Onderwijsraad luidt noodklok over segregatie

Gepubliceerd op 14 december 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De differentiatie in het Nederlandse onderwijsstelsel is doorgeschoten. Daardoor neemt de segregatie toe: leerlingen met verschillende sociale achtergronden ontmoeten elkaar steeds minder. De Onderwijsraad is daar zeer bezorgd over, zo blijkt uit de Stand van educatief Nederland 2018.

De raad vindt dat er ‘een fundamentele bezinning’ nodig is op de organisatie van het onderwijsstelsel. Niet alleen omdat jongeren uit verschillende sociale groepen elkaar niet meer vanzelfsprekend tegenkomen in het onderwijs, maar ook omdat plaatsing in het voortgezet onderwijs steeds bepalender wordt voor het eindniveau van jongeren. Bovendien heeft permanente educatie geen formele plek in het onderwijsstelsel.

Omgaan met verschillen

De school is volgens de Onderwijsraad ‘bij uitstek de plaats waar jongeren moeten leren omgaan met verschillen, door te oefenen in het omgaan met conflicten en het respect bijbrengen voor andersdenkenden’. Doordat de differentiatie van het stelsel is doorgeschoten, komt hier nog maar weinig van terecht.

De sterke differentiatie is ook gaan knellen, zo stelt de raad, ‘omdat de scheidingen tussen schoolsoorten en leerwegen strikter zijn geworden en het aantal brede brugklassen is afgenomen’. Daardoor bepaalt de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs steeds meer het verdere verloop van hun schoolloopbaan. Dat is bijvoorbeeld nadelig voor laatbloeiers, die hierdoor minder kansen krijgen.

De Onderwijsraad komt met de volgende suggesties om het stelsel aan te passen:

Verminder differentiatie waar nuttig en mogelijk
Verbind schoolsoorten en opleidingen
Stimuleer beroepsgericht onderwijs op havo en vwo
Verminder en verbeter selectie
Geef permanente educatie een structurele plek in het onderwijsstelsel

Met migratieachtergrond minder snel naar havo of vwo

Gepubliceerd op 21 november 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het is nog steeds zo dat een relatief klein aandeel groep 8-leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond ten minste havo-advies krijgt. Dat staat in het Jaarrapport Integratie 2018 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Ten opzichte van 10 jaar geleden volgt weliswaar een groter deel van de leerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond een hoger onderwijsniveau, maar dit geldt ook voor leerlingen met een Nederlandse achtergrond. ‘Hierdoor neemt het verschil in deelname aan hogere niveaus tussen leerlingen met een Nederlandse achtergrond en een niet-westerse achtergrond vrijwel niet af’, aldus het CBS.

Het aandeel leerlingen met een Nederlandse achtergrond dat ten minste havo-advies kreeg, bedroeg 59 procent in 2016-2017. In datzelfde schooljaar kreeg van de leerlingen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond 38 respectievelijk 42 procent ten minste havo-advies. Bij Surinaamse leerlingen lag het in 2016-2017 op 45 procent en bij leerlingen met een Antilliaanse achtergrond op 38 procent.

Geen paasontbijt, wel Suikerfeest

Gepubliceerd op 12 november 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Basisscholen bepalen zelf welke feesten, vieringen of herdenkingen op school plaatsvinden’. Dat zegt onderwijsminister Arie Slob in antwoord op Kamervragen na een bericht over de openbare Theo Thijssenschool in Amsterdam, die dit schooljaar het paasontbijt overslaat en aandacht besteedt aan het islamitische Suikerfeest. Dit werd in oktober gemeld in deze nieuwsbrief van de school.

De Kamervragen waren van de VVD-Kamerleden Rudmer Heerema en Bente Becker. Zij wilden onder meer van de minister weten of ook hij vindt dat ‘Nederlandse tradities’ op scholen niet mogen plaatsmaken voor ‘tradities uit andere religies en culturen, zoals het Suikerfeest’.

Slob antwoordt daarop dat scholen zelf bepalen hoe ze leerlingen kennis laten maken met ‘geestelijke stromingen die in Nederland een belangrijke rol spelen’. Hij voegt eraan toe dat scholen zich moeten richten ‘op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie, op het leren over de pluriforme samenleving en op kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten’.

Het is volgens de minister aan de school om hier in overleg met de ouders en de leerkrachten een passende invulling aan te geven.

Aandacht voor verschillende stromingen

De school legt uit dat het paasontbijt dit jaar wordt overgeslagen, omdat het moeilijk te combineren is met de meivakantie en ‘lopende thema’s’. Tevens benadrukt de school ook aandacht te besteden aan het pesachfeest binnen het jodendom, het lichtjesfeest (Divali) binnen het hindoeïsme en aan het christelijke kerstfeest (met het kerstdiner). De school besteedt bovendien aandacht aan het humanisme.

OCW kraakt UNICEF-rapport over ongelijke kansen

Gepubliceerd op 7 november 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het ministerie van OCW zegt in het Algemeen Dagblad dat UNICEF ‘de plank misslaat’ in een rapport over ongelijke kansen in het onderwijs. Het kinderfonds van de Verenigde Naties trekt aan de bel over de situatie in Nederland, maar volgens het ministerie valt het hier allemaal wel mee.

UNICEF stelt in het rapport An Unfair Start: Inequality in Children’s Education in Rich Countries dat Nederland een van de rijke landen is waar de schoolprestaties van kinderen lijden onder omstandigheden waar zij geen invloed op hebben, zoals de plaats waar ze geboren zijn en het opleidingsniveau van hun ouders.

Een oorzaak van de kansenongelijkheid in Nederland is volgens UNICEF het op jonge leeftijd uitsplitsen van leerlingen in verschillende onderwijssoorten op basis van hun schoolprestaties. Van de onderzochte landen heeft Nederland met 12 jaar een van de vroegste selectiemomenten voor het voortgezet onderwijs.

Ongelijke kansen, segregatie en subgroepen

Eerdere onderzoeken wijzen ook op het probleem dat Unicef signaleert. Zo stelde de Inspectie van het Onderwijs in De staat van het onderwijs 2016-2017 dat kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs een groot probleem is. Voormalig hoofddemograaf Jan Latten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarschuwde ervoor, in een interview met de Volkskrant, dat kansenongelijkheid tot gevolg heeft dat er subgroepen ontstaan, onder andere in scholen.

