Tagarchief: fusies

Ook zonder fusietoets menselijke maat behouden

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Schoolbesturen moeten oog blijven houden voor de menselijke maat in het onderwijs, ook nu sinds 1 januari de fusietoets niet meer bestaat. Dat is de strekking van het essay Schaal in beschouwing van professor Renée van Schoonhoven van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Socioloog en onderwijswetenschapper Van Schoonhoven pleit voor referentiepunten voor fusievoornemens. Met dergelijke referentiepunten kunnen schoolbestuurders, toezichthouders en stakeholders zicht houden op schaalvergroting in het primair en voortgezet onderwijs. Het gaat bijvoorbeeld om referentiepunten met betrekking tot gemiddelde schoolgrootte, verdeling van schoolsoorten en soorten bestuursvormen.

‘Zicht houden op schaalgrootte is van groot belang omdat de ontwikkeling van schaal veel zegt over de ontwikkeling van onderwijs in onze samenleving. Door het blijvend in beschouwing nemen van schaalgrootte in het funderend onderwijs kunnen we in ieder geval met elkaar zien wat er gebeurt’, aldus Van Schoonhoven.

Download het essay Schaal in beschouwing, dat op maandag 14 januari is gepresenteerd tijdens het afscheidssymposium van de Commissie Fusietoets Onderwijs. Het symposium werd gehouden bij Driestar educatief in Gouda.

Slob over fusies openbare en christelijke scholen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het voortgezet onderwijs zal niet ontkomen aan meer samenwerking of zelfs fusies, en dan zullen christelijke en openbare scholen elkaar op moeten zoeken. Dat zegt onderwijsminister Arie Slob in It Polytburo, het politieke televisieprogramma van Omrop Fryslân.

‘We weten dat er in 2030 12 procent minder leerlingen zullen zijn in het voortgezet onderwijs’, zegt Slob op de regionale Friese zender. Hij benadrukt dat het voortgezet onderwijs op tijd moet reageren op de krimp, ‘want als je dat niet doet, loop je vast’.

Hij waarschuwt de scholen dat ze niet de strijd met elkaar moeten aangaan, maar moeten gaan samenwerken. ‘Dat kan in een extreem geval ook betekenen dat openbaar en bijzonder onderwijs samengaan. Daar is ook ruimte voor.’ Het allerbelangrijkste is volgens hem dat leerlingen niet te ver moeten reizen.


Handboek voor fusies openbare en christelijke scholen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De samenwerkende stichtingen Westerwijs en Penta Primair hebben een handboek online gezet over fusies van openbare en christelijke basisscholen.

In de afgelopen tien jaar hebben de twee stichtingen aan de wieg gestaan van acht informele samenwerkingsscholen in het Groningse Westerkwartier en het Drentse Noordenveld. Na de fusies wordt daar zowel openbaar als christelijk onderwijs gegeven.

De voorbereiding van de achtste fusie was voor het federatiebestuur van beide stichtingen aanleiding om aan de directeuren van de samenwerkingsscholen te vragen een handboek te maken voor de samenwerking tussen openbaar en christelijk primair onderwijs.

Het handboek, dat als titel De Reisgids heeft meegekregen, brengt in kaart waar alle betrokkenen rekening mee moeten houden als ze stap voor stap het fusieproces doorlopen.

Download handboek

Adviseur Ron van der Raaij van VOS/ABB is als procesbegeleider nauw betrokken bij de samenwerking tussen de stichting Westerwijs en Penta Primair.

Fusie van geringe omvang in vier weken goedgekeurd

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Een fusie van geringe omvang zal binnen vier weken kunnen worden goedgekeurd. Dat melden minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker van OCW in een brief aan de Tweede Kamer. 

In de brief staat dat de minister van OCW op basis van een lichtere toets toestemming zal verlenen aan een fusie van geringe omvang als aan de volgende voorwaarden is voldaan:

  • Met de fusie kan een breed en toegankelijk onderwijsaanbod in stand worden gehouden.
  • De procedure voor medezeggenschap is zorgvuldig doorlopen en er is voldoende draagvlak onder interne en externe betrokkenen.
  • De menselijke maat in de instelling is voldoende geborgd binnen de aanvraag.

Een dergelijke procedure kan binnen vier weken zijn afgerond. De lichtere toets zal worden uitgevoerd door DUO. De verkorte procedure kan middels het aanpassen van de fusieregeling al op korte termijn ingaan.

Grote fusie

Als de omvang van de nieuwe organisatie na een fusie boven bepaalde grenzen komt of wanneer er signalen zijn dat er onvoldoende draagvlak voor de fusie is onder belanghebbenden, zal de minister de Adviescommissie fusietoets in het onderwijs inschakelen. Dat zal in ieder geval gebeuren in onderstaande situaties:

  • Als er door een fusie een school voor primair onderwijs ontstaat met meer dan 500 leerlingen. Voor het voortgezet onderwijs ligt die grens op 3000 leerlingen.
  • Als door een bestuurlijke fusie in het primair of voortgezet onderwijs het marktaandeel van het fusiebestuur meer dan 50 procent wordt of meer dan 35 procent in een zeer sterk stedelijke gemeente.
  • Als bij een bestuurlijke fusie meer dan 30 scholen voor primair onderwijs of meer dan 10 scholen voor voortgezet onderwijs betrokken zijn.

De adviescommissie zal dan moeten beoordelen of de noodzaak om te fuseren opweegt tegen de gevolgen van de fusie voor de betrokkenen.

Korte en lange termijn

Afgezien van de verkorte procedure die al op korte termijn kan worden ingevoerd, is er voor de voorgestelde wijzigingen een (tijdrovende) wetswijziging nodig. Dit betekent dat ze niet eerder dan 1 augustus 2019 van kracht zullen zijn.

Het gaat dan onder andere het opnemen van de zorgplicht voor menselijke maat in het onderwijs en de toevoeging hiervan aan het schoolplan en het bestuursverslag. Ook het regelen van een adviesbevoegdheid van de (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad en de deelnemersraad ten aanzien van de algemene zorgplicht voor de menselijke maat en een voorgestelde aanpassing van de fusie-effectrapportage vereisen een wetswijzigingstraject.

Fusietoets belemmert samenwerking

De huidige fusietoets wordt in het onderwijs vaak gezien als een onnodige belemmering van noodzakelijke lokale of regionale samenwerking tussen verschillende onderwijsorganisaties. De bezwaren worden vooral gezien in plattelandsregio’s die te maken hebben met een sterke afname van het aantal leerlingen, waardoor de continuïteit van scholen in het gedrang komt.