Tagarchief: kansenongelijkheid

Tweede Kamer twijfelt aan steun VO-raad

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

In de Tweede Kamer worden ernstige vraagtekens gezet bij de steun van de VO-raad aan het wetsvoorstel ter vereenvoudiging van de bekostiging. Dit wetsvoorstel zorgt er namelijk voor dat brede scholengemeenschappen minder geld krijgen. Het is de Kamer niet duidelijk of de VO-raad dat wel beseft.

VOS/ABB waarschuwt voor meer segregatie en kansenongelijkheid in het voortgezet onderwijs als brede scholengemeenschappen minder geld krijgen. In een bijdrage aan de politieke discussie over het wetsvoorstel spreekt VOS/ABB van ‘een zeer onwenselijke situatie die we met elkaar écht moeten zien te voorkomen’.

De VO-raad meldde eerder dat er onder zijn leden brede steun is voor het wetsvoorstel. De Tweede Kamer twijfelt daar nu aan, mede naar aanleiding van de risico’s die VOS/ABB belicht. Dat bleek tijdens overleg in de Tweede Kamer.

Wat is steun VO-raad waard?

De leden van de CDA-fractie willen dat de regering bij de VO-raad checkt of de brede steun onder de leden er wel is. Zij wijzen erop dat eerder bleek dat de VO-raad met voorstellen had ingestemd waarvoor in het voortgezet onderwijs geen steun was.

Lees meer…

Speerpunt brede scholengemeenschappen

De VO-raad weerspreekt dat het wetsvoorstel ter vereenvoudiging van de bekostiging zal leiden tot meer segregatie en kansenongelijkheid. ‘Zoals bekend is kansengelijkheid voor de VO-raad een speerpunt en onderschrijven wij het belang van brede scholengemeenschappen’, aldus de sectororganisatie, die eraan toevoegt dat er onder de leden wel degelijk brede steun is voor het voorstel.

Lees meer…

Vereenvoudiging bekostiging vergroot segregatie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Met de voorgestelde vereenvoudiging van de bekostiging van het voortgezet onderwijs nemen de segregatie en kansenongelijkheid verder toe. ‘Dit is een zeer onwenselijke situatie’, benadrukt VOS/ABB tegenover de Tweede Kamer.

De bekostigingssystematiek gaat nu nog uit van een stimulans voor brede scholengemeenschappen (hogere vaste voet). ‘Dit is vanuit het oogpunt van kansengelijkheid via de mogelijkheid van opstroom/doorstroom en latere selectiemogelijkheden zeer gewenst. Er is onderzoek te over om daarvan de kwalitatieve positieve effecten te tonen en te benadrukken.’

Het wetsvoorstel stimuleert echter de trend om het voortgezet onderwijs meer categoraal in te richten. ‘Dit is een zeer onwenselijke situatie die we met elkaar écht moeten zien te voorkomen’, zo staat in deze bijdrage van VOS/ABB aan de discussie in de Tweede Kamer over het wetsvoorstel ter vereenvoudiging van de bekostiging.

Strijd tegen kansenongelijkheid

Ook de christelijke profielorganisaties Verus en VGS benadrukken dat de Tweede Kamer juist de brede scholengemeenschappen financieel moet steunen in de strijd tegen kansenongelijkheid.

Lees meer…

Gemeenten moeten ‘hokjesonderwijs’ tegengaan

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De gemeenten moeten in actie komen tegen segregerend ‘hokjesonderwijs’ omdat schoolbestuurders dat niet doen. Dat vinden twee directeuren uit het openbaar voortgezet onderwijs in Rotterdam.

Op de opiniepagina van de Volkskrant staat een stuk van directeur Bram van Welie van openbare scholengemeenschap Hugo de Groot in Rotterdam en interim-locatiedirecteur Paul Scharff van het eveneens openbare Wolfert Dalton Rotterdam. Beide scholen vallen onder het Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR). Zij stellen dat het huidige onderwijsstelsel sociale ongelijkheid versterkt en segregatie bevordert.

Hier ligt volgens hen nadrukkelijk een taak voor de gemeenten. Ze noemen Amsterdam en hun eigen stad als goede voorbeelden. ‘De gemeente Amsterdam is van plan subsidies te korten bij scholen die een te hoge ouderbijdrage vragen. Rotterdam heeft grote invloed op het scholenaanbod en de inrichting ervan op Zuid met als uitgangspunt het tegengaan van segregatie’, zo staat in hun opiniestuk.

Ze roepen gemeenten op met eigen beleid het tegengaan van segregatie en kansenongelijkheid af te dwingen met voorwaarden aan onderwijssubsidies. ‘Schoolbestuurders vinden dat vast niet leuk’, zo schrijven ze, maar die hebben volgens hen laten zien dat het tegengaan van segregatie ‘bij hen niet in goede handen is’.

Lees het opiniestuk in de Volkskrant

In hoeverre bevordert uw school kansengelijkheid?

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

VOS/ABB-stagiaire Lianne Baars heeft een checklist opgesteld, waarmee basisscholen kunnen zien in hoeverre zij kansengelijkheid bevorderen.

Door een reeks vragen te beantwoorden op de website kansenongelijkheid.nl, kunt u bepalen in hoeverre uw basisschool gelijke kansen biedt. Bij de checklist zit achtergrondinformatie waarmee u verder aan de slag kunt om kansengelijkheid te bevorderen.