Volgens het ministerie van OCW valt het allemaal wel mee, zo blijkt uit een reactie van een woordvoerder van het ministerie in het AD. ‘Kansengelijkheid gaat over verschillende prestaties van leerlingen gerelateerd aan het inkomen en de opleiding van de ouder. Nederland doet het wat dát betreft internationaal gezien juist goed’, zo citeert de krant de woordvoerder van OCW. UNICEF zou met het rapport ‘de plank misslaan’.

Op 14 november houdt VOS/ABB een lagerhuisdebat over kansen(on)gelijkheid in het onderwijs. Meer informatie…

Toenemende segregatie: subgroepen in scholen

Gepubliceerd op 24 september 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Voormalig hoofddemograaf Jan Latten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarschuwt in een interview in de Volkskrant voor toenemende maatschappelijke segregatie. Hij signaleert dat er subgroepen zijn, onder andere in scholen.

In de krant staat dat Latten vindt dat de overheid wat betreft segregatie zich te weinig sturend opstelt om te bereiken dat er een gemeenschappelijk fundament ontstaat. ‘De overheid heeft wel degelijk een opvoedkundige taak om te bewerkstelligen dat een samenleving zich in een gewenste richting ontwikkelt’, zo wordt hij geciteerd.

In dit kader stelt hij dat ook ouders moeten weten dat de overheid een opvoedkundige taak heeft. Daarbij noemt hij specifiek de rol die het bijzonder onderwijs zich aanmeet. ‘Wat mij bijvoorbeeld tegen de borst stuit, is dat de scholen in het bijzonder onderwijs te eigengereid kunnen zijn’, aldus de voormalig hoofddemograaf van het CBS.

Segregatie ‘confronterende puzzel’ voor vrijescholen

Gepubliceerd op 4 juni 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Sociaal-economische segregatie geldt voor vrijescholen sterker dan voor andere scholen, stelt projectleider Inge de Wolf van de Inspectie van het Onderwijs in de publicatie De staat van het vrijeschoolonderwijs.

De Wolf wijst erop dat in de publicatie De staat van het onderwijs van de inspectie staat dat ouders en leerlingen steeds vaker kiezen voor scholen met ‘ons soort mensen’. Daardoor neemt de sociaal-economische segregatie toe en ontstaan er ‘bubbles van gelijkgestemden’.

‘Voor leerlingen betekent dit dat ze leerlingen uit een ander milieu op school minder vaak tegenkomen. De veranderde keuzepatronen en segregatie gelden voor vrijescholen sterker dan voor veel andere scholen’, aldus De Wolf. Zij noemt daarom de schoolkeuze van ouders en segregatie een ‘confronterende puzzel’ voor vrijescholen.

Ga naar De staat van het vrijeschoolonderwijs

Recept tegen segregatie en kansenongelijkheid

Gepubliceerd op 11 april 2018 door Hans Teegelbeckers

De segregatie en kansenongelijkheid nemen toe, signaleert de Inspectie van het Onderwijs. Daarom is het zo belangrijk om boven de denominaties uit te stijgen en daarmee de verzuiling achter ons te laten. Daarvoor hebben wij het concept School! ontwikkeld.

In het rapport De Staat van het Onderwijs 2016-2017 signaleert de inspectie ontwikkelingen die de kansenongelijkheid verder kunnen verscherpen. Het onderwijs vertoont namelijk toenemende sociale en economische segregatie. Vooral hoger opgeleide ouders scheiden zich af.

‘Dat gebeurt via de schoolkeuze: door te kiezen voor scholen met specifieke onderwijsconcepten, scholen waar alleen leerlingen met een vergelijkbare achtergrond op zitten of voor privaat onderwijs’, zo staat in het rapport.

De inspectie signaleert ook dat segregatie en kansenongelijkheid toenemen doordat ouders kiezen voor kleine religieuze scholen. De conclusie is dat in vergelijking met andere landen het Nederlandse onderwijs sterk is gesegregeerd.

Verzuiling achter ons laten

Dat kunnen we veranderen door eindelijk eens de verzuiling in het onderwijs achter ons te laten. VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) hebben daartoe het concept School! ontwikkeld. Hiermee stijgt het onderwijs boven de denominaties uit.

Er zijn dan geen openbare, protestants-christelijke, rooms-katholieke, islamitische of wat voor scholen dan ook, maar scholen die van en voor iedereen zijn en waar gelijkwaardigheid en wederzijds respect centraal staan.

Onderwijs volgens het concept School! is het recept voor een in alle opzichten gezonde samenleving, waarin we mensen niet meer beoordelen op hun achtergrond, levensbeschouwing, maatschappelijke status of hun portemonnee, maar waarderen om wie ze zijn en wat ze kunnen

Wilt u meer over ons concept School! lezen? Download de School!Gids

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

SP brengt algemene acceptatieplicht weer in beeld

Gepubliceerd op 15 maart 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De SP in de Tweede Kamer pleit opnieuw voor algemene acceptatieplicht in het onderwijs. Dat zou betekenen dat ook scholen voor bijzonder onderwijs, die nu nog leerlingen mogen weigeren op grond van hun levensovertuiging, voortaan alle leerlingen moeten toelaten.

De Tweede Kamer verklaarde het wetsvoorstel voor algemene acceptatieplicht in april vorig jaar controversieel, waardoor het niet meer in de demissionaire periode van het vorige kabinet-Rutte kon worden behandeld.

Het wetsvoorstel werd al in 2005 ingediend door voormalig PvdA-Tweede Kamerlid en huidig SER-voorzitter Mariëtte Hamer. Na advisering door de Raad van State in 2006 en een aantal wijzigingsvoorstellen in datzelfde jaar bleef het echter vier jaar stil.

In 2010 kwam de regeling wederom aan bod in de Tweede Kamer en ook in 2014, waarna de Onderwijsraad er mede op aandringen van toenmalig PvdA-Kamerlid en huidig Verus-voorzitter Loes Ypma een advies over uitbracht. Daarna bleef het wederom stil tot het wetsvoorstel vorig jaar dus controversieel werd verklaard.

