn de do’s en don’ts? Deze cursus voor het primair onderwijs wordt op twee middagen (1 en 20 februari 2018) gegeven door Hans Teegelbeckers en Ronald Bloemers. 

De afgelopen jaren zijn er door de krimp veel fusiebewegingen geweest. Vooral in het primair onderwijs zet deze ontwikkeling zich door. VOS/ABB heeft de afgelopen jaren veel fusies begeleid en wil de kennis en ervaring op dit gebied graag met u delen.

In twee middagen nemen wij het gehele fusieproces met u door en behandelen alle mogelijke vragen. Hierbij komen de formele besluitvormingsmomenten voorbij, het te lopen proces en de planning, alle zaken die geregeld moeten worden (soms ook bij een notaris), de betrokkenheid van de gemeente en uiteindelijk de weg naar DUO.

Tevens bespreken we de formele zeggenschap van de medezeggenschapsraad en de berekening van de fusiefaciliteiten. Bovendien beschouwen we met u de rol van de Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO).

Waar en wanneer?

De cursus wordt op 1 en 20 februari gegeven in het kantoor van VOS/ABB in Woerden.

Deze cursus richt zich specifiek op bestuurders, directeuren en stafmedewerkers in het primair onderwijs. Er kunnen 15 mensen aan deelnemen (alleen leden van VOS/ABB!). Deelname kost 150 euro per persoon (btw-vrij).

Aanmelden

U kunt zich aanmelden door een mailtje te sturen naar welkom@vosabb.nl onder vermelding van ‘Help, we gaan fuseren!’. Vermeld in uw mail ook uw naam, de organisatie waarvoor u werkt en uw telefoonnummer.

Krimpaanpak Zeeuws-Vlaanderen moet binnen Grondwet

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Alle betrokkenen bij het proces in krimpregio Zeeuws-Vlaanderen om daar een adequaat aanbod van voortgezet onderwijs te behouden, zijn het met elkaar eens over een plan van aanpak. VOS/ABB juicht een breedgedragen en zorgvuldige aanpak toe op basis van de garantiefunctie van het openbaar onderwijs zoals die in de Nederlandse Grondwet is vastgelegd.

De positieve inzet van de ministeries van OCW en Binnenlandse Zaken, de provincie Zeeland, de drie gemeenten in Zeeuws-Vlaanderen en betrokken schoolbesturen is dat het gebied een adequaat aanbod van voortgezet onderwijs moet behouden.

Openbaar onderwijs

Een punt van nadrukkelijke aandacht is echter dat het plan van aanpak is gebaseerd op een advies van de Taskforce Zeeuws-Vlaanderen, die bij het opstellen daarvan geen oog heeft gehad voor de grondwettelijke garantiefunctie van het openbaar onderwijs.

De opzet is om van vier naar één schoolbestuur voor algemeen bijzonder onderwijs en van vier scholen naar drie scholen voor voortgezet onderwijs te gaan. Daarbij zou de openbare Stedelijke Scholengemeenschap De Rede in Terneuzen opgaan in het christelijke Zeldenrust-Steelantcollege, wat het einde zou zijn van het openbaar voortgezet onderwijs in Zeeuws-Vlaanderen.

Artikel 23 Grondwet

Artikel 23 van de Grondwet bepaalt echter dat overal in Nederland openbaar onderwijs moet zijn. Het grondwettelijke uitgangspunt is kort gezegd dat openbaar onderwijs moet en dat bijzonder onderwijs mag. De Grondwet geldt (natuurlijk) ook voor Zeeuws-Vlaanderen, wat inhoudt dat De Rede als enige openbare vo-school in het gebied niet mag opgaan in een christelijke school.

Een simpele oplossing is om in Terneuzen te kiezen voor een samenwerkingsschool van zowel openbaar als bijzonder onderwijs, zoals dat ook elders in het land gebeurt. VOS/ABB adviseert alle betrokken instanties om het plan van aanpak mede op basis hiervan vorm te geven en om dat tevens te doen binnen de nadrukkelijk vastgelegde kaders van de Nederlandse Grondwet.

Informatie: Hans Teegelbeckers, 06-51603209, hteegelbeckers@vosabb.nl

Trek de portemonnee voor Zeeuws-Vlaanderen!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De nieuwe regering moet de portemonnee trekken voor het breed gedragen plan van de Taskforce Zeeuws-Vlaanderen, zeggen VOS/ABB en de protestants-christelijke en rooms-katholieke profielorganisatie Verus tegen minister Arie Slob voor primair en voortgezet onderwijs. 

De Zeeuws-Vlaamse middelbare scholen stemmen in met de aanbeveling van de taskforce om van vier naar één schoolbestuur en van vier scholen naar drie scholen voor voortgezet onderwijs te gaan. Zij nemen daarmee samen de verantwoordelijkheid voor toekomstbestendig voortgezet onderwijs.