De checklist is nadrukkelijk niet bedoeld om scholen te beoordelen of te rangschikken, maar een instrument voor zelfevaluatie.

Lianne Baars studeert onderwijswetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Voor haar stage bij VOS/ABB deed zij onderzoek naar kansengelijkheid in het basisonderwijs.

Ga naar de checklist

Minister houdt vast aan ‘eerst schooladvies, dan eindtoets’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Onderwijsminister Arie Slob houdt vast aan de huidige volgorde van ‘eerst schooladvies, dan eindtoets’. Dat staat in een brief aan de Tweede Kamer.

‘Mijn voorstel is om de huidige inrichting, waarin de eindtoets wordt afgenomen na het schooladvies en geldt als tweede objectief gegeven voor plaatsing in het vo, te behouden’, zo staat in zijn brief.

Hij voegt daaraan toe dat hij vertrouwen heeft in het professionele oordeel van de leerkracht. ‘Daarnaast is het positief dat het belang van de eindtoets niet verder toeneemt. Hierdoor neemt ook de druk op de eindtoets, voor leerlingen, ouders en scholen niet verder toe’, aldus Slob.

De minister meldt verder dat hij gehoor geeft ‘aan de roep van scholen om beleidsvast te zijn’. Uit verschillende onderzoeken kwam naar voren dat leraren willen vasthouden aan de huidige volgorde ‘eerst schooladvies, dan eindtoets’.

Aanpassingen

De volgorde blijft dus hetzelfde, stelt Slob voor, maar hij wil wel een aantal dingen aanpassen. Zo wil hij de afname van de eindtoets vervroegen naar de eerste helft van maart, waardoor deze direct na het schooladvies plaatsvindt. Dit kan volgens hem extra toetstraining voorkomen.

Een ander punt dat Slob noemt, is dat hij een periode wil vastleggen waarbinnen de schooladvisering moet plaatsvinden, namelijk tussen 1 februari en 1 maart. ‘Zo wordt voorkomen dat basisscholen nog eerder in het schooljaar de schooladviezen gaan afgeven en de selectie daardoor nog verder naar voren schuift’, zo staat in de brief.

Ook wil de minister één landelijk moment vastleggen waarop basisscholen de definitieve adviezen gereed moeten hebben. ‘Op dat moment schrijven alle leerlingen zich tegelijkertijd in met het definitieve advies op de vo-school.’

Kansengelijkheid

Met zijn besluit gaat de minister in tegen een advies van het Centraal Planbureau. Het CPB adviseerde onlangs de afname van de eindtoets weer vóór het schooladvies te laten plaatsvinden. Volgens het CPB kunnen de scholen dan hun advies op zoveel mogelijk informatie baseren. Bovendien kunnen ze dan ‘lagere verwachtingen die leraren (onbewust) kunnen hebben van bepaalde groepen leerlingen’ corrigeren.

Het planbureau wees er in zijn advies op dat relatief veel kinderen van ouders met lagere inkomens lagere schooladviezen krijgen dan het toetsadvies uitwijst. Bovendien wordt hun schooladvies minder vaak bijgesteld. ‘De eindtoets meenemen in het schooladvies kan zodoende bijdragen aan kansengelijkheid’, aldus het CPB.

Ook in de Tweede Kamer klonk in februari de wens om terug te keren naar de volgorde ‘eerst eindtoets, dan schooladvies’, zoals die tot 2014 was. De politiek koos destijds voor omkering van die volgorde, omdat de eindtoets werd gezien als een momentopname die geen goed beeld zou geven van wat een leerling kent en kan.

De school zou daar een veel beter zicht op hebben, omdat de verschillende leraren de ontwikkeling van de leerling al jaren zien. Minister Slob gaat hierin mee en wil de volgorde dus niet weer omdraaien.

Het zomernummer van magazine Naar School! van VOS/ABB besteedt aandacht aan de eindtoets in het artikel Eindtoets weer verplaatsen. Goed idee?.

Gelijke kansen in onderwijs? Wishful thinking!

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Gelijke kansen in het onderwijs is een mythe, en het is moreel dubieus te blijven doen alsof dat niet zo is’. Dat schrijven hoogleraar Michael Merry en onderzoeker Geert Driessen op de opiniepagina van de Volkskrant.

De kenmerken van ongelijkheid zijn volgens hen al heel lang bekend. Ze noemen onder andere grote verschillen in onderwijskwaliteit tussen scholen, het lerarentekort (waarvan vooral scholen in achterstandswijken de dupe zijn) en kinderen die geen passend onderwijs krijgen.

Artikel 23 = segregatie

Merry en Driessen noemen ook artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs als oorzaak van kansenongelijkheid. Dat zorgt volgens hen voor ‘veel schoolsegregatie, vooral qua sociale klasse en migratieachtergrond’.

De meeste verontrustende ongelijkheden zijn volgens hen echter gesitueerd buiten de school: voorlezen, samen naar de bieb, huiswerkondersteuning, carrière-advies, buitenlandse excursies en bezoek aan musea. Ook noemen ze sociale netwerken die ervoor zorgen dat het ene kind beter onderwijs krijgt dan het andere.

Het streven naar gelijke kansen in het onderwijs is volgens hen daarom wishful thinking.