Algemene acceptatieplicht: iedereen welkom!

De SP heeft het idee voor algemene acceptatieplicht nu weer naar boven gehaald. Om de wenselijkheid ervan te illustreren, verwijst SP-Tweede Kamerlid Peter Kwint naar het feit dat in het openbaar onderwijs iedereen welkom is. De vrijheid van onderwijs, zoals vastgelegd in artikel 23 van de Grondwet, moet wat hem betreft worden gewijzigd:

Overigens wordt van ouders in het openbaar onderwijs helemaal niet verwacht dat ze welke grondslag dan ook onderschrijven. Of je nou salafist, boeddhist of UFO-ist bent; je kind mag naar het openbaar onderwijs.

— Peter Kwint (@peterkwint) March 14, 2018

De onderste tweet van Kwint staat in het teken van thuisonderwijs. De SP’er is erop tegen dat ouders op grond van hun levensovertuiging voor hun kinderen een ontheffing van de leerplicht kunnen krijgen.

Algemene acceptatieplicht voor gelijke kansen

VOS/ABB, de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en het platform CBOO stuurden in maart vorig jaar een gezamenlijke brief naar de Tweede Kamer om het belang van algemene acceptatieplicht te benadrukken.

Directeur Hans Teegelbeckers van VOS/ABB had daarvoor in een commentaar op deze website laten weten dat het hoog tijd is dat algemene acceptatieplicht wordt ingevoerd om gelijke talenten daadwerkelijk gelijke kansen te geven.

Rotterdam verhuist scholen om segregatie aan te pakken

Gepubliceerd op 20 februari 2018 door Lucy Beker

De gemeente Rotterdam gaat de segregatie in Rotterdam-Zuid aanpakken met een omvangrijke verhuizing van scholen voor voortgezet onderwijs. In een convenant met drie schoolbesturen is afgesproken om het onderwijsaanbod beter over te wijk te verspreiden.

De plannen betekenen onder meer dat het voortgezet onderwijs in Rotterdam-Zuid vanaf augustus 2023 wordt gecentreerd op drie locaties: Stadionpark, Hart van Zuid en de Kop van Zuid/Katendrecht. Dit zijn plekken waar de komende jaren duizenden nieuwe woningen worden gebouwd. Meerdere scholen verhuizen naar nieuwbouw, andere scholen worden samengevoegd. Gezamenlijk zullen ze ‘een rijk palet aan profielen en onderwijsconcepten’ bieden, zodat er straks meer te kiezen is op Zuid.

Drie schoolbesturen tekenen convenant

De drie schoolbesturen die hiervoor een convenant getekend hebben, zijn BOOR (openbaar), LMC (interconfessioneel en algemeen bijzonder) en CVO (christelijk). De partijen menen dat een betere spreiding van het onderwijsaanbod kan helpen om meer leerlingen binnen de wijk te houden. Er gaan nu nog veel kinderen die ‘op Zuid’ wonen naar school in Noord of in randgemeenten, omdat daar meer keuze is aan onderwijsconcepten en profielen. ‘Daarbij lijkt te gelden: hoe hoger het onderwijsniveau van ouder en kind, des te groter de bereidheid om te reizen naar school’, schrijft wethouder Sven de Langen in een brief aan de raadscommissie Onderwijs. De scholen op Zuid, die deels te klein zijn om een volwaardig onderwijsaanbod te bieden, trekken daardoor vooral kansarme kinderen. De twee leerlingstromen ontmoeten elkaar steeds minder.

Scholen stoppen met concurreren

Een meer gevarieerd onderwijsaanbod op Zuid zal de woonwijk aantrekkelijker maken als woongebied en leiden tot minder segregatie en kansenongelijkheid, denkt de wethouder. De drie schoolbesturen hebben daarnaast een maximum aantal leerlingen per school afgesproken, om een eind te maken aan de concurrentie tussen scholen. Ook met hun onderwijsprofielen willen ze niet meer concurreren, maar elkaar juist aanvullen. Verder gaan de schoolbesturen intensiever samenwerken om de doorstroming van vmbo naar mavo of van mavo naar havo makkelijker te maken. Wethouder Sven de Langen denkt dat hij zo het tij kan keren.

Meer informatie

Achterstand in Nederland minder bepalend dan elders

Gepubliceerd op 1 februari 2018 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Nederland behoort nog steeds tot de landen waar relatief veel leerlingen uit lagere sociale klassen het goed doen in het onderwijs. Gegevens van de OESO laten echter wel negatieve ontwikkeling in ons land zien.

Het Programme for International Student Assessment (PISA) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft onderzocht hoeveel 15-jarige leerlingen uit gezinnen met een lage sociaal-economische status presteren op niveau 3 op het gebied van lezen, wiskunde en natuurwetenschappen. Niveau 3 betekent onder meer dat ze een tekst goed kunnen begrijpen, wiskundige problemen kunnen oplossen en goed kunnen omgaan met natuurwetenschappelijke onderwerpen.

In 2006 presteerde 38 procent van de Nederlandse leerlingen uit gezinnen met een lage sociaal-economische status op niveau 3. Bij de jongste meting in 2015 was dat gedaald naar 33 procent. Nederland staat op een lijst met 78 onderzochte landen op plaats 10. Als alleen naar Europa wordt gekeken, staat ons land op plaats 3. Alleen Finland en Estland doen het beter dan Nederland, waarbij moet worden opgemerkt dat de situatie met name in het alom bejubelde Finland de afgelopen jaren sterk is verslechterd.

Hoewel het percentage in Nederland is gedaald, noemt de OESO ons land nog steeds ‘academisch veerkrachtig’, in die zin dat de sociaal-economische klasse relatief weinig invloed heeft op de prestaties van leerlingen.

Westerse landen met een sterk verband tussen lage sociaal-economische status en een laag prestatieniveau van leerlingen, zijn onder andere Israël, Luxemburg, Italië en de Verenigde Staten.

