Hoe verhouden verticale scholengemeenschappen van voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs zich met het grondwettelijke primaat van het openbaar onderwijs, zoals vastgelegd in artikel 23? De Tweede Kamer vraagt zich dat net als VOS/ABB af, zo blijkt uit overleg over het wetsvoorstel over verticale scholengemeenschappen.
VOS/ABB had in een position paper aangegeven dat het wetsvoorstel amper ingaat op het duale bestel, zoals dat is voortgekomen uit artikel 23 over de vrijheid van onderwijs, terwijl de voorgestelde wetswijziging daar wel degelijk invloed op heeft. Daarom is de vraag gerechtvaardigd hoe de overheid ervoor kan zorgen dat een openbaar aanbod gegarandeerd kan blijven of gecreëerd kan worden wanneer leerlingen geen onderwijs wensen te volgen op een bijzondere school. Daarbij gaat het om een afweging tussen twee rechten: het recht op onderwijs of het recht van een instelling om een denominatief toelatingsbeleid te voeren.
Garantiefunctie openbaar onderwijs
Gezien het feit dat er nu geen enkele openbare mbo-instelling is, kan de toegankelijkheid van een verticale scholengemeenschap in het geding komen. Het is dus de vraag of de opstellers van het wetsvoorstel de grondwettelijke garantiefunctie van het openbaar onderwijs in beeld hebben gehad. VOS/ABB vraagt zich ook af of er met dit wetsvoorstel rekening mee wordt gehouden dat er openbare verticale scholengemeenschappen kunnen komen. Als daar geen rekening mee wordt gehouden, moet duidelijk worden waarom niet. Deze kwestie heeft tevens betrekking op de rol van de gemeente als toezichthouder van het openbaar onderwijs.
De vragen die VOS/ABB zich in het position paper stelt, leven nu ook in de Tweede Kamer. Met name GroenLinks vraagt zich af of de regering beseft dat het aanbieden van openbaar onderwijs een wettelijke taak van de overheid is. Dit is van essentieel belang voor de toegankelijkheid van verticale scholengemeenschappen, met name voor leerlingen die naar een openbare school willen. GroenLinks wil ook weten of het mogelijk wordt voor verticale scholengemeenschappen om openbaar te worden.