Lees meer…

VOS/ABB komt met checklist kansengelijkheid

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

VOS/ABB komt binnenkort met een speciale checklist, waarmee basisscholen kunnen zien in hoeverre zij kansengelijkheid bevorderen.

Stagiair Lianne Baars heeft de conceptversie van de checklist klaar. De puntjes worden nog op de i gezet, waarna de definitieve versie online beschikbaar komt.

Door een reeks vragen te beantwoorden, kunnen scholen straks bepalen in hoeverre zij hun leerlingen gelijke kansen bieden. Het is niet een checklist om scholen te beoordelen of te rangschikken, maar nadrukkelijk een instrument voor zelfevaluatie. Bij de checklist zit achtergrondinformatie die scholen kunnen gebruiken om verder aan de slag te gaan met het bevorderen van kansengelijkheid.

Baars studeert onderwijswetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Voor haar stage bij VOS/ABB deed zij onderzoek naar kansengelijkheid in het basisonderwijs. Zij is tijdens haar stage begeleid door senior beleidsmedewerker Marleen Lammers.

‘Meer focus nodig op gelijke kansen in onderwijs’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Van de leerkrachten van basisscholen in achterstandswijken signaleert 93 procent vaak kinderen met problemen op school, terwijl dit in reguliere wijken 59 procent is. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van de Stichting Kinderpostzegels Nederland, de ABN AMRO Foundation en het Jeugdeducatiefonds.

Het onderzoek wijst uit dat leerkrachten van basisscholen in achterstandswijken sterk het gevoel hebben dat kinderen geen gelijke kansen hebben. ‘Dat komt doordat ouders met kinderen in achterstandswijken vaker te maken hebben met een complexe thuissituatie. Dit heeft zijn weerslag op hun ontwikkeling, gedrag en kansen voor de toekomst’, zo melden de opdrachtgevers van het onderzoek. Zij noemen de onderzoeksresultaten ‘ronduit zorgelijk’.

Volgens directeur Hans Spekman van het Jeugdeducatiefonds zijn gelijke kansen in het onderwijs ver te zoeken. ‘Het moet echt anders’, aldus de voormalige PvdA-voorzitter.

Lees meer…

Inspectie slaat alarm over toenemende segregatie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De segregatie in het onderwijs is een almaar groeiend probleem. Dat signaleert de Inspectie van het Onderwijs. ‘We zien (…) dat groepen leerlingen elkaar steeds minder tegenkomen’, zo staat in het rapport De Staat van het Onderwijs 2019.

De inspectie waarschuwt ervoor dat het probleem van de segregatie steeds groter wordt als we er niets tegen ondernemen. Het probleem speelt volgens de inspectie onder andere in de steden. Het zorgt ervoor dat de kansenongelijkheid toeneemt.

In het rapport wordt segregatie in verband gebracht met versnippering van het aanbod. Hierbij noemt de inspectie de opkomst van profielscholen met een specifiek onderwijsaanbod, waarvoor ouders soms veel geld moeten betalen. Voorbeelden zijn technasia, cultuurprofielscholen en mediawijsheidscholen.

Artikel 23 en burgerschap

Deze segregatie komt bovenop de traditionele denominatieve scheidslijnen die het gevolg zijn van artikel 23 in de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Deze scheidslijnen lopen tussen het openbaar onderwijs dat van en voor iedereen is en de verschillende vormen van bijzonder onderwijs, zoals protestants-christelijk, rooms-katholiek en islamitisch onderwijs. Vorig jaar liet de inspectie al zien dat deze scheidslijnen een segregerend effect kunnen hebben.

De inspectie roept in verband met de toenemende segregatie en kansenongelijkheid op tot een gerichte en gezamenlijke aanpak voor alle sectoren. Zo benadrukt de inspectie dat alle scholen hun leerlingen moeten ‘voorbereiden op deelname in de samenleving’.

Wat dit betreft is de inspectie positief over de trend dat burgerschapsonderwijs en persoonsvorming steeds meer aandacht krijgen. ‘Scholen die extra in burgerschap investeren, lijken over de tijd betere uitkomsten te behalen’, zo staat in het rapport. Maar de inspectie signaleert ook dat de meeste scholen weinig of geen inzicht hebben in de resultaten van hun burgerschapsonderwijs.

Download De Staat van het Onderwijs 2019

‘Eindtoets is zinloos geworden’

Gepubliceerd op door Lucy Beker

‘De eindtoets basisonderwijs is zinloos geworden en bevordert tegenwoordig zelfs kansenongelijkheid’. Het is tijd voor iets anders, betoogt René Kneyber in een opiniestuk in dagblad Trouw.

Kneyber is docent wiskunde, schrijver van diverse onderwijsboeken en lid van de Onderwijsraad, het onafhankelijk adviescollege van de overheid.

In zijn artikel over de eindtoets toont Kneyber aan dat de Cito-toets, die vanaf 1969 werd afgenomen, aanvankelijk een groot succes was als objectief instrument om kinderen gelijke kansen te geven. Het werkte omdat kinderen die toets gewoon maakten, zonder training of oefening vooraf.

Tegenwoordig kopen ouders die geld hebben eindtoetstrainingen in voor hun kroost in. En ook de scholen doen aan eindtoetstraining, omdat zij door de Inspectie voor het Onderwijs op de scores worden beoordeeld. De eindtoets geeft daarmee geen objectief beeld meer van wat kinderen nu echt kunnen.

