Waarom stug vasthouden aan de 20-eeuwse interpretatie van artikel 23 over de vrijheid van onderwijs als onze huidige samenleving grotendeels ontkerkelijkt is? Deze terechte vraag stelt historicus, oud-conrector en luis in de christelijke pels Carel Verhoef in Trouw.
Verhoefs opiniestuk in Trouw bevat in feite niets nieuws. Toch zijn in christelijke kringen mensen die zich er – opnieuw – ongemakkelijk bij voelen, getuige bijvoorbeeld deze reactie op Twitter: ‘Deze meneer heeft eerder weerwoord gekregen in andere krant. Heeft dus nu nieuw podium.’
In het Reformatorisch Dagblad heeft Verhoef inderdaad eerder zijn ideeën geuit. Voorzitter Wim Kuiper van Verus en zijn collega Pieter Moens van de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs reageerden toen onder de kop Felle aanval op artikel 23 afgeslagen.
Identiteitsvervaging christelijke scholen
Verhoef stelde vervolgens dat Kuiper en Moens een loopje namen met de werkelijke gang van zaken binnen het christelijk onderwijs. Hij wees op de ‘veralgemenisering en identiteitsvervaging’ van christelijke scholen.
‘Feit is dat op veel ‘open’ christelijke scholen het gebed is verdwenen, de dag- of weekopening is teruggebracht tot een algemeen praatje over een actueel probleem, de godsdienstles is ingeruild voor levensbeschouwing en de kerstviering is vervangen door een musical zonder een specifiek kerkelijk of godsdienstig karakter’, aldus Verhoef.
Artikel 23
In het nieuwe opiniestuk in Trouw herhaalt Verhoef zijn pleidooi voor een moderne interpretatie van artikel 23 over de vrijheid van onderwijs. Zijn stuk is een reactie op een interview van Trouw met fractieleider Gert-Jan Segers van de ChristenUnie.
Segers stelde dat er in liberale kringen de wens leeft om een rekening met het christelijk onderwijs te vereffenen. Daarbij gebruikte Segers het karikaturale beeld als zou er in liberale kringen een onderscheid worden gemaakt tussen ‘normale’ en ‘religieuze’ mensen.
Principiële zaken
Verhoef merkt terecht op dat het niet gaat om het vereffenen van rekeningen of om het maken van karikaturen op basis van vermeende tegenstellingen, maar om zeer principiële zaken.
‘Onze samenleving is de laatste halve eeuw sterk veranderd. Het is redelijk om bepaalde ‘christelijke privileges’, zoals Segers ze noemt, tegen het licht te houden en, wanneer de maatschappelijke noodzaak zich aandient, deze voorrechten te wijzigen of af te schaffen’, aldus Verhoef.
Concept School!
Dat kan als ongemakkelijk worden ervaren, maar het gaat er natuurlijk om dat het onderwijs van nu aansluit bij de samenleving van nu. Verhoef heeft in die zin een sterk punt. Zijn pleidooi heeft grote raakvlakken met ons concept School!, dat boven de denominaties uitstijgt.
Het is tijd om met een moderne interpretatie van artikel 23 over de vrijheid van onderwijs ervoor te zorgen dat kinderen in gezamenlijkheid en op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect van en met elkaar leren.
Marleen Lammers, beleidsmedewerker VOS/ABB
Carel Verhoef is historicus en was conrector van het christelijke Marnix College in Ede. In 2015 verscheen zijn boek Inperking vrijheid van onderwijs. De maatschappelijke noodzaak tot herziening van artikel 23 van de grondwet.