Segregatie grote stad en randgemeenten neemt toe

Gepubliceerd op 7 november 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Veel gezinnen met jonge kinderen verlaten de grote stad. Dat geldt vooral voor gezinnen met een hoger inkomen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Gezinnen verhuizen vaak als de kinderen nog niet naar school gaan, vooral als ze in een van de vier grote steden wonen. Van de stellen die in 2012 een eerste kind kregen buiten de vier grote steden, verhuisde 14 procent binnen vier jaar naar een andere gemeente. Het vertrek uit de grote steden was twee tot drie keer zo hoog.

Veel gezinnen weg uit Amsterdam

Van de jonge gezinnen in Amsterdam was 40 procent binnen vier jaar na de geboorte van het eerste kind verhuisd naar een andere gemeente, vaak in de buurt van de stad. Uit Utrecht vertrok 34 procent, uit Rotterdam 28 procent en uit Den Haag 27 procent.

Vooral stellen met jonge kinderen die een hoger inkomen hebben, verlaten de grote stad. Als ze minder geld te besteden hebben, blijven ze daar over het algemeen wonen. Het mag duidelijk zijn dat dit gevolgen heeft voor de scholen. In de grote steden zullen die gemiddeld meer kinderen hebben uit minder welgestelde gezinnen dan in randgemeenten.

Actief burgerschap vereiste voor bekostiging

Gepubliceerd op 23 juni 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Staatssecretaris Sander Dekker van OCW handhaaft zijn besluit om de Stichting Islamitisch Onderwijs niet te bekostigen, omdat deze stichting volgens hem niet voldoet aan de voorwaarde om actief burgerschap en sociale integratie te bevorderen. Dat staat in een brief aan de Tweede Kamer.

‘Voor dit bestuur voorzie ik vooral voor deze opdracht grote problemen vanwege een publiekelijke steunbetuiging aan IS van een (oud-)bestuurder van SIO, het niet onmiddellijk en publiekelijk afstand nemen daarvan door de overige bestuurders en het weigeren van medewerking aan onderzoek daarnaar’, aldus Dekker.

De staatssecretaris besloot vorig jaar al dat SIO geen bekostiging kreeg, maar het bestuur ging tegen dit besluit in beroep, omdat de stichting al over huisvesting beschikt. Voor Dekker maakt dit niet uit. Hij blijft erbij dat deze stichting voor islamitisch onderwijs geen rijksbekostiging krijgt, omdat volgens hem niet wordt voldaan aan de voorwaarde om actief burgerschap en sociale integratie te bevorderen.

Gedeeld burgerschap

De weigering van Dekker om bekostiging beschikbaar te stellen, sluit aan bij wat rechtsgeleerde en CDA-politicus Ernst Hirsch Ballin onlangs zei op het congres van de PO-Raad in Nijkerk. Hij zei daar dat bijzonder onderwijs ‘niet al te bijzonder’ moet worden. Daarmee bedoelde hij dat we ervoor moeten oppassen dat er in het bijzonder onderwijs stromingen opkomen die onvoldoende oog hebben voor gedeeld burgerschap.

Inspectie: vrijheid van onderwijs leidt tot segregatie

Gepubliceerd op 24 mei 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

De keerzijde van grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs is dat het sociale segregatie in de hand werkt. Dat zegt inspecteur-generaal Monique Vogelzang van de Inspectie van het Onderwijs.

‘Ik vind de onderwijsvrijheid uniek en heel goed voor de keuzevrijheid, de autonomie en de kwaliteit van scholen. Er is ook geen enkel land in Europa dat zo’n gevarieerd onderwijsaanbod heeft als Nederland. Maar tegelijkertijd lopen we ook tegen keerzijde van de onderwijsvrijheid op. We zien dat sociale groepen elkaar op school opzoeken. Hoger opgeleide ouders kiezen heel bewust voor de kansen. Zij denken daarbij eerder aan een categoraal gymnasium, dan aan een brede scholengemeenschap’, aldus de baas van de inspectie in Trouw.

Zij verwijst in de krant naar de situatie in Amsterdam, waar ouders ‘bereid zijn kilometers te fietsen naar een bepaalde basisschool omdat ze die in de buurt niet goed genoeg vinden’. Dit is volgens haar een voorbeeld van hoe artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs sociale segregatie veroorzaakt.

Inspectie: burgerschapsonderwijs schiet tekort

Gepubliceerd op 12 april 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het burgerschapsonderwijs vertoont weinig samenhang en is weinig doelgericht. Bovendien ontbreekt inzicht in wat leerlingen ervan leren. Dit en meer stelt de Inspectie van het Onderwijs in het onderwijsverslag De Staat van het Onderwijs, dat woensdag is overhandigd aan de demissionaire minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker van OCW.

De inspectie dringt aan op versterking van de condities voor burgerschapsonderwijs, maar ziet in de huidige situatie ook aanknopingspunten voor verbetering. Zo wordt in het onderwijsverslag samenwerking genoemd in de Alliantie voor Burgerschap. ‘Ook laten veel scholen zien dat burgerschapsonderwijs – anders dan soms wordt gedacht – niet altijd ‘ingewikkeld’ of ‘gevoelig’ voor meningsverschillen over waarden en normen hoeft te zijn’, aldus de inspectie.

De kritische bevindingen van de inspectie steken af tegen de positieve beoordeling van burgerschapsonderwijs door schoolleiders, zoals onlangs bleek uit een peiling van DUO Onderwijsonderzoek. Uit die peiling kwam onder andere naar voren dat een ruime meerderheid van zeven op de tien directeuren in zowel het basis- als voortgezet onderwijs (zeer) tevreden is over de kwaliteit van het burgerschapsonderwijs bij hen op school.

Rekenen en wiskunde

De Staat van het onderwijs gaat natuurlijk over (veel) meer dan alleen burgerschapsonderwijs. Zo signaleert de inspectie dat vooral bij rekenen, wiskunde en natuurwetenschappen de prestaties dalen. De sterkste daling is te zien bij de resultaten van basisschoolleerlingen in het natuuronderwijs. Toch presteren Nederlandse kinderen vergeleken met leeftijdgenoten in andere landen nog steeds goed als het gaat om rekenen, wiskunde en natuurwetenschappen.