De conclusie van Kneyber is dat de eindtoets na vijftig jaar meer een instrument ter bevordering van kansenongelijkheid is geworden dan een wapen ertegen. ‘Het concept heeft zijn houdbaarheidsdatum overschreden’, zo stelt hij.

 

Politiek wil terug naar ‘eerst eindtoets, dan schooladvies’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Als het aan de coalitiepartijen VVD, D66 en CDA ligt, gaan we weer terug naar de situatie dat het advies voor vervolgonderwijs volgt na de eindtoets in groep 8. Ook de ChristenUnie voelt hier wel voor. Onder andere het Algemeen Dagblad schrijf erover.

Sinds 2014 is het zo dat de eindtoets wordt afgenomen na het advies van de basisschool. De toets is zo een second opinion. Als een groep 8-leerling op de eindtoets hoger scoort dan het advies, moet de school dat heroverwegen. Het kan dan naar boven worden bijgesteld. Andersom geldt dit niet: als de leerling de toets slechter heeft gemaakt dan verwacht, kan het advies niet naar beneden worden bijgesteld.

De politiek heeft destijds gekozen voor deze opzet, omdat de eindtoets werd gezien als een momentopname die geen goed beeld zou geven van wat een leerling in groep 8 kent en kan. De school zou daar een veel beter zicht op hebben, omdat de verschillende leraren de ontwikkeling van de leerling al jaren zien.

Kansengelijkheid

De wens van de politiek is om het nu weer om te draaien, omdat de huidige werkwijze kansengelijkheid in de weg zou zitten. De krant citeert daarover onder anderen D66-Kamerlid Paul van Meenen, die in 2013 een van de drijvende krachten was achter de nieuwe werkwijze waarin de eindtoets als second opinion wordt ingezet.

Hij stelt nu dat in de praktijk alleen mondige, hoogopgeleide ouders gebruikmaken van de mogelijkheid om het schooladvies naar boven te laten bijstellen. ‘Kinderen waarbij de ouders er niet bovenop zitten, hebben er niks aan’, aldus Van Meenen.

‘Ouders en scholen moeten af van hokjesdenken’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

‘Keuzevrijheid van ouders en scholen is te veel op een voetstuk gehesen.’ Dat stellen Laura de Adelhart Toorop en Gijsbert Werner in een ingezonden stuk in NRC over kansengelijkheid in het voortgezet onderwijs. In 2015 zaten zij in de Nationale Denktank over een toekomstbestendig onderwijsstelsel.

De Adelhart Toorop en Werner signaleren een ‘verborgen stelselwijziging’ in het voortgezet onderwijs. ‘Bijna een kwart van de brede brugklassen (…) is de afgelopen jaren verdwenen. Steeds meer scholen kiezen ervoor om categoraal te worden, en nog maar één onderwijstype aan te bieden (…). Scholengemeenschappen die op papier ‘breed’ zijn, bieden verschillende niveaus steeds vaker op aparte, ‘nauwe’ locaties aan.’

Doorgeschoten hokjesdenken

De voorkeuren van scholen en ouders voor categoraal onderwijs hebben volgens hen sterke negatieve consequenties. ‘Door dit doorgeschoten hokjesdenken verwaarloost ons onderwijs zijn maatschappelijke taak om bij te dragen aan kansengelijkheid onder leerlingen en aan sociale samenhang. Keuzevrijheid van ouders en scholen is te veel op een voetstuk gehesen. Laatbloeiers en kinderen uit achterstandswijken zijn hier de dupe van. En als leerlingen uit verschillende milieus niet meer met elkaar in contact komen, leren zij minder goed omgaan met verschillen’, aldus De Adelhart Toorop en Werner.

Zij pleiten in hun stuk  voor een ‘brede-brugklasbonus’, een financiële prikkel van de overheid om brede brugklassen te stimuleren en aantrekkelijk te maken voor leerlingen en hun ouders.

Lees meer…

Onderwijsraad luidt noodklok over segregatie

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De differentiatie in het Nederlandse onderwijsstelsel is doorgeschoten. Daardoor neemt de segregatie toe: leerlingen met verschillende sociale achtergronden ontmoeten elkaar steeds minder. De Onderwijsraad is daar zeer bezorgd over, zo blijkt uit de Stand van educatief Nederland 2018.

De raad vindt dat er ‘een fundamentele bezinning’ nodig is op de organisatie van het onderwijsstelsel. Niet alleen omdat jongeren uit verschillende sociale groepen elkaar niet meer vanzelfsprekend tegenkomen in het onderwijs, maar ook omdat plaatsing in het voortgezet onderwijs steeds bepalender wordt voor het eindniveau van jongeren. Bovendien heeft permanente educatie geen formele plek in het onderwijsstelsel.

Omgaan met verschillen

De school is volgens de Onderwijsraad ‘bij uitstek de plaats waar jongeren moeten leren omgaan met verschillen, door te oefenen in het omgaan met conflicten en het respect bijbrengen voor andersdenkenden’. Doordat de differentiatie van het stelsel is doorgeschoten, komt hier nog maar weinig van terecht.

