De vrijheid van onderwijs zoals die nu nog steeds op 20e-eeuwse wijze wordt geïnterpreteerd, past niet meer bij de huidige ontzuilde samenleving. Oud-conrector en historicus Carel Verhoef pleit op de opiniepagina van Trouw voor het samengaan van religieuze en openbare scholen.
Verhoef, die conrector was van het christelijke Marnix College in Ede, reageert in Trouw op een interview met fractieleider Gert-Jan Segers van de ChristenUnie. Die stelde dat er in liberale kringen de wens zou zijn om een rekening te vereffenen met het christelijk onderwijs. Volgens Segers wordt er gedacht dat er ‘normale’ en ‘religieuze mensen’ zijn. Die laatsten zouden ‘een beetje normaal moeten doen met hun eigen scholen en kosjere slacht’, aldus de christelijke fractieleider over standpunten in liberale kringen.
Volgens Verhoef ziet Segers met zijn opmerkingen over het hoofd dat het niet gaat om ‘een beetje normaal doen’, maar om zeer principiële zaken. ‘Onze samenleving is de laatste halve eeuw sterk veranderd. Het is redelijk om bepaalde ‘christelijke privileges’, zoals Segers ze noemt, tegen het licht te houden en, wanneer de maatschappelijke noodzaak zich aandient, deze voorrechten te wijzigen of af te schaffen’, aldus Verhoef.
Vrijheid van onderwijs
De oud-conrector en historicus vraagt zich af of grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs nog is afgestemd op ‘onze ontzuilde, ontkerkelijkte, geseculariseerde en gesegmenteerde samenleving’. Wat dat laatste betreft, merkt Verhoef op dat het huidige onderwijsbestel de integratie van met name allochtone jongeren tegenwerkt.
Hij schrijft ook dat krachtens de scheiding van kerk en staat in de scholen geen leerstellig godsdienstonderwijs thuishoort. ‘Een door de staat gesubsidieerde school is geen veredelde zondagsschool, koranschool, instituut voor transcendente meditatie of instelling voor bijbelstudie.’ Volgens Verhoef hoort leerstellig godsdienstonderwijs thuis in ‘het gezin, de kerk, de synagoge, de moskee en de tempel’.
Verder benadrukt hij dat het christelijk onderwijs zo sterk veranderd is ‘dat er vrijwel geen verschil meer is met openbaar onderwijs’.
Integratie
In zijn opiniestuk in Trouw pleit Verhoef voor ‘een onderwijsbestel dat de sociale cohesie en integratie bevordert en de kloof tussen kansarme en kansrijke leerlingen verkleint’. Dat vereist volgens hem dat openbaar en confessioneel bijzonder onderwijs samengaan tot gemengde scholen. ‘Daar krijgen jongeren van elke culturele, etnische, sociale en religieuze achtergrond dan gezamenlijk hun opleiding en vorming. Daar wordt hun respect, tolerantie en wederzijds begrip bijgebracht’, aldus Verhoef.
Het pleidooi van Verhoef heeft grote raakvlakken met concept School!. Dit door VOS/ABB en de Verenging Openbaar Onderwijs ontwikkelde toekomstideaal gaat ervan uit dat er geen openbare, christelijke, islamitische of wat voor scholen dan ook meer zijn, maar ‘scholen’ die de verzuiling voorbij zijn. Het concept School! gaat uit van algemeen toegankelijk onderwijs dat kinderen vormt op basis van diversiteit, gelijkwaardigheid en wederzijds respect.
VOS/ABB had in juni 2015 een interview met Verhoef naar aanleiding van de publicatie van zijn boek Inperking vrijheid van onderwijs. De maatschappelijke noodzaak tot herziening van artikel 23 van de grondwet.
In maart 2016 was Verhoef een van de sprekers op een door VOS/ABB en de Universiteit voor Humanistiek georganiseerde symposium over de vrijheid van onderwijs.