Openbaar onderwijs Zeeuws-Vlaanderen behouden

De aanbeveling tot fusie, zoals die in het rapport van de taskforce staat, botst echter met de grondwettelijke eis dat overal in Nederland, dus ook in Zeeuws-Vlaanderen, openbaar onderwijs moet zijn. In het rapport staat dat er één stichting voor algemeen bijzonder onderwijs moet komen. Daarmee zou het openbaar voortgezet onderwijs in Zeeuws-Vlaanderen verdwijnen.

VOS/ABB benadrukt dat een fusie tot één samenwerkingsbestuur van samenwerkingsscholen meer voor de hand ligt. Daarmee zou zowel het openbaar als bijzonder onderwijs voor Zeeuws-Vlaanderen behouden blijven. Op deze manier zou dus wel aan grondwetsartikel 23 voldaan worden en blijft het duale bestel bestaan.

Directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB heeft dit toegelicht op Omroep Zeeland.

Grote leerlingendaling

Scholen in Zeeuws-Vlaanderen hebben het al jaren zwaar, omdat het aantal leerlingen sterk afneemt. Veel kinderen gaan al op jonge leeftijd naar scholen in België. Het wordt steeds lastiger om met minder kinderen voldoende onderwijs te behouden.

Als er scholen voor voortgezet onderwijs dicht moeten, dreigt de situatie dat leerlingen van 12 tot 18 jaar over grote afstanden (tot 30 kilometer) moeten gaan reizen. Dat is extra bezwaarlijk, omdat Zeeuws-Vlaanderen relatief weinig openbaar vervoer heeft.

Net als op de Wadden

VOS/ABB en Verus roepen minister Slob op het onderwijs voor deze kinderen en de scholen in Zeeuws-Vlaanderen te redden door structureel toereikende financiële middelen vrij te maken. Zoals scholen op Waddeneilanden een aparte status hebben vanwege slechte bereikbaarheid van scholen en de lage leerlingdichtheid, zou ook Zeeuws-Vlaanderen apart behandeld moeten worden.

Steun startgroepen duurzaam

Veel ouders en kinderen uit Zeeuws-Vlaanderen kiezen voor België omdat het dichtbij is en omdat kinderopvang vanaf twee-en-een-half jaar daar vrijwel gratis is. Als ouders voor hun kinderen niet voor het Zeeuws-Vlaamse basisonderwijs kiezen, heeft dit ook negatief effect op het voortgezet onderwijs in het gebied.

Om deze ontwikkeling tegen te gaan is met succes geëxperimenteerd met startgroepen in Zeeuws-Vlaanderen. Kinderen zijn al jong welkom, tegen gereduceerd tarief. Het is daarom goed dat de Taskforce adviseert structureel extra middelen vrij te maken voor startgroepen. Den Haag zou dit advies moeten overnemen.

Lees het rapport

 

Nieuw stappenplan bij fusie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als u lid bent van VOS/ABB, kunt u het door ons geactualiseerde Stappenplan bij fusie downloaden. In onze online Toolbox zitten drie versies van het aangepaste rekeninstrument voor fusiecompensatie.

In het stappenplan staat wat u bij een fusie moet doen en wanneer u dat moet doen. Er zijn verwijzingen in opgenomen naar externe regelingen en modelformulieren.

Het stappenplan is gebaseerd op de Wet toekomstbestendig onderwijsaanbod en de recente wijziging van de Regeling fusietoets. Het vervangt het eerdere stappenplan in ons in 2014 herziene katern 17 over de instandhouding van scholen.

Rekeninstrumenten fusiecompensatie

In onze online Toolbox zijn drie versies van het aangepaste rekeninstrument voor fusiecompensatie opgenomen. Hiermee kunt u de bijzondere bekostiging berekenen die een school ontvangt die fuseert met één of twee scholen.

De drie versies van het aangepaste rekeninstrument hebben betrekking op respectievelijk basisscholen, scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs en scholen voor speciaal basisonderwijs (de Regeling bekostiging personeel PO 2017-2018 is aangepast voor het geval een school voor speciaal basisonderwijs opgaat in een reguliere basisschool).

Ga naar de Toolbox

Informatie: Onderwijsjuristen, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, onderwijsjuristen@vosabb.nl

Fusie: jammer maar helaas als leerlingen niet meegaan…

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het is het risico van het schoolbestuur als blijkt dat bij een fusie minder leerlingen meegaan naar de nieuwe school dan verwacht. Dat staat in antwoorden van staatssecretaris Sander Dekker van OCW op Kamervragen van de SGP over het recht op fusiecompensatie.

Tweede Kamerlid Roelof Bisschop van de SGP wilde van Dekker weten in hoeverre het redelijk is om het bevoegd gezag voor het recht op fusiecompensatie af te rekenen op een leerlingenstroom, terwijl het hierop ‘nauwelijks of in ieder geval geen doorslaggevende invloed’ heeft. Deze vraag had met name betrekking op situaties waarin tegen de verwachtingen in geen leerlingen naar de nieuwe school overgingen.