De sterke differentiatie is ook gaan knellen, zo stelt de raad, ‘omdat de scheidingen tussen schoolsoorten en leerwegen strikter zijn geworden en het aantal brede brugklassen is afgenomen’. Daardoor bepaalt de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs steeds meer het verdere verloop van hun schoolloopbaan. Dat is bijvoorbeeld nadelig voor laatbloeiers, die hierdoor minder kansen krijgen.

De Onderwijsraad komt met de volgende suggesties om het stelsel aan te passen:

  • Verminder differentiatie waar nuttig en mogelijk
  • Verbind schoolsoorten en opleidingen
  • Stimuleer beroepsgericht onderwijs op havo en vwo
  • Verminder en verbeter selectie
  • Geef permanente educatie een structurele plek in het onderwijsstelsel

Lees meer…

Kansengelijkheid: eindtoets eerder afnemen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De huidige eindtoets in groep 8 heeft een negatieve invloed op kansengelijkheid, stelt de PO-Raad. De raad pleit ervoor de eindtoets eerder in het jaar af te nemen.

Sinds vier jaar is de eindtoets een second opinion bij het schooladvies voor het voortgezet onderwijs. Als een leerling op de toets hoger scoort dan het schooladvies, moet de school het advies heroverwegen en eventueel naar boven bijstellen.

Mondige ouders en leraren met vooroordelen

De PO-Raad signaleert dat niet alle kinderen op dezelfde manier van dit systeem profiteren. ‘Of een advies naar boven wordt bijgesteld, is soms mede afhankelijk van de mondigheid van ouders’, aldus de sectororganisatie. Bovendien kunnen, zo stelt de PO-Raad, bij het bepalen van het schooladvies vooroordelen van leraren meespelen. ‘Dit bij elkaar werkt kansenongelijkheid in de hand.’

De raad wil daarom dat de regels worden aangepast. ‘Door de toets eerder in het jaar af te nemen, wordt deze onderdeel van het schooladvies. Zoals een röntgenfoto een arts helpt een diagnose te stellen, zo wordt de eindtoets een objectief oordeel dat het professionele oordeel van de school kan staven.’

Het advies van de school moet volgens de sectororganisatie wel leidend blijven.

Lees meer…

OCW kraakt UNICEF-rapport over ongelijke kansen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Het ministerie van OCW zegt in het Algemeen Dagblad dat UNICEF ‘de plank misslaat’ in een rapport over ongelijke kansen in het onderwijs. Het kinderfonds van de Verenigde Naties trekt aan de bel over de situatie in Nederland, maar volgens het ministerie valt het hier allemaal wel mee.

UNICEF stelt in het rapport An Unfair Start: Inequality in Children’s Education in Rich Countries dat Nederland een van de rijke landen is waar de schoolprestaties van kinderen lijden onder omstandigheden waar zij geen invloed op hebben, zoals de plaats waar ze geboren zijn en het opleidingsniveau van hun ouders.

Een oorzaak van de kansenongelijkheid in Nederland is volgens UNICEF het op jonge leeftijd uitsplitsen van leerlingen in verschillende onderwijssoorten op basis van hun schoolprestaties. Van de onderzochte landen heeft Nederland met 12 jaar een van de vroegste selectiemomenten voor het voortgezet onderwijs.

Ongelijke kansen, segregatie en subgroepen

Eerdere onderzoeken wijzen ook op het probleem dat Unicef signaleert. Zo stelde de Inspectie van het Onderwijs in De staat van het onderwijs 2016-2017 dat kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs een groot probleem is. Voormalig hoofddemograaf Jan Latten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarschuwde ervoor, in een interview met de Volkskrant, dat kansenongelijkheid  tot gevolg heeft dat er subgroepen ontstaan, onder andere in scholen.

Volgens het ministerie van OCW valt het allemaal wel mee, zo blijkt uit een reactie van een woordvoerder van het ministerie in het AD. ‘Kansengelijkheid gaat over verschillende prestaties van leerlingen gerelateerd aan het inkomen en de opleiding van de ouder. Nederland doet het wat dát betreft internationaal gezien juist goed’, zo citeert de krant de woordvoerder van OCW. UNICEF zou met het rapport ‘de plank misslaan’.

Lees meer…

Op 14 november houdt VOS/ABB een lagerhuisdebat over kansen(on)gelijkheid in het onderwijs. Meer informatie…

Wetsvoorstel botst met kansengelijkheid

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

Het wetsvoorstel ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen’, dat onderwijsminister Arie Slob naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, brengt het risico met zich mee dat kansengelijkheid verder weg komt te liggen. Dat botst met het ideaal dat alle kinderen in het onderwijs dezelfde kansen verdienen.

Invoering van deze wet zou de segregatie in het onderwijs vergroten, terwijl de Inspectie van het Onderwijs in het rapport De staat van het onderwijs al duidelijk stelt dat dit een groot probleem is. Voormalig hoofddemograaf Jan Latten van het CBS waarschuwde er onlangs nog voor, in een interview met de Volkskrant, dat door toenemende segregatie subgroepen ontstaan, onder andere in scholen.

Het wetsvoorstel gaat mede op advies van de Onderwijsraad uit van richtingvrij plannen. Het wordt gebracht met de slogan ‘meer vrijheid van onderwijs’. Dat klinkt misschien mooi, maar straks kan in principe iedereen zijn eigen school zo inrichten, dat toelating afhankelijk wordt van de voorwaarden van de oprichters.