Een ander punt dat de inspectie benoemt, is dat er in Nederland in vergelijking met andere landen relatief weinig zwakke en ook relatief weinig excellente leerlingen zijn.

Gelijke kansen

Hoewel in 2016 twee keer zoveel schooladviezen naar boven zijn bijgesteld dan in 2015, neemt de kansenongelijkheid niet af. ‘De kans op onderadvisering voor leerlingen met laagopgeleide ouders (…) is weliswaar sterk gedaald, maar vooral leerlingen met hoogopgeleide ouders profiteren van verschuivingen in 2016’, zo staat in het verslag.

Verder blijkt dat hoog presterende leerlingen met academisch geschoolde ouders vaker in homogene vwo-brugklassen zitten en dito leerlingen zonder academisch geschoolde ouders vaker in een gemengde brugklas. ‘Dit kan gevolgen hebben voor het niveau waarop zij de lesstof krijgen aangeboden’, stelt de inspectie.

De segregatie naar etnische achtergrond vermindert in zowel het basis- als voortgezet onderwijs. Sociale segregatie in het onderwijs is volgens de inspectie vooral een verschijnsel dat zich voordoet in steden. Op scholen met veel kinderen van ouders met een lage sociaaleconomische status signaleert de inspectie de meeste leerachterstanden.

Professionalisering

Leraren, scholen en schoolbesturen verschillen aanzienlijk van elkaar in tijd en aandacht voor professionalisering. ‘Op sommige scholen lijkt het leraren aan tijd te ontbreken om zich te professionaliseren, terwijl op andere scholen (…) leraren juist intensieve en gerichte professionaliseringsactiviteiten ondernemen’, schrijft de inspectie.

In het verslag staat ook dat professionaliseringsactiviteiten weinig gericht zijn op effectieve aanpakken en maar zelden een relatie hebben met het strategisch beleid van de school. Bovendien blijken de directie en de leraren vaak heel verschillend tegen de ontwikkeling van de school aan te kijken. ‘De onderwijsvisie (…) is niet altijd duidelijk en wordt niet altijd gedeeld. Leraren en schoolleider praten vaak langs elkaar heen (…).’

Passend onderwijs

Het beeld dat er met de invoering van passend onderwijs grote verschuivingen zijn opgetreden, klopt volgens de inspectie niet. ‘Leerlingen met een ondersteuningsbehoefte blijven vaker in het regulier onderwijs en vanuit het speciaal onderwijs gaan er leerlingen naar het regulier onderwijs. Het ging de afgelopen twee jaar om kleine verschuivingen, waardoor er per school geen of nauwelijks leerlingen uit het speciaal onderwijs bij komen’, zo staat in het onderwijsverslag.

Volgens de inspectie zijn er succesvolle interventies geweest om het aantal leerlingen dat zonder onderwijs thuiszit omlaag te brengen. ‘Samenwerkingsverbanden die doorzettingsmacht hebben georganiseerd, lijken er beter in te slagen leerlingen niet langdurig thuis te laten zitten.’

Informatie: André de Jong, 06-30056066, adejong@vosabb.nl

Eén op vijf joden wil af van bijzonder onderwijs

Gepubliceerd op 13 maart 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Eén op de vijf joden in Nederland is voor het opheffen van het bijzonder onderwijs als dat goed is voor de integratie, meldt het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW).

Het NIW hield in samenwerking met de Vrije Universiteit in Amsterdam en Kieskompas een enquête onder joden in Nederland. De enquête ging over kwesties als het mogelijke gevaar van de islam, antisemitisme, fysiek geweld en de opkomst van rechts populisme.

Ook de vrijheid van onderwijs kwam in de enquête aan bod. Deze vrijheid, die vastligt in artikel 23 van de Grondwet, bepaalt dat bijzonder onderwijs, waar de joodse scholen onder vallen, en openbaar onderwijs gelijkelijk worden gefinancierd.

Ongeveer één op de vijf joden die aan de enquête meededen, geeft aan dat het bijzonder onderwijs kan worden opgeheven als dat goed is voor de integratie. Bijna een kwart is bereid daarvoor het recht op te geven op wat ‘onderwijs eigen stijl’ wordt genoemd.

VOO kraakt onderzoek naar integratie

Gepubliceerd op 13 maart 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het klopt dat een (klein) deel van de leraren gevoelige onderwerpen liever niet in de klas bespreekt, maar het is onjuist te concluderen dat de integratie is mislukt. Dat meldt de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) op basis van een analyse van een recent rapport van DUO Onderwijsonderzoek.

Onderwijsadviseur Flora Breemer van VOO stelt dat het onmogelijk was om goed antwoord te geven op de vragen die DUO Onderwijsonderzoek stelde en dat er daarom geen conclusies mogen worden getrokken uit de antwoorden. Het persbericht over het onderzoek had volgens haar een suggestieve kop. Daarin stond dat scholen zich grote zorgen maken over integratie. ‘Het persbericht werd door veel media opgepikt en men ging met de resultaten aan de haal’, aldus Breemer.

Flutonderzoek

Peter Lugtig, universitair hoofddocent methoden en statistiek aan de Universiteit Utrecht, sprak eerder al in een reactie in de Volkskrant van een ‘flutonderzoek’. Hij sprak het vermoeden uit dat DUO Onderwijsonderzoek er maar een dag aan heeft gewerkt. Hij gaf ook aan dat de vraagstelling heel sturend was en had ook bedenkingen bij de steekproef en het samenvoegen van antwoordcategorieën.

Stop met termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’

Gepubliceerd op 28 februari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een groep onderzoekers van de afdeling Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam pleit er in een opiniestuk in de Volkskrant voor de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’ niet meer te gebruiken.

Scholen met meer dan 50 procent leerlingen met een niet-westerse achtergrond worden aangeduid als ‘zwart’ en scholen met voornamelijk leerlingen met een etnisch Nederlandse of een andere westerse achtergrond als ‘wit’. Volgens de Amsterdamse onderzoekers is Nederland het enige land in Europa waar scholen op deze manier worden getypeerd. In landen als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië en Slovenië is dat, zo stellen zij, ‘ondenkbaar of zelfs schandalig’.