Dekker antwoordt dat hij zich kan voorstellen dat leerlingenstromen anders lopen dan een schoolbestuur verwacht, ‘maar de wet verbindt geen bekostigingsaanspraken aan aannames van een schoolbestuur’. Dit rechtvaardigt volgens hem dat die aannames voor risico van het schoolbestuur komen.

Schoolbesturen gestraft

VOS/ABB vindt het een miskenning van de professionaliteit van schoolbesturen dat zij financieel worden gestraft voor ontwikkelingen die ze niet in de hand hebben. Dat stelt directeur Hans Teegelbeckers in reactie op het standpunt van de staatssecretaris.

Lees de volledige reactie van Teegelbeckers.

Schoolbestuurders zijn geen waarzeggers!

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

In mei kwam Tweede Kamerlid Roelof Bisschop van de SGP met vragen over de door het onderwijsveld als ongewenst beschouwde fusiecompensatieregeling. Met zijn antwoorden hierop geeft staatssecretaris Sander Dekker van OCW blijk van onwetendheid over de beleidsbepaling van schoolbesturen. Het lijkt erop dat hij schoolbestuurders ziet als waarzeggers…

Van een schoolbestuur wordt verwacht, en dat is logisch, dat het zijn beleid voert op basis van kenbare gegevens of gefundeerde verwachtingen over de (nabije) toekomst. De regelgeving is daarop toegespitst. Het bestuur dient een meerjarenbeleidsplan te hebben en een daaraan verbonden meerjarenformatieplan. Ook het toezicht op de financiën is zo ingericht dat het bestuur duidelijkheid moet verschaffen over de wijze waarop het de continuïteit van de organisatie waarborgt, zoals middels een continuïteitsparagraaf.

De tegenstelling tussen de hierboven genoemde regels met de antwoorden die de staatssecretaris geeft, zit in het volgende: er wordt als eis voor het verkrijgen van fusiecompensatie gesteld dat een bepaald deel van de leerlingen de fusie volgt. Dat klinkt logisch, maar de realiteit leert dat dit moeilijker te voorspellen is dan de regelgeving nu verlangt.

Schoolkeuze ligt bij ouders

Ouders beslissen vaak in de zomervakantie (waarin de fusie daadwerkelijk plaatsvindt) of hun kind of kinderen meegaan met de fusie of dat ze toch een andere school kiezen. Voorbeelden hiervan zijn er te over. Het besluit tot fusie en alle daaraan gerelateerde stukken, bijvoorbeeld over de formatie en de financiën, dateren van ver voor de zomervakantie. Dan zijn ouders niet zo bezig met hun schoolkeuze, blijkt in de praktijk.

Continuïteit, stabiliteit en voorzienbaarheid in handelen zijn onzeker geworden in een fusieproces. Schoolkeuze ligt niet in handen van het schoolbestuur, maar van de ouders. De staatssecretaris stelt dat juist met de compensatie als stimulans tot samenvoeging een toekomstbestendige school kan worden vormgegeven. In de praktijk blijkt dat besturen die stimulans niet herkennen en de onzekere factor benoemen.

Financiële consequenties

De financiële stimulans is dus niet zeker. Daarom dient het bestuur voor een stabiele beleidsvorming uit te gaan van het negatieve scenario waarin maar weinig of zelfs geen leerlingen de fusie volgen. In dat geval is fuseren namelijk doorgaans duurder dan niet fuseren. Het wordt pas achteraf duidelijk wat de financiële consequenties zijn.

De staatssecretaris veegt daarnaast alle samenvoegingen waarbij weinig of geen leerlingen zijn meegegaan op één hoop. Er gingen in een aantal gevallen geen leerlingen mee en dus waren het volgens hem geen fusies.

Identiteit

De enige eis voor samenvoeging is de overgang van genoeg leerlingen, maar een school is meer dan alleen de leerlingpopulatie. Dat blijkt onder meer uit de wettelijke eisen die gesteld zijn voor de fusie-effectrapportage. Zo is de identiteit van de school ook een belangrijk item. In debatten in de Tweede en vooral ook de Eerste Kamer over de samenwerkingsschool kwam dat goed naar voren. De wetgever en de staatssecretaris waren het daarover eens. De onderbouwing van de regelgeving over de fusiecompensatie is, zo blijkt, op een heel andere grondslag gebaseerd dan de overige fusiewet- en regelgeving.

Uit zijn antwoorden blijkt dat de staatssecretaris de professionaliteit van de schoolbesturen miskent. Een bestuur wordt immers gestraft voor ontwikkelingen die het niet in de hand heeft. In plaats van het onderwijsveld in tijden van leerlingendaling daadwerkelijk een stimulans te bieden, wordt vereist dat bij een samenvoeging het schoolbestuur op voorhand moedwillig grote onzekerheden in het financieel en formatiebeleid inbouwt.

Of ziet Dekker schoolbestuurders als vakkundige waarzeggers die door een glazen bol in de toekomst kunnen kijken?

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

Lees ook het bericht Fusie: jammer maar helaas als leerlingen niet meegaan….