Er kunnen dan als het ware 1001 zuilen en dus een totaal versplinterd onderwijsveld ontstaan, waar algemene toegankelijkheid en kansengelijkheid ver te zoeken zijn. Dan is het dus niet meer ‘samen’, ‘met elkaar’ en ‘van en voor de samenleving’, zoals dat past bij de kernwaarden van het openbaar onderwijs, maar ‘apart’, ‘met onszelf’ en nadrukkelijk ‘niet voor de ander’.

Als we werk willen maken van kansengelijkheid en segregatie willen aanpakken, te beginnen in het onderwijs, dan past het niet om dit met een nieuwe wet tegen te werken.

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

Jeroen Dijsselbloem legt nadruk op kansengelijkheid

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Jeroen Dijsselbloem geeft het onderwijs vier nieuwe adviezen, zo vertelt hij in een gesprek met NRC. Hij benadrukt het belang van kansengelijkheid.

Het is ruim tien jaar geleden dat het rapport verscheen van de parlementaire commissie onder leiding van toen nog PvdA-Tweede Kamerlid Jeroen Dijsselbloem. De commissie had onderzoek gedaan naar onderwijsvernieuwingen die in de 20 jaar daarvoor waren ingevoerd, zoals de basisvorming, het studiehuis en het vmbo.

Aanleiding voor het onderzoek was de aanhoudende kritiek op deze vernieuwingen en de wijze waarop ze werden ingevoerd. De conclusie van de parlementaire commissie was dat de vernieuwingen van bovenaf waren ingevoerd, zonder voldoende rekening te houden met draagvlak in het onderwijs zelf.

Vier nieuwe adviezen

Dijsselbloem laat ruim tien jaar na dato zijn licht schijnen over het advies van de commissie die naar hem werd genoemd en kijkt naar hoe het onderwijs er nu voorstaat. Hij geeft in NRC vier vervolgadviezen:

  1. De overheid moet beter letten op de kwaliteit van het onderwijs en het onderwijsstelsel bewaken. Dat moet ‘compleet en samenhangend’ zijn. Kansengelijkheid kan worden bevorderd door brede scholengemeenschappen, brede brugklassen, latere selectie en soepele doorstroom.
  2. Het onderwijs moet leerlingen blijven toetsen. Doordat toetsen worden afgeschaft en de Cito-toets minder bepalend is, gaat de lat omlaag. Bovendien lopen vooral leerlingen met een migratieachtergrond het risico dat zij vanwege vooroordelen van leraren minder kansen krijgen nu objectieve toetsen terrein verliezen.
  3. Pas op voor onderwijsgoeroes, want hun ideeën zijn vaak buitengewoon zwak onderbouwd. Vernieuwingen moeten zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, net zoals dat het geval is buiten het onderwijs.
  4. Verhoog de lat. Dat kan door voortdurend te investeren in leraren en methoden.

Lees meer…

Kamer benadrukt belang brede scholengemeenschappen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De vereenvoudiging van de bekostiging van het voortgezet moet een stimulans bevatten voor de vorming van brede scholengemeenschappen, omdat die een positieve bijdrage leveren aan kansengelijkheid. Dit belangrijke aandachtspunt, dat VOS/ABB onder de aandacht bracht van de politiek, is woensdag expliciet benoemd in een debat in de Tweede Kamer.

In een bijdrage van VOS/ABB, die was bedoeld voor het debat in de Tweede Kamer over de vereenvoudiging van de bekostiging van het voortgezet onderwijs, staat dat de positie en het nut van brede scholengemeenschappen en brede brugklassen specifieke aandacht vereisen.

‘Het lijkt erop dat de wettenmakers ten aanzien van het voorstel vergeten zijn een ‘kansengelijkheidscheck’ uit te voeren’, zo staat in de bijdrage. De voorgestelde vereenvoudiging van de bekostiging kan er onder andere toe leiden dat brede scholengemeenschappen met verschillende stromingen op één locatie er financieel fors op achteruitgaan.

‘Dit vindt VOS/ABB een ongewenste uitwerking, juist met het oog op het nut van brede scholengemeenschappen, brede brugklassen en latere keuzemomenten. In het belang van de aanpak van kansenongelijkheid dient dit wetsvoorstel daarop te worden aangepast’, zo staat in de bijdrage.

Lees de bijdrage van VOS/ABB

Onderwijsminister Arie Slob heeft een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de voorgestelde vereenvoudiging van de bekostiging van het voortgezet onderwijs. De minister heeft ook Kamervragen beantwoord over de gevolgen van voorgestelde vereenvoudiging van de bekostiging op met name vo-scholen in krimpregio’s.

Toenemende segregatie: subgroepen in scholen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Voormalig hoofddemograaf Jan Latten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waarschuwt in een interview in de Volkskrant voor toenemende maatschappelijke segregatie. Hij signaleert dat er subgroepen zijn, onder andere in scholen.

In de krant staat dat Latten vindt dat de overheid wat betreft segregatie zich te weinig sturend opstelt om te bereiken dat er een gemeenschappelijk fundament ontstaat. ‘De overheid heeft wel degelijk een opvoedkundige taak om te bewerkstelligen dat een samenleving zich in een gewenste richting ontwikkelt’, zo wordt hij geciteerd.