Dat de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’ niet meer zouden mogen worden gebruikt, heeft volgens de onderzoekers te maken met de hiërarchische connotaties die deze termen zouden hebben. ‘In ons onderwijsstelsel worden witte scholen veelal geassocieerd met onderwijs van een goede kwaliteit en met hogere onderwijsprestaties, terwijl zwarte scholen vaak gezien worden als ‘probleemscholen’ die gekenmerkt zouden worden door onderwijs van een mindere kwaliteit, een problematische leerlingpopulatie, veel uitval van leerkrachten en slechte toetsresultaten’, zo schrijven ze in de krant.

De labels ‘wit’ en ‘zwart’ zouden bovendien geen rekening houden met de realiteit in etnisch diverse scholen. ‘De etnische groepen die hier worden aangeduid als zwart – zoals Nederlandse Turken, Marokkanen, Syriërs, Iraniërs, Egyptenaren, Surinamers en Nederlanders van Caribische herkomst – delen geen gemeenschappelijke historische, religieuze, culturele en/of etnische achtergrond en identificeren zich voor een groot deel niet als ‘zwart’. Het is een label dat lang niet altijd zelf is gekozen door de groepen om wie het gaat. Hetzelfde geldt voor het label ‘wit’.’

Een van de onderzoekers van de UvA wier naam onder het opiniestuk staat, is Hülya Kosar-Altinyelken. Zij pleitte in december vorig jaar in de lokale Amsterdamse krant Het Parool al voor het afschaffen van de termen ‘witte school’ en ‘zwarte school’.

ChristenUnie ziende blind voor cijfers segregatie

Gepubliceerd op 21 februari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Fractieleider en lijsttrekker Gert-Jan Segers van de ChristenUnie is ziende blind voor cijfers die aantonen dat grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs segregatie in de hand werkt.

De christelijke profielorganisatie Verus kwam onlangs met cijfers die zouden aantonen dat het bijzonder onderwijs geen segregerend effect heeft. Wie deze cijfers niet sec bekijkt, maar in een bredere context plaatst, ziet dat het tegenovergestelde het geval is.

Verus benadrukt dat 60 procent van de leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond op bijzondere scholen zit en 40 procent op openbare scholen.

Context

Wie deze cijfers beziet in het licht van het feit dat van het totale aantal leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs (speciaal onderwijs uitgezonderd) 26,3 procent op openbare scholen zit, signaleert direct een significant verschil met de bovengenoemde 40 procent. Het openbaar onderwijs heeft relatief veel van deze leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond.

Andersom: van het totale aantal leerlingen (weer primair en voortgezet onderwijs bij elkaar opgeteld, het speciaal onderwijs uitgezonderd) zit 73,7 procent in het bijzonder onderwijs, terwijl hier slechts 60 procent van de leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond onderwijs krijgt. In het bijzonder onderwijs zitten dus relatief weinig van deze leerlingen.

Het bovenstaande laat zien dat artikel 23, dat het bijzonder onderwijs in staat stelt om leerlingen te weigeren, een segregerend effect heeft. Woordvoerder Wouter van den Berg van Verus meldt op Twitter dat het bijzonder onderwijs voor het grootste deel uit protestants-christelijke en rooms-katholieke scholen bestaat en dat die dus het beeld bepalen.

@Corina_Nagel @VOSABB @gertjansegers @christenunie @VerusNL bijzonder onderwijs is voor overgroot deel pc/rk, dus dat bepaalt beeld.

— Wouter van den Berg (@WoutervandBerg) February 21, 2017

Politieke schijnwereld

In reactie op de constatering dat artikel 2 een segregerend effect heeft, laat fractieleider Gert-Jan Segers van de ChristenUnie op Twitter weten dat verscheidene politieke partijen stellen dat de vrijheid van onderwijs geen segregerend effect heeft, maar slechts tot vrijheid leidt:

Kijk, SP/GroenLinks/D66/VNL en anderen. Vrijheid van onderwijs leidt niet tot segregatie. Maar wel tot – inderdaad – vrijheid! https://t.co/eoTrsixOEA

— Gert-Jan Segers (@gertjansegers) February 17, 2017

Beweringen uit een politieke schijnwereld zijn voor Segers en daarmee voor de ChristenUnie kennelijk overtuigender dan keiharde cijfers waaruit duidelijk blijkt dat artikel 23 niet alleen gaat over de vrijheid van onderwijs, maar ook een segregerend effect heeft.

Artikel 23 heeft segregerend effect

Gepubliceerd op 16 februari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het bijzonder onderwijs heeft onevenredig weinig leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond. Dat blijkt als cijfers waarmee de christelijke profielorganisatie Verus wil laten zien dat het bijzonder onderwijs geen segregerend effect zou hebben, in een bredere context worden geplaatst.

Verus meldt dat het onzin is dat bijzondere scholen voor segregatie in het onderwijs zorgen, doordat deze scholen bepaalde leerlingen weigeren. Dat mogen ze op basis van artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs.

Als bijvoorbeeld een christelijke school vindt dat de levenswijze van een leerling en/of diens ouders niet bij de religieuze uitgangspunten van die school past, dan mag deze leerling worden geweigerd. De praktijk laat zien dat dit minder vaak gebeurt dan voorheen, maar het komt nog steeds voor, bijvoorbeeld bij scholen met een sterke godsdienstige inslag.

60-40-verhouding

De christelijke profielorganisatie stelt dat de cijfers laten zien dat het geen steek houdt dat het bijzonder onderwijs een segregerend effect heeft. Verus benadrukt dat 60 procent van de leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond op bijzondere scholen zit en 40 procent op openbare scholen.

Deze cijfers laten in een bredere context echter zien dat er wel degelijk een segregerend effect is. Van het totale aantal leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs (speciaal onderwijs uitgezonderd) zit namelijk 26,3 procent op openbare scholen, terwijl dus 40 procent van de leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond in het openbaar onderwijs zit. Dat is een significant verschil. Het openbaar onderwijs heeft dus relatief veel van deze leerlingen.

Andersom: van het totale aantal leerlingen (weer primair en voortgezet onderwijs bij elkaar opgeteld, het speciaal onderwijs uitgezonderd) zit 73,7 procent in het bijzonder onderwijs, terwijl hier slechts 60 procent van de leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond onderwijs krijgt. In het bijzonder onderwijs zitten dus relatief weinig van deze leerlingen.

