Algemeen directeur Dick Henderikse van de Stichting Marenland voor openbaar basisonderwijs in Noordoost-Groningen en directeur Geert Meijer van de vereniging Noordkwartier voor christelijk onderwijs in die regio geven in Trouw vijf tips voor succesvolle samenwerking in gebieden met demografische krimp.
Trouw schrijft over de gevolgen van demografische krimp op het onderwijs naar aanleiding van het eerdere bericht dat er vorig jaar 108 basisscholen zijn gesloten. Noordoost-Groningen is een gebied met een sterkte krimp. In de periode 2008-2030 neemt de bevolking er met 21 procent af. In Delfzijl bedraagt de demografische krimp zelfs 40 procent.
Henderikse en Meijer schreven een plan om het aantal basisscholen in hun werkgebied terug te brengen van 48 in 2008 tot 26 in 2020. Deze scholen moeten dan zijn ondergebracht in 18 integrale kindcentra (IKC’s), waar onderwijs en kinderopvang worden geïntegreerd.
In het artikel in Trouw geven Henderikse en Meijer vijf tips voor een succesvolle samenwerking tussen openbaar en bijzonder onderwijs in krimpgebieden:
- Begraaf de strijdbijl en werk samen: ‘We zagen in dat dat we in het ene dorp zouden winnen, maar in het andere dorp zouden verliezen. Of allebei kapot zouden gaan, omdat beide scholen zo klein worden dat ouders liever naar een grotere school in een dorp verderop gaan. Samenwerken is de enige optie om dat scenario te voorkomen’, aldus Henderikse.
- Boze dorpsbewoners en politici op de stoep horen erbij: ‘In ons plan staat bijvoorbeeld dat wij in een grote woonkern een school van 8 klassen met 200 leerlingen gezond vinden, en in een kleine kern een school van 4 klassen met 80 leerlingen. Dan gaat iedereen natuurlijk zitten rekenen: o, op mijn school zitten nog 40 leerlingen, die zal dus wel moeten sluiten. Dat veroorzaakte veel onrust’, zegt Henderikse. Meijer: ‘Wij kijken jaren vooruit. Maar bewoners zijn bezig met het moment dat hun kind op school zit.’
- Fusieplannen vanuit de scholen zelf werken het beste: als voorbeeld wordt de fusie van de basisscholen in de dorpen Wirdum en Garrelsweer genoemd. Dat de ene school openbaar en de andere christelijk was, maakte de ouders niet meer uit. Zij wilden een school van voldoende omvang in buurt. Iedereen werkte mee: de leerkrachten, de ouders, de gemeente en de schoolbesturen. Binnen anderhalf jaar was de scholenfusie rond.
- De fusie van schoolbesturen interesseert mensen nauwelijks: Marenland en Noordkwartier wilden bestuurlijk fuseren tot een samenwerkingsbestuur, maar de medezeggenschapsraad van Marenland vond dat er te weinig duidelijkheid was over het behoud van de openbare identiteit van de scholen. De bestuurlijke fusie ging niet door, maar in de praktijk is dat niet erg: ‘Bij Noordkwartier hebben ouders niet of nauwelijks gereageerd op de mislukking van de fusie. Met die bestuurlijke kant van de school zijn ze niet bezig. Zo werkt het blijkbaar in deze tijd’, aldus Meijer.
- De tijd lost veel weerstand op: ‘Wat je nu ziet, is dat ouders met kinderen van drie jaar denken: in mijn dorp staat een school met 50 leerlingen, die zal binnenkort wel moeten sluiten. Ik breng mijn kind vast naar een grotere school in een ander dorp. Zo lopen de kleinste scholen vanzelf leeg. Dat ouders nu bij voorbaat rekening houden met de krimp, was twee, drie jaar geleden ondenkbaar’, zegt Henderikse in Trouw.
Handreiking krimp
VOS/ABB heeft in 2012 twee handreikingen geschreven voor het primair respectievelijk voortgezet onderwijs over de wijze waarop schoolbesturen en hun scholen kunnen omgaan met de gevolgen van demografische krimp. De leden van VOS/ABB hebben deze handreikingen destijds toegestuurd gekregen. Beide publicaties kunnen worden gedownload van het besloten ledengedeelte van deze website:
- Handreiking ‘Groeien door krimp’ primair onderwijs
- Handreiking ‘Groeien door krimp’ voortgezet onderwijs
Informatie: Helpdesk, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, helpdesk@vosabb.nl