In dit kader stelt hij dat ook ouders moeten weten dat de overheid een opvoedkundige taak heeft. Daarbij noemt hij specifiek de rol die het bijzonder onderwijs zich aanmeet. ‘Wat mij bijvoorbeeld tegen de borst stuit, is dat de scholen in het bijzonder onderwijs te eigengereid kunnen zijn’, aldus de voormalig hoofddemograaf van het CBS.

Lees meer…

‘School als gemeenschap bevordert kansengelijkheid’

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Rector Alwin Hietbrink van het openbare Barlaeus Gymnasium in Amsterdam pleit voor een herwaardering van de school als gemeenschap. Hij verbindt zijn pleidooi aan kansengelijkheid.

Individueel maatwerk in het onderwijs schiet volgens hem door, waardoor de school als gemeenschap buiten beeld raakt. ‘Door de grote nadruk op persoonlijke ontwikkeling dreigen we het onderwijs als verbindingspunt van gemeenschapsvorming uit het oog te verliezen’, aldus Hietbrink op de opiniepagina van de Volkskrant.

De individualisering van het onderwijs heeft verstrekkende gevolgen, schrijft de Amsterdamse rector. Daarbij verwijst hij naar Frankrijk, waar decentralisering van het onderwijs in de jaren 80 van de vorige eeuw vooral voor kansarme leerlingen negatieve gevolgen had.

Daarom is volgens Hietbrink de school als gemeenschap toe aan een herwaardering. ‘Wat ons bindt is belangrijk en het verzorgen van een gemeenschappelijke basis voor al onze kinderen kan een belangrijke bijdrage leveren aan grotere kansengelijkheid.’

De gemeenschap is volgens hem niet alleen nodig om eenheid te vinden, maar ook om verschil te maken. ‘Je kunt je dus afvragen of gepersonaliseerd leren wel bijdraagt aan persoonsvorming. Want wie je bent, word je pas samen met anderen.’

Lees meer…

VOS/ABB houdt op 14 november een lagerhuisdebat over kansengelijkheid. Geïnteresseerd? Lees meer over ons initiatief

Gelijke kansen voor alle kinderen

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

Voorzitter Rinda den Besten van de PO-Raad wil af van de schotten tussen primair en voortgezet onderwijs. Want alle kinderen verdienen volgens haar gelijke kansen. Laten we dan ook een einde maken aan het onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs!

Kansengelijkheid, dat wil iedereen die hart heeft voor kinderen en goed onderwijs. Het past niet in onze samenleving dat het ene kind meer kansen krijgen dan het andere. Met het weghalen van de schotten tussen het primair en voortgezet onderwijs wordt de doorgaande leerlijn bevorderd en kan volgens Den Besten ook de vroege selectie van leerlingen worden tegengaan, wat goed is voor de kansengelijkheid.

Zij pleitte hiervoor op een bijeenkomst over de invlechting van het (voortgezet) speciaal onderwijs in het reguliere onderwijs. Uiteindelijk moeten wat haar betreft de Wet op het primair onderwijs (WPO) en de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) worden samengevoegd tot één wet op het funderend onderwijs. Dat is voor haar de stip op de horizon, zo liet ze op die bijeenkomst weten.

Artikel 23

Het is mooi dat de voorzitter van de PO-Raad hiervoor pleit, maar ik mis in haar pleidooi een bespiegeling op het huidige onderwijsbestel dat is gebaseerd op artikel 23 van de Grondwet. Dat houdt nog steeds het onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs in stand. We leven niet meer in de verzuilde 20e eeuw, vrijwel iedereen is het erover eens dat kinderen met en van elkaar moeten leren op basis van diversiteit en wederzijds respect, en tóch plaatsen we ze als het op de scholen aankomt nog steeds in denominatieve hokjes.

Als we met zijn allen écht willen dat kinderen gelijke kansen krijgen, is het niet genoeg om alleen de schotten tussen primair en voortgezet onderwijs weg te halen. Dan moeten ook de schotten tussen de openbare, christelijke, islamitische en alle andersoortige scholen weg. Daarvoor hebben VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) het toekomstconcept School! ontwikkeld. In de toekomst kijken scholen niet meer of een kind christelijk, islamitisch of wat dan ook is, maar kijken zij op basis van diversiteit en gelijkwaardigheid naar de optimale kansen voor alle leerlingen, ongeacht hun afkomst.

Als u meer wilt weten over ons concept School!, downloadt u de School!Gids.

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

Recept tegen segregatie en kansenongelijkheid

Gepubliceerd op door Hans Teegelbeckers

De segregatie en kansenongelijkheid nemen toe, signaleert de Inspectie van het Onderwijs. Daarom is het zo belangrijk om boven de denominaties uit te stijgen en daarmee de verzuiling achter ons te laten. Daarvoor hebben wij het concept School! ontwikkeld.

In het rapport De Staat van het Onderwijs 2016-2017 signaleert de inspectie ontwikkelingen die de kansenongelijkheid verder kunnen verscherpen. Het onderwijs vertoont namelijk toenemende sociale en economische segregatie. Vooral hoger opgeleide ouders scheiden zich af.