Het bovenstaande laat zien dat artikel 23 en daarmee het bijzonder onderwijs wel degelijk een segregerend effect hebben.

Algemene acceptatieplicht

Het bericht van Verus volgt op een brief aan de Tweede Kamer waarin VOS/ABB, de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en het platform CBOO pleiten voor algemene acceptatieplicht. Dit betekent dat ook het bijzonder onderwijs elke leerling zou moeten accepteren, net zoals het openbaar onderwijs dat doet.

VOS/ABB, VOO en CBOO zien algemene acceptatieplicht als een stap naar het concept School!. Dit concept voorziet in goed onderwijs voor alle kinderen zonder denominaties. In de toekomst zullen er geen openbare, christelijke, islamitische of wat voor scholen dan ook meer zijn, maar ‘scholen’ die op basis van diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect aandacht hebben voor onder andere godsdienst en levensbeschouwing en álle leerlingen toelaten.

Discussiemiddag School!

Op 21 maart, tijdens de School!Week, is er in Woerden een discussiemiddag over het concept School!. Niet onbelangrijk: iedereen is welkom!

Scholen denken heel verschillend over integratie

Gepubliceerd op 1 februari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een deel van de scholen in het primair en voortgezet onderwijs vindt dat de integratie is mislukt, maar een groter deel vindt dat juist helemaal niet. Dat blijkt uit de rapportage Integratie op school van DUO Onderwijsonderzoek.

In het primair onderwijs vindt 27 procent van de leraren en schoolleiders dat de integratie een beetje of helemaal is mislukt en in het voortgezet onderwijs vindt 39 procent dat. Daarentegen herkent in het primair onderwijs 48 procent en in het voortgezet onderwijs 46 procent zich juist helemaal niet in die stelling.

Politiek beïnvloedt integratie

Leraren en schoolleiders die de integratie een beetje of helemaal mislukt vinden, geven onder andere aan dat het huidige politieke klimaat ertoe bijdraagt dat bepaalde leerlingen zich achtergesteld of gediscrimineerd voelen. Verder zeggen zij dat leerlingen met een migratieachtergrond vooral elkaar opzoeken en niet mengen met andere leerlingen. Ook zien ze dat ouders met een migratieachtergrond minder respect tonen tegenover vrouwen en niet streng optreden tegen ongewenst gedrag van hun kinderen.

Maar er zijn ook heel positieve geluiden. Zo zegt een deel van de leraren en schoolleiders dat allochtone leerlingen helemaal geïntegreerd zijn en geen aparte groepjes vormen. Scholen die positief zijn over integratie, letten erop dat er een goede mix van leerlingen is en dat er binnen en buiten de school sprake is van ontmoeting. Tevens worden activiteiten georganiseerd waarbij nadrukkelijk de ouders worden betrokken.

Beladen onderwerpen besproken

Uit het onderzoek blijft ook dat de overgrote meerderheid van de leraren onderwerpen bespreekt die met name voor een deel van de kinderen met een migratieachtergrond beladen kunnen zijn, zoals terrorisme, het slavernijverleden van Nederland en homoseksualiteit. In het basisonderwijs geeft 83 procent van de leraren aan dat dergelijke onderwerpen besproken kunnen worden, terwijl in het voortgezet onderwijs 73 procent dat zegt.

Op de vraag of leraren meer conflicten hebben met allochtone leerlingen dan met autochtone of andersom, antwoordt meer dan driekwart ontkennend. Bijna 70 procent spreekt tegen als zou door de terreur van de laatste jaren de segregatie zijn toegenomen.

Meer nadruk op positieve

Een deel van de leraren en schoolleiders geeft aan de integratie kan worden bevorderd door te stoppen met het verzuilde onderwijs en alle scholen openbaar te maken. Ook kunnen de politiek en de media een bijdrage leveren door niet meer stelselmatig negatief over segregatie te berichten. Wederzijds respect, openstaan voor elkaars geloof en cultuur en beter informeren over verschillen en overeenkomsten kunnen volgens leraren en schoolleiders zorgen voor meer onderling begrip.

Flutonderzoek

Peter Lugtig, universitair hoofddocent methoden en statistiek aan de Universiteit Utrecht, spreekt naar aanleidingen van de uitkomsten in een reactie in de Volkskrant van een ‘flutonderzoek’. Hij denkt dat DUO Onderwijsonderzoek er maar een dag aan heeft gewerkt. Hij vindt de vraagstelling heel sturend en heeft ook bedenkingen bij de steekproef en het samenvoegen van antwoordcategorieën.

Download rapportage Integratie op school

Schooladvies in teken van gelijke kansen

Gepubliceerd op 24 januari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Basisscholen moet zich bij het geven van het schooladvies meer bewust worden van mogelijke kansenongelijkheid. Dat vindt staatssecretaris Sander Dekker van OCW.

Dekker reageert op vragen die Tweede Kamerlid Loes Ypma (PvdA) stelde naar aanleiding van een uitzending van de talkshow Pauw. Daarin werd gesproken over kinderen van laagopgeleide ouders die vaak een lager schooladvies krijgen dan op basis van de eindtoets het geval zou kunnen zijn.

Volgens de staatssecretaris kunnen bij lage advisering (onbewust) vooroordelen een rol spelen, waardoor het advies de talenten en mogelijkheden van de leerling niet voldoende weerspiegelt. ‘Dit vind ik ongewenst omdat hierdoor leerlingen kansen worden ontnomen’, aldus Dekker.

Potentieel moet weerspiegeld in schooladvies

Hij noemt het van groot belang dat leerkrachten van basisscholen zich er meer van bewust worden dat er bij schooladvisering sprake kan zijn van kansenongelijkheid. Om deze bewustwording te versterken, zal de Inspectie van het Onderwijs in het voorjaar een brief sturen waarin besturen, scholen en leerkrachten wordt opgeroepen om het potentieel van leerlingen volledig te weerspiegelen in het schooladvies.

Moslimmeisjes moeten gemengd zwemmen

Gepubliceerd op 11 januari 2017 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Ouders kunnen niet weigeren om hun kinderen mee te laten doen aan gemengd zwemmen, zo oordeelt het Europese Hof voor de Rechten van de Mens.

Het hof oordeelde over een kwestie in Zwitserland, waar islamitische ouders weigerden om hun dochters mee te laten doen aan gemengd schoolzwemmen. Zij stelden dat hun geloof het niet toestaat dat meisjes met jongens zwemmen.

In het oordeel van het hof staat dat de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst in deze zaak weliswaar speelt, maar dat de taak van de school om te zorgen voor goed onderwijs en sociale integratie zwaarder weegt.

De dochters van de islamitische ouders die bezwaar maakten, zijn nog niet in de puberteit. In Zwitserland geldt bij wet dat gemengd zwemmen wel kan worden geweigerd als kinderen in de puberteit zijn.

‘Etnisch wegpesten komt vaker voor’

Gepubliceerd op 22 december 2016 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Tweede Kamerlid Amma Asante van de PvdA zegt meerdere meldingen te hebben gekregen van leerlingen die etnisch zijn weggepest. Een jongen van Nederlandse afkomst die door leerlingen met een migratieachtergrond is weggepest van het interconfessionele Waterlant College in Amsterdam, is volgens haar niet de enige die dit is overkomen.

De Inspectie van het Onderwijs kent geen andere gevallen waarin de enige leerling met een autochtoon Nederlandse achtergrond van een school is weggepest door leerlingen met een migratieachtergrond. Dat staat in antwoorden van staatssecretaris Sander Dekker van OCW op Kamervragen van Asante en haar PvdA-collega Joyce Vermue.

De vragen van de PvdA’ers volgden op een bericht in Het Parool over een leerling van het Waterlant College. Hij werd daar volgens de lokale Amsterdamse krant als enige leerling van autochtoon Nederlandse afkomst weggepest door leerlingen met een migratieachtergrond.

Uniek geval?

Dekker stelt in zijn antwoorden dat dit een uniek geval is. Hij baseert zich daarbij op de Inspectie van het Onderwijs. ‘Er zijn bij de inspectie geen concrete signalen bekend van andere situaties waarin pesten direct is gerelateerd aan etniciteit en leidt tot overstappen naar een andere school’, zo schrijft hij.

Assante twittert naar aanleiding van de antwoorden van de staatssecretaris dat ze meerdere mails heeft ontvangen en dat de inspectie niet goed op de hoogte is van deze problematiek. ‘Serieus probleem. Niet wegkijken!’, aldus Asante.

Niet waar. Meerdere mails ontvangen. Inspectie is niet op de hoogte maar dat is een ander verhaal. Serieus probleem. Niet wegkijken! https://t.co/h39YueLM4C

— Amma Asante (@Amma_Asante) December 21, 2016

‘Politieke lef nodig om segregatie op te lossen’

Gepubliceerd op 13 december 2016 door Drs. Martin van den Bogaerdt

Onderwijskundige Hülya Kosar-Altinyelken pleit voor een beleid dat segregatie op scholen tegengaat. Daar is politieke lef voor nodig, zegt ze in Het Parool.

Kosar-Altinyelken vraagt zich in de lokale Amsterdamse krant af waarom scholen op basis van etniciteit van hun leerlingen een stempel krijgen. Ze is tegen de term ‘zwarte school’, omdat het woord ‘zwart’ van oudsher een inferieure connotatie zou hebben.

Concentratiescholen en regenboogscholen

Zij wijst erop dat dat in andere landen de term ‘zwarte school’ niet wordt gebruikt. Volgens haar wordt in Vlaanderen het woord ‘concentratiescholen’ gebruikt, maar dat vindt ze ook geen goede term. ‘Regenboogscholen’, zoals scholen met veel leerlingen met een migratieachtergrond op Malta worden genoemd, komt meer in de buurt.

Ze vindt de termen ‘zwarte scholen’ en ‘witte scholen’ zelfs schadelijk, omdat het haar doet denken aan de apartheid uit het etnisch verdeelde Zuid-Afrika. Door leerlingen met een migratieachtergrond zwart te noemen, krijgen zij volgens haar het idee er niet bij te horen. ‘We bedoelen met dit predicaat: je bent niet écht Nederlands’, aldus Kosar-Altinyelken.

Segregatie oplossen

De segregatie in het onderwijs is volgens haar op te lossen, maar daar is dan wel politieke lef voor nodig. ‘Het vereist een inperking van de vrijheid van schoolkeuze’, zo stelt ze in de krant. ‘Als je kijkt naar het Amsterdamse stedelijk toelatingsbeleid en de matching op middelbare scholen, blijkt dat vrijheid van schoolkeuze is ingeperkt. Waarom doen we dan niet ook iets tegen segregatie?’

Segregatie jongens en meisjes afgenomen

Gepubliceerd op 13 december 2016 door Drs. Martin van den Bogaerdt

In de afgelopen tien jaar is de segregatie van jongens en meisjes in het onderwijs afgenomen, vooral in havo/vwo. Dat staat in de Emanipatiemonitor 2016 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het emancipatiebeleid van het kabinet is erop gericht de verschillen in onderwijsrichting van jongens en meisjes te verkleinen. In de afgelopen tien jaar is de seksesegregatie dus afgenomen, maar in de afgelopen twee jaar worden de verschillen niet meer kleiner. Het is onmogelijk om te bepalen in hoeverre het beleid succesvol was of is. Dat komt doordat er geen einddoelen of streefcijfers zijn geformuleerd.

Wat betreft de verschillen tussen vrouwen en mannen in schoolprestaties was het beleid er tot nu toe op gericht de achtergronden van deze verschillen nader te verkennen. Uit onderzoek blijkt dat neuropsychologische verschillen tussen meisjes en jongens en de leeromgeving deze verschillen kunnen verklaren.

Dit kan voor scholen aangrijpingspunten bieden om met verschillen tussen jongens en meisjes om te gaan. Zo zouden scholen beleid kunnen voeren voor leerlingen (ongeacht hun geslacht) die achterblijven in belangrijke non-cognitieve vaardigheden, zoals planning en zelfstandig werken.