‘Dat gebeurt via de schoolkeuze: door te kiezen voor scholen met specifieke onderwijsconcepten, scholen waar alleen leerlingen met een vergelijkbare achtergrond op zitten of voor privaat onderwijs’, zo staat in het rapport.

De inspectie signaleert ook dat segregatie en kansenongelijkheid toenemen doordat ouders kiezen voor kleine religieuze scholen. De conclusie is dat in vergelijking met andere landen het Nederlandse onderwijs sterk is gesegregeerd.

Verzuiling achter ons laten

Dat kunnen we veranderen door eindelijk eens de verzuiling in het onderwijs achter ons te laten. VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) hebben daartoe het concept School! ontwikkeld. Hiermee stijgt het onderwijs boven de denominaties uit.

Er zijn dan geen openbare, protestants-christelijke, rooms-katholieke, islamitische of wat voor scholen dan ook, maar scholen die van en voor iedereen zijn en waar gelijkwaardigheid en wederzijds respect centraal staan.

Onderwijs volgens het concept School! is het recept voor een in alle opzichten gezonde samenleving, waarin we mensen niet meer beoordelen op hun achtergrond, levensbeschouwing, maatschappelijke status of hun portemonnee, maar waarderen om wie ze zijn en wat ze kunnen

Wilt u meer over ons concept School! lezen? Download de School!Gids

Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

Peutervoorziening moet kansengelijkheid bevorderen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Er moet één peutervoorziening komen voor alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar om kansengelijkheid te bevorderen. Dat vinden de PO-Raad, de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK), de Brancheorganisatie Kinderopvang, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Sociaal Werk Nederland, meldt Trouw. In een opiniestuk in die krant lichten voorzitter Rinda den Besten van de PO-Raad en haar collega Sharon Gesthuizen van de BMK het plan toe.

Zij vinden het niet goed dat peuters met verschillende sociaal-economische achtergronden van elkaar gescheiden worden:  ‘Sommige peuters gaan naar de kinderopvang in de buurt, andere peuters naar een voorschool een buurt verderop. En sommige peuters gaan helemaal nergens naartoe’, zo schrijven zij. De voordelen van één peutervoorziening is volgens hen onder meer dat kinderen van jongs af aan samen opgroeien.

Advies peutervoorziening

Het plan voor één peutervoorziening borduurt voort op het advies Tijd om door te pakken in de samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang van de Taskforce samenwerking onderwijs en kinderopvang. In dat advies staat dat alle peuters samen moeten kunnen opgroeien en zich ook samen moeten kunnen ontwikkelen.

Lees meer…

Zonder vrijwillige ouderbijdrage op schoolreis?

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

De SP en GroenLinks willen bij wet regelen dat kinderen van wie de ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet willen of kunnen betalen, niet kunnen worden uitgesloten van extra activiteiten.

Nu is het zo dat scholen leerlingen mogen uitsluiten van extra activiteiten als hun ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet betalen. Het gaat bijvoorbeeld om schoolreizen. De SP en GroenLinks stellen dat dit kansenongelijkheid in de hand werkt. Bovendien zou het voor de betreffende kinderen traumatiserend zijn.

Ouderbijdrage gemiddeld 5 euro per maand

De gemiddelde vrijwillige ouderbijdrage per basisschoolleerling is gestegen van 38 euro in 2006 naar 61 euro in 2016. De verschillen tussen scholen kunnen groot zijn. Zo zijn er scholen die enkele tientjes vragen, maar het komt ook voor dat aan ouders honderden euro’s per jaar wordt gevraagd.

In de schoolgids moet vermeld staat dat de ouderbijdrage voor extra activiteiten vrijwillig is. In de praktijk echter wordt het vrijwillige karakter van de bijdrage door een deel van de ouders niet als zodanig herkend, maar als dwingend ervaren.

Bijles groeiend fenomeen onder basisschoolleerlingen

Gepubliceerd op door Drs. Martin van den Bogaerdt

Steeds meer basisschoolleerlingen krijgen bijles, meldt het NOS Jeugdjournaal.

‘Kinderen die we spreken, merken dat hun juf en meester het lastig hebben met de grote klassen’, vertelt Jeugdjournaal-redactrice Michelle Veldkamp in het NOS Radio 1 Journaal. Volgens onderwijsdeskundigen ligt het anders, aldus de NOS. Zij wijten de toename aan de prestatiedruk van de ouders.

Populair zijn de bijlessen rekenen en begrijpend lezen. ‘En rond de Citotoets zijn er trainingen om de scholieren daarvoor klaar te stomen’, aldus Veldkamp.

De NOS meldt verder dat er vrees bestaat voor ongelijkheid onder de scholieren, omdat ouders zelf voor bijles moeten betalen. ‘Het kost al gauw 120 euro per maand en niet iedereen kan dat betalen’, zo citeert de NOS haar.

Bijles prima, mits…

Toenmalig minister Jet Bussemaker en voormalig staatssecretaris Sander Dekker van OCW zeiden begin dit jaar in reactie op Kamervragen dat bijles op zich prima is, mits de kwaliteit van het onderwijs op orde is.

‘Privéonderwijs mag geen gevolg zijn van tekortschietend regulier onderwijs. Dit neemt niet weg dat ouders de vrijheid hebben om ervoor te kiezen buitenschoolse begeleiding in te schakelen, wanneer zij dit zinvol achten’, aldus Bussemaker